Bezrobocie najniżej od ośmiu lat

Pod koniec czerwca liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy zmniejszyła się do 1,39 mln osób, czyli o ponad 64 tys. w porównaniu z majem br. i o niemal 230 tys., licząc rok do roku. Spadkowi bezrobocia towarzyszył wzrost liczby ofert pracy zgłaszanych do urzędów – w całym I półroczu było ich prawie 770 tys., czyli o ponad 21 proc. więcej niż w pierwszej połowie 2015 r.

Poprawie na rynku pracy może też sprzyjać zaostrzona w tym roku walka fiskusa z szarą strefą, która zachęca do legalnego zatrudniania. To może być po części efektem wzrostu zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw w I półroczu. Zwiększyło się ono o 2,9 proc. w porównaniu z tym samym okresem 2015 r. (do ponad 5,7 mln osób), a najszybciej – o ponad 10 proc. – rosło w administrowaniu i działalności wspierającej oraz w sektorze informatyczno-komunikacyjnym.

Rejestry i rzeczywistość

– Czerwcowe dane wskazują, że jesteśmy bardzo blisko punktu równowagi na rynku pracy albo nawet już ją osiągnęliśmy – ocenia Jakub Borowski, główny ekonomista banku Credit Agricole. Jak wyjaśnia, taka równowaga w praktyce oznacza, że o dalszy spadek bezrobocia, zwłaszcza znaczący, będzie teraz trudniej – ze względu na niedopasowanie podaży na rynku pracy (czyli bezrobotnych) do popytu pracodawców.

Na problemy z pozyskaniem odpowiednich kandydatów narzeka coraz więcej firm – według badań agencji zatrudnienia Work Service, aż 46 proc. dużych firm miało w ostatnich miesiącach problemy ze znalezieniem pracowników. Zdaniem Borowskiego niezaspokojenie popytu firm na pracę pokazuje też wysoki wskaźnik nowych ofert zgłaszanych do urzędów pracy przypadających na jedną osobę zgłoszoną do zwolnienia. W czerwcu br. był rekordowo wysoki (13,6), co oznacza, że pracownikom tracącym pracę będzie stosunkowo łatwo o nowe zajęcie. Gorzej jest z tymi, którzy są długotrwale bez pracy. Maria Drozdowicz-Bieć, ekspert rynku pracy z SGH, również zwraca uwagę na strukturalne problemy rynku pracy, gdzie znaczna część (ponad połowa) bezrobotnych to osoby pozostające długotrwale bez pracy.

Ekonomiści i szefowie urzędów pracy podkreślają jednak, że rejestrowane bezrobocie niewiele ma wspólnego z faktycznym. Bliższe rzeczywistości są wynik z badania aktywności ekonomicznej Polaków (BAEL), według których w maju bezrobocie wyniosło 6,3 proc.

– Figurowanie w rejestrach bezrobotnych jest coraz częściej fikcyjne – ocenia Beata Piskorska, wicedyrektor ds. rynku pracy Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu. Chociaż woj. kujawsko-pomorskie należy do regionów o najwyższym bezrobociu (12,2 proc.), a w czerwcu było tam zarejestrowanych prawie 100 tys. osób bez pracy, to przybywa firm narzekających na braki kadrowe. – Bezrobotni albo pracują na czarno albo nie mają kwalifikacji czy chęci do pracy albo nie są mobilni – wyjaśnia dyr. Piskorska dodając, że bardzo wiele osób rejestruje się w urzędach pracy, by mieć zapewnioną opiekę zdrowotną, czy świadczenia z opieki społecznej. W tej grupie są np. kobiety zajmujące się domem i dziećmi, które stanowią ok. 20 proc. bezrobotnych w regionie.

Minimum dla fachowca

Na podobne zjawisko wskazują też przedstawiciele urzędów pracy w powiatach o najwyższym bezrobociu. Rekordzistą w tej statystyce jest powiat szydłowiecki, gdzie w czerwcu niemal 29 proc. osób aktywnych zawodowo było zarejestrowanych jako bezrobotni.

Zdaniem Teresy Cieślak, zastępcy dyrektora PUP w Szydłowcu, wielu z zarejestrowanych bezrobotnych –zwłaszcza mężczyzn - w rzeczywistości pracuje. Tyle, że na czarno i nierzadko w innych regionach kraju, gdzie mogą zarobić więcej. W rezultacie na oferty pracy (głównie pracy fizycznej) zgłaszane do szydłowieckiego PUP nie ma zbyt wielu odpowiednich kandydatów. Tym bardziej że pracodawcy, nawet jeśli szukają wykwalifikowanych, doświadczonych fachowców (np. kierowców ciężarówek, spawaczy), oferują zwykle minimalne wynagrodzenie.

Takie warunki przyjęliby może bezrobotni po szkoleniach, ale firmy niechętnie akceptują kandydatów, których dopiero trzeba przyuczyć do pracy.

– Pracodawcy szukają ludzi o fachowych kwalifikacjach, a tacy już dawno mają pracę i to nie za najniższe wynagrodzenie. W rejestrach mamy wiele osób bez doświadczenia, bez kwalifikacji, a nawet bez chęci do pracy – ocenia Jerzy Welke, dyrektor PUP w Braniewie.

W powiecie, gdzie bezrobocie sięga 24,7 proc., jest zarejestrowanych 3,4 tys. bezrobotnych. Jednak osób faktycznie bez pracy jest znacznie mniej. Zdaniem Jerzego Welke wielu lokalnych firm często nie stać na zwiększanie zatrudnienia, przynajmniej tego legalnego. Popularna jest więc praca na czarno, a bliskość granicy sprawia, że część bezrobotnych, korzystając z przywilejów małego ruchu granicznego, dorabia sobie na przemycie paliw czy papierosów.

Mimo to bezrobocie spada, gdyż firmy chętnie korzystają z dofinansowania z urzędu pracy. Ich efekt mógłby być jeszcze lepszy, gdyby nie nadmierne ograniczenia biurokratyczne - ubolewa dyr. Welke.

Krystyna Mikulska, zastępca dyrektora PUP w Kętrzynie (bezrobocie w powiecie – 24 proc.), twierdzi, że chociaż lokalni pracodawcy nie zwiększają zatrudnienia, to ofert pracy nie brakuje. Zgłaszają się firmy z innych regionów. Jednak szukają najczęściej fachowców za niewielkie pieniądze. Tymczasem w rejestrach jest wiele osób z podstawowym wykształceniem ze wsi, którym za takie stawki nie opłaca się przeprowadzać za pracą do innego regionu.

Ratunek z Ukrainy

Jak ocenia Jakub Borowski, strukturalne niedopasowanie na rynku pracy i problemy firm z pozyskaniem pracowników może zwiększyć presję na wzrost płac. Na razie jest on ograniczony poprzez napływ rąk do pracy ze Wschodu, głównie z Ukrainy – w I kw. pracodawcy zgłosili zamiar zatrudnienia ponad 318 tys. takich pracowników, niemal dwukrotnie więcej niż przed rokiem.

Podyskutuj z nami na Facebooku, www.fa­ce­bo­ok.com/eko­no­mia. Czy odczułeś w tym roku poprawę na rynku pracy?

Nie wszyscy wierzą w poprawę na rynku pracy

Poprawę na rynku pracy pokazuje rekordowo niska skala zwolnień grupowych.

Jak wynika z danych GUS, w I półroczu tego roku pracodawcy zadeklarowali zwolnienie 14,9 tys. pracowników, czyli niemal dwukrotnie mniej niż w tym samym okresie 2015 r. Wówczas deklarowano zwolnienie niemal 26 tys. pracowników.