Sejm przyjął przepisy zmieniające ustawę o kształtowaniu ustroju rolnego. Nowela ta będzie miała znaczenie nie tylko dla obrotu ziemią rolną. Może przy okazji spowodować duże zamieszanie na rynku transakcji M&A.
Rządowy projekt ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości zasobu własności rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw już z chwilą opublikowania (druk sejmowy 293) wywołał spore emocje i dyskusję. Uwaga opinii publicznej ogniskuje się wokół proponowanych zmian do ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego (ustawa o KUR), które istotnie zmieniają obowiązujące w Polsce zasady obrotu ziemią rolną, wyłączając z katalogu nabywców takich gruntów inne podmioty niż rolnicy indywidualni.
Dotychczasowe komentarze wskazują, że samo w sobie słuszne dążenie do ochrony rolników indywidualnych może zablokować obrót ziemią rolną i spowodować spadek jej wartości. W pierwszej kolejności może to uderzyć w sektor bankowy, który z racji nieuniknionego spadku wartości nieruchomości rolnych i ich ograniczonej płynności będzie zmuszony wymagać od swoich klientów ustanawiania dodatkowych zabezpieczeń. W dalszej kolejności byłby to problem klientów banków, w dużej mierze również rolników.
Moją uwagę zwrócił natomiast inny aspekt proponowanej nowelizacji ustawy o KUR. Chodzi o te przepisy, które w daleko idący sposób wpływają na kształt i możliwość prowadzenia transakcji łączenia i przejęć spółek, w tym również tych, które z rolnictwem nie mają nic wspólnego.
Łączenie spółek
Zgodnie z nowelą nabyciem nieruchomości rolnej jest każde przeniesienie własności lub prawa użytkowania wieczystego nieruchomości rolnej, a więc nie tylko dokonane w wyniku czynności prawnej (umowa), ale także wynikające z orzeczenia sądu, organu administracji czy innego zdarzenia prawnego. Tak szerokie podejście powoduje, że z nabyciem nieruchomości rolnej będziemy mieli do czynienia również w przypadku łączenia spółek, które dokonywane jest na podstawie konstytutywnego orzeczenia sądu rejestrowego. W rezultacie, jeżeli spółka przejmowana będzie właścicielem nieruchomości rolnych, to spółka przejmująca – w celu sfinalizowania transakcji łączenia – będzie musiała uzyskać zgodę prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych (ANR) wydawaną w formie decyzji administracyjnej.
