Rachunki bankowe pod nadzorem fiskusa

Szef Krajowej Administracji Skarbowej przanalizuje ryzyko wykorzystania banków i SKOK do wyłudzeń skarbowych. Będzie też mógł zablokować firmowe rachunki. Co, gdy się pomyli? – pyta prawnik.

Aktualizacja: 03.11.2017 07:34 Publikacja: 03.11.2017 02:00

Rachunki bankowe pod nadzorem fiskusa

Foto: Adobe Stock

W Sejmie odbyło się już pierwsze czytanie projektu mającego zapobiegać oszustwom w podatku VAT. Jego realizacja będzie się wiązała z wdrożeniem systemu teleinformatycznego izby rozliczeniowej (STIR) i wzmocnieniem pozycji szefa KAS jako organu przeciwdziałającego wyłudzeniom.

Szef KAS będzie analizował ryzyko wykorzystywania działalności banków i SKOK do wyłudzeń skarbowych. W toku analizy szef KAS uwzględni m.in. wskaźnik ryzyka, czyli parametr, który jeden raz dziennie będzie ustalała izba rozliczeniowa (w praktyce Krajowa Izba Rozliczeniowa SA) za pomocą systemu STIR oraz przy użyciu kryteriów ekonomicznych, geograficznych, przedmiotowych, behawioralnych i powiązań, na podstawie algorytmów uwzględniających najlepsze praktyki sektora bankowego i SKOK w zakresie przeciwdziałania popełnianiu przestępstw, w tym skarbowych.

Analogicznie jeden raz dziennie izba rozliczeniowa udostępni szefowi KAS informacje o otwieranych i prowadzonych rachunkach przedsiębiorców w bankach i SKOK, dane dotyczące łącznej kwoty obciążeń i uznań rachunków prowadzonych przez przedsiębiorców w związku z transakcjami z osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej oraz dzienne zestawienia transakcji dotyczące rachunków. Skąd KIR uzyska dane? Będzie otrzymywała m.in. dzienne zestawienia transakcji od banków i SKOK najpóźniej do godz. 15 dnia następującego po dniu transakcji.

Efektem analizy ryzyka i wytypowania podmiotów mogących wykorzystywać działalność banków i SKOK do wyłudzeń skarbowych powinno być postanowienie szefa KAS o zablokowaniu rachunku „podejrzanego" przedsiębiorcy na czas nie dłuższy niż 72 godziny. Powinien on jednak wykazać, że blokada jest konieczna, aby przeciwdziałać wyłudzeniom skarbowym. Orzeczeniu o zablokowaniu rachunku będzie towarzyszyło zawiadomienie właściwego dla przedsiębiorcy naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celno-skarbowego, prokuratora oraz samego przedsiębiorcy.

Jeżeli zajdzie uzasadniona obawa niewykonania przez przedsiębiorcę istniejącego lub mającego powstać zobowiązania podatkowego lub zobowiązania z tytułu odpowiedzialności podatkowej osób trzecich, przekraczających równowartość 10 tys. euro, szef KAS będzie mógł w drodze postanowienia przedłużyć blokadę na czas nie dłuższy niż trzy miesiące.

Od zablokowania rachunku będzie przysługiwało quasi-odwołanie. Przedsiębiorca będzie mógł złożyć do szefa KAS wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy – nie wstrzyma on jednak blokady. W dalszej kolejności będzie mógł wystąpić ze skargą do sądu administracyjnego (w praktyce do WSA w Warszawie). I tutaj pojawia się istotne novum: szef KAS będzie zobowiązany przekazać sądowi akta sprawy wraz ze skargą i odpowiedzią na skargę w terminie pięciu dni, zaś sąd powinien rozstrzygnąć sprawę w ciągu 30 dni.

W toku prac parlamentarnych należałoby jednak uwzględnić, że już dzisiaj na podstawie przepisów ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu banki i SKOK mają obowiązek przekazywania generalnemu inspektorowi informacji finansowej (którym jest szef KAS) informacji o transakcjach powyżej 15 tys. euro oraz tych, których okoliczności wskazują, że mogą one mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu. Generalny inspektor informacji finansowej może zaś wnioskować do prokuratora o blokadę rachunków na okres nie dłuższy niż trzy miesiące.

Chodzi o to, aby nie doszło do wprowadzenia dwóch w zasadzie równoległych i nieskorelowanych mechanizmów raportowania. Raczej niepożądane jest, aby banki i SKOK, działając na podstawie projektowanej ustawy, były zobowiązane udostępniać określone dane izbie rozliczeniowej która następnie udostępniłaby je szefowi KAS, a równocześnie aby te same banki i SKOK działając na podstawie dotychczasowych przepisów przekazywały analogiczne informacje wprost szefowi KAS jako generalnemu inspektorowi informacji finansowej. Do rozważenia jest też zasadność propozycji, by szef KAS mógł zarządzić samodzielnie blokadę rachunków nawet na trzy miesiące (co podlegałoby kontroli sądu administracyjnego), podczas gdy dzisiaj szef KAS jako generalny inspektor informacji finansowej może wnioskować o przedłużenie blokady rachunku do właściwego prokuratora (co podlega kontroli sądów powszechnych).

Może się też zdarzyć, że blokada okaże się niezgodna z prawem i zostanie uchylona przez sąd administracyjny. Czy wówczas poszkodowany przedsiębiorca będzie mógł wystąpić przeciwko Skarbowi Państwa? O ile ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy przewiduje odpowiedzialność odszkodowawczą SP za szkodę, o tyle projektowana ustawa nie. Pozostaje więc mieć nadzieję, że w toku dalszych prac i ta kwestia zostanie wzięta pod rozwagę.

Maciej Zborowski jest adwokatem, doradcą podatkowym w Kancelarii Ożóg Tomczykowski

W Sejmie odbyło się już pierwsze czytanie projektu mającego zapobiegać oszustwom w podatku VAT. Jego realizacja będzie się wiązała z wdrożeniem systemu teleinformatycznego izby rozliczeniowej (STIR) i wzmocnieniem pozycji szefa KAS jako organu przeciwdziałającego wyłudzeniom.

Szef KAS będzie analizował ryzyko wykorzystywania działalności banków i SKOK do wyłudzeń skarbowych. W toku analizy szef KAS uwzględni m.in. wskaźnik ryzyka, czyli parametr, który jeden raz dziennie będzie ustalała izba rozliczeniowa (w praktyce Krajowa Izba Rozliczeniowa SA) za pomocą systemu STIR oraz przy użyciu kryteriów ekonomicznych, geograficznych, przedmiotowych, behawioralnych i powiązań, na podstawie algorytmów uwzględniających najlepsze praktyki sektora bankowego i SKOK w zakresie przeciwdziałania popełnianiu przestępstw, w tym skarbowych.

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Opinie Prawne
Marek Kobylański: Dziś cisza wyborcza jest fikcją
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Opinie Prawne
Tomasz Pietryga: Reksio z sekcji tajnej. W sprawie Pegasusa sędziowie nie są ofiarami służb
Opinie Prawne
Robert Gwiazdowski: Ideowość obrońców konstytucji
Opinie Prawne
Jacek Czaja: Lustracja zwycięzcy konkursu na dyrektora KSSiP? Nieuzasadnione obawy
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Opinie Prawne
Jakubowski, Gadecki: Archeolodzy kontra poszukiwacze skarbów. Kolejne starcie