Istnieje wiele przesłanek mogących powodować konieczność zakończenia działalności spółki, tj. jej likwidacji. Niezależnie od przyczyn, za dzień otwarcia likwidacji uznaje się dzień uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu spółki przez sąd, powzięcie przez wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki lub zaistnienia innej przyczyny jej rozwiązania (np. określonej w umowie spółki). W praktyce tą datą jest najczęściej data podjęcia uchwały przez wspólników.
Otwarcie procesu likwidacji spółki niesie ze sobą wiele obowiązków sprawozdawczych. Pierwszym obowiązkiem likwidatorów spółki jest zamknięcie ksiąg rachunkowych na dzień poprzedzający dzień postawienia jednostki w stan likwidacji lub upadłości (por. art. 12 ust. 2 ustawy o rachunkowości; dalej: uor) i sporządzenie sprawozdania finansowego (por. art. 45 ust. 1 uor) oraz sporządzenie bilansu otwarcia likwidacji (por. art. 12 ust. 1 uor). Rozwiązanie to jest logiczne, ponieważ należy wyraźnie rozdzielić dotychczasową działalność spółki prowadzoną w normalnym trybie, sporządzić niejako jej podsumowanie, z działalnością związaną z likwidacją, a więc wygaszaniem dotychczasowych aktywności gospodarczych i zakończeniem bytu prawnego spółki.
Kwoty możliwe do uzyskania
Bardzo ważne jest, aby pamiętać o tym, że po otwarciu likwidacji jednostka nie będzie już uznawana za jednostkę kontynuującą działalność, a w tym przypadku ustawa o rachunkowości przewiduje inne zasady wyceny aktywów i pasywów (art. 29 uor). Bilans otwarcia likwidacji jest więc również momentem zmiany stosowanych zasad wyceny i różni się od dotychczasowych przede wszystkim:
- sposobem wyceny aktywów i pasywów, które muszą być wycenione po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen ich nabycia albo kosztów wytworzenia, pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości;
- utworzonymi rezerwami – jednostka jest obowiązana utworzyć rezerwę na przewidywane dodatkowe koszty i straty spowodowane zaniechaniem lub utratą zdolności do kontynuowania działalności;
