Art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT jako wprowadzający wyjątek od zasady opodatkowania powinien być interpretowany ściśle, a przepis ten zwalnia od podatku jedynie dostawę gruntów niezabudowanych. Jeśli na danej działce znajdują się fragmenty ścian budynków to nie można mówić, że jest to działka niezabudowana. I nie ma znaczenia, że budynki posadowione są co do zasady na innej działce oraz że ich fragmenty nie należą do gminy ani że nie ma ona prawa nimi rozporządzać. Działki, na której fizycznie stoi fragment budynku nie można bowiem uznać za niezabudowaną.
Wniosek o interpretację
Gmina wystąpiła o wydanie interpretacji w zakresie podatku VAT. We wniosku wskazała, że jest właścicielem działki gruntu, w odniesieniu do której w wyniku prac geodezyjnych stwierdzono, że znajdują się na niej fragmenty ścian trzech budynków mieszkalnych posadowionych na nieruchomościach sąsiednich. Budynki zostały wybudowane w latach 80-tych ubiegłego wieku przez właścicieli tych nieruchomości z ich własnych środków. W związku z przekroczeniem granic działki właściciele sąsiednich nieruchomości wystąpili do gminy o sprzedaż prawa własności tych części działki, na których znajdowały się fragmenty ścian należących do nich budynków. Po zatwierdzeniu podziału działki gmina przystąpiła do sprzedaży w trybie bezprzetargowym.
Dla samej działki oraz dla działek powstałych na skutek jej podziału brak jest wniosków i dokumentów dotyczących wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy bądź też decyzji zatwierdzającej projekt budowlany i udzielających pozwolenie na budowę. Dla opisywanych nieruchomości brak jest również obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, nie podjęto także uchwały o przystąpieniu do jego sporządzania.
Zgodnie natomiast z zapisami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, przedmiotowe nieruchomości znajdują się w zespole urbanistycznym mieszkaniowym jednorodzinnym, dla którego jako dominującą klasę przeznaczenia terenu dopuszcza się zabudowę mieszkaniową jednorodzinną. Gmina zapytała, czy ma prawo uznać, że ww. nieruchomości stanowią tereny niezabudowane inne niż tereny budowlane i jako takie korzystają ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT. Sama stanęła na stanowisku, że zwolnienie będzie miało zastosowanie. Argumentowała, że prawo do rozporządzania znajdującymi się na działce fragmentami ścian innych budynków nie leży po stronie gminy, lecz po stronie właścicieli tych budynków. To oni bowiem mogą te części budynku rozebrać, ulepszyć bądź wynająć. Przedmiotem dostawy w omawianej sprawie będą zatem wyłącznie nieruchomości gruntowe, gdyż budynki w całości są już własnością innych podmiotów – współwłaścicieli działek przyległych.
Stanowisko organu podatkowego
Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 15 czerwca 2015 r. (sygn. ILPP2/ 4512-1-228/15-4/PR) uznał stanowisko gminy za nieprawidłowe. Przyznał, że usytuowanie części budynku na cudzej nieruchomości nie powoduje automatycznie, że część ta staje się częścią składową tej nieruchomości, chociaż jest z nią trwale związana, lecz pozostaje nadal częścią składową całego budynku. W konsekwencji, w sytuacji, gdy przedmiotem dostawy jest grunt zabudowany częścią budynku znajdującego się na sąsiedniej działce, nie dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania częścią tego budynku jak właściciel (zarówno w sensie ekonomicznym, jak i w sensie prawnym), a zatem przedmiotem dostawy może być tylko grunt. Zdaniem organu podatkowego nie zmienia to jednak faktu, że przedmiotem dostawy będzie grunt, którego nie można już uznać za teren niezabudowany w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy. Omawiane działki znajdują się wprawdzie na obszarze nieobjętym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego i w stosunku do nich nie były wydawane decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, ani nie toczy się postępowanie związane z wydawaniem takich decyzji. Działki te jednak są zabudowane budynkami wzniesionymi przez właścicieli sąsiednich działek, nie mogą więc zostać uznane za tereny niezabudowane. Konsekwentnie ich sprzedaż nie będzie korzystała ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT.
