Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności (art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT i art. 23 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT).
Zgodnie z aktualnym stanowiskiem organów podatkowych, w przypadku, gdy przyczyną likwidacji środków trwałych jest to, że dotychczas wykorzystywany w działalności gospodarczej środek trwały utracił przydatność z racji zmiany rodzaju działalności, poniesiona strata nie stanowi kosztu podatkowego. Jeżeli jednak wszelkie działania w zakresie racjonalnej gospodarki środkami trwałymi w ramach prowadzonej już działalności gospodarczej skutkują likwidacją niektórych z tych środków i są ekonomicznie i gospodarczo uzasadnione, to nie mogą być kwalifikowane jako zmiana rodzaju działalności gospodarczej w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT i art. 23 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT. W takim przypadku straty z likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, spowodowane tego rodzaju zdarzeniami mogą być uznane za koszty uzyskania przychodu w wysokości niezamortyzowanej wartości tych środków. O tym kiedy środek trwały traci swoją przydatność gospodarczą decyduje podatnik. Na jego wybór należy patrzeć przez pryzmat obiektywnych kryteriów ekonomicznych, które pozwolą przyjąć, że mimo konsekwencji w postaci straty, działanie podatnika ma swoje uzasadnienie ekonomiczne oraz jest racjonalne z punktu widzenia prowadzonej działalności gospodarczej i ma związek z przychodami. Jeżeli likwidacja nie w pełni umorzonego środka trwałego, będzie wynikiem utraty jego przydatności gospodarczej w ramach tego samego rodzaju działalności, to powstała strata będzie mogła zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów (interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 19 czerwca 2017 r., 0111-KDIB1-2.4010.71.2017.1.AW; interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26 kwietnia 2017 r., 0111-KDIB1-2.4010.7.2017.1.ANK).
Nie tylko fizyczne zużycie
Przez utratę przydatności gospodarczej środków trwałych (w tym inwestycji w obcych środkach trwałych) należy rozumieć, nie tylko ich fizyczne zużycie, np. w wyniku długotrwałej eksploatacji, a więc utratę cech zapewniających zdatność do użytku, lecz także brak opłacalności korzystania z nich (interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26 kwietnia 2017 r., 0111-KDIB1-2.4010.7.2017.1.ANK.
Przykład
Firma ABC zajmuje się wynajmem nieruchomości oraz usługami budowlanymi. Jako środki trwale posiada maszyny i urządzenia budowlane. W sierpniu 2017 r. podjęła decyzję o zaprzestaniu działalności budowalnej i postawiła w stan likwidacji posiadane maszyny i urządzenia budowlane. Niektóre z nich nie zostały w pełni umorzone. Strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych firma ABC nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, gdyż środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności prowadzonej przez firmę ABC. Gdyby firma ABC nie podjęła decyzji o zaprzestaniu działalności budowlanej i zlikwidowała nieumorzone środki trwale w postaci maszyn i urządzeń budowlanych np. ze względu na ich zły stan techniczny i nieopłacalność remontu, to poniesione z tego tytułu straty mogłyby zostać przez nią zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Zniszczenie, usunięcie, ale także zwrot
Pojęcie „likwidacja" nie zostało zdefiniowane w prawie podatkowym, dlatego należy odnieść się do rozumienia tego pojęcia w języku potocznym, które jest wieloznaczne i oznacza generalnie zniesienie, usunięcie, rozwiązanie czegoś (https://sjp.pwn.pl). Likwidacją będzie więc definitywne pozbycie się środka trwałego (wykreślenie z ewidencji), np. poprzez jego zniszczenie, usunięcie, a także zwrot wynajmującemu inwestycji w obcym środku trwałym przed upływem okresu najmu (czy okresu pełnej amortyzacji) (interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26 kwietnia 2017 r., 0111-KDIB1-2.4010.7.2017.1.ANK).
