Czy wyginiemy jak dinozaury?

Czy powtórzy się kolejne masowe wyginięcie gatunków?

Aktualizacja: 09.10.2017 19:26 Publikacja: 09.10.2017 19:14

Gwałtowne wymieranie gatunków zbiegało się w czasie z zaburzeniami cyklu węglowego

Gwałtowne wymieranie gatunków zbiegało się w czasie z zaburzeniami cyklu węglowego

Foto: chagpg/stock.adobe.com

Do roku 2100 r. oceany mogą zatrzymać tak dużą ilość węgla, że rozpocznie się masowa eksterminacja gatunków w przyszłych tysiącleciach.

Daniel Rothman, profesor geofizyki z Massachusetts Institute of Technology (MIT), przeanalizował znaczące zmiany w cyklu węglowym zachodzące w ciągu ostatnich 540 mln lat. Szczególny nacisk położył na „progi katastrofy", które ostatecznie doprowadziły do masowych wyginięć zwierząt. Globalnie zmiany w rozkładzie węgla rozłożone były na tysiące do milionów lat i zbiegają się w czasie z powszechną eksterminacją gatunków morskich na całym świecie.

Powstaje pytanie, czy cykl węglowy może w przyszłości doprowadzić naszą planetę do szóstego masowego wymierania. Emisje dwutlenku węgla wzrastają stale od XIX wieku. Czy ten gwałtowny skok może przyspieszyć katastrofę?

Granica wytrzymałości

Artykuł opublikowany w czasopiśmie „Science Advances" wskazuje, że masowe wyginięcia następowały po przekroczeniu progów zmian cyklu węglowego zachodzących zarówno w długich, jak i krótkich okresach czasowych.

Największa katastrofa ekologiczna w historii Ziemi unicestwiła ponad 95 proc. gatunków morskich na całym świecie. Zbiegło się to również w czasie z gigantycznym impulsem węglowym.

Idąc tą drogą rozumowania, prof. Rothman przewiduje, że biorąc pod uwagę niedawny wzrost emisji dwutlenku węgla w stosunkowo krótkim czasie, szóste wyginięcie będzie uzależnione od tego, czy do oceanu przeniknie krytyczne 310 gigaton węgla. Tę ilość jesteśmy w stanie jako ludzkość umieścić w oceanach do 2100 r. Pesymiści twierdzą, że będzie to nawet 500 gigaton.

Według Rothmana zmiany ekosystemu mogą nastąpić za około 10 tys. lat. Jednak już w roku 2100 „świat mógłby wylądować na nieznanym terytorium".

– Nikt nie twierdzi, że katastrofa nastąpi w 2100 r. – mówi Rothman. – Nasza działalność może zdestabilizować cykl węglowy i stanie się on nieprzewidywalny. W przeszłości geologicznej takie zaburzenia były zawsze związane z masowym wymieraniem gatunków.

Naukowiec stworzył formułę matematyczną opartą na podstawowych zasadach fizycznych odnoszących się do szybkości i rozmiaru zmiany cyklu węglowego. Postawił hipotezę, że w ten sposób można przewidzieć, czy wystąpi masowe wyginięcie gatunków, czy też nastąpi jakiś inny rodzaj globalnej katastrofy.

Większość z 31 przeanalizowanych wydarzeń było stosunkowo łagodnych. Nie wystarczały one do zdestabilizowania ekosystemu. Cztery z pięciu wypadków przekroczyło jednak próg krytyczny.

Ukryty wyciek

Naturalny cykl węglowy Ziemi zamyka się zasadniczo w pętli fotosyntezy i oddychania. Niewielka ilość organicznych związków przecieka do dna morskiego i część z nich zostaje zakopana w głębszych jego warstwach, co sprawia, że wypada poza naturalny obieg.

Rothman twierdzi, że nadmierna produkcja dwutlenku węgla może spowodować zatkanie wycieku. Każda dodatkowa ilość węgla wprowadzana do cyklu zaburza naturalny obieg pierwiastków. Wtedy dno morskie przestaje spełniać funkcję bufora. Nadmiar węgla wprowadzony do atmosfery i oceanów powoduje ich zakwaszenie i globalne ocieplenie.

Krytyczna ilość 310 gigaton pierwiastka wprowadzonego dodatkowo do cyklu ma być progiem, po którym rozpocznie się degradacja środowiska naturalnego. ©?

Do roku 2100 r. oceany mogą zatrzymać tak dużą ilość węgla, że rozpocznie się masowa eksterminacja gatunków w przyszłych tysiącleciach.

Daniel Rothman, profesor geofizyki z Massachusetts Institute of Technology (MIT), przeanalizował znaczące zmiany w cyklu węglowym zachodzące w ciągu ostatnich 540 mln lat. Szczególny nacisk położył na „progi katastrofy", które ostatecznie doprowadziły do masowych wyginięć zwierząt. Globalnie zmiany w rozkładzie węgla rozłożone były na tysiące do milionów lat i zbiegają się w czasie z powszechną eksterminacją gatunków morskich na całym świecie.

Pozostało 81% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nauka
Czy mała syrenka musi być biała?
Nauka
Nie tylko niesporczaki mają moc
Nauka
Kto przetrwa wojnę atomową? Mocarstwa budują swoje "Arki Noego"
Nauka
Czy wojna nuklearna zniszczy cała cywilizację?
Nauka
Niesporczaki pomogą nam zachować młodość? „Klucz do zahamowania procesu starzenia”