Umberto Eco: Pisarz, filozof i znawca Bonda

Był jednym z wybitniejszych powojennych postaci europejskiej kultury, erudytą, filozofem, teoretykiem komunikacji i kultury i autorem bestsellerowej powieści „Imię róży”. Umbert Eco zmarł przeżywszy 84 lata.

Aktualizacja: 20.02.2016 12:32 Publikacja: 20.02.2016 12:23

Umberto Eco: Pisarz, filozof i znawca Bonda

Foto: AFP

Czytaj więcej:

Urodził się w 1932 r. w Alessandrii, w górskim Piemoncie na północy Włoch. W latach 50. kończył studia specjalizując się w filozofii i literaturze średniowiecza. Pracę magisterską poświęcił myśli św. Tomasza z Akwinu. Równolegle pogłębiał swoją wiedzę na temat językoznawstwa i semiologii – nauki humanistycznej zajmującej się relacjami języka, komunikacji i kultury. W połowie lat 50. rozpoczął także pracę w telewizji. Zajmował się redagowaniem programów o kulturze współczesnej, a także współpracował z redakcjami programów katolickich i dziecięcych. Doświadczenia zdobyte w telewizji zainspirowały go do napisania pierwszego głośnego eseju „Fenomenologia Mike'a Bongiorno”, poświęconego właśnie nowemu medium.

 

Równolegle rozwijała się jego kariera naukowa. Specjalizował się w badaniach kulturoznawczych. Zajmowały go relację między autorem, dziełem i odbiorcą, czemu dał wyraz w kolejnym głośnym eseju „Dzieło otwarte” z 1960 r. Popierał w nim założenie wielości interpretacji dzieł sztuki, dokonujących się w każdorazowym odbiorze. Odmawiał w ten sposób autorowi prawa do posiadania klucza w postaci jedynego właściwego znaczenia stworzonego przez niego utworu. Nawiązywał w ten sposób do myśli Romana Ingardena oraz Hansa Georga-Gadamera.

W latach 70. wykładał na włoskich uniwersytetach m. in. w Turynie, Mediolanie, Florencji. W 1975 r. zdobył tytuł profesora zwyczajnego i został kierownikiem katedry semiotyki na Uniwersytecie Bolońskim. Zajmował się tam teorią komunikacji, problematyką mediów oraz kulturą masową. Zasłynął tym, że w swoich pracach z uwagą i zainteresowaniem przyglądał się wytworom kultury popularnej – superbohaterom takim jak James Bond, komiksom oraz literaturze gatunkowej, zazwyczaj lekceważonej przez filologów, historyków sztuki i kulturoznawców.

 

Największą popularność przyniosła mu powieść „Imię róży” z 1980 r., która w formule kryminału stanowi traktat na temat Średniowiecza i historii Kościoła. Jej anglojęzyczny przekład ukazał się trzy lata później i wtedy cały świat zachwycił się talentem Włocha. Do dziś przetłumaczono „Imię róży” na 44 języki, a nakład przekroczył 30 milionów egzemplarzy. W 1986 r. powieść przeniósł na ekran francuski reżyser Jean-Jacques Annuad, a w rolach głównych obsadzono byłego Jamesa Bonda – Seana Connery'ego oraz młodziutką gwiazdę Hollywood – Christiana Slatera.

W 1988 r. Eco wydał swoją drugą najsłynniejszą powieść „Wahadło Foucaulta” odwołującego się w tytule do odkrycia XIX-wiecznego naukowca, dowodzącego obrotowego ruchu Ziemi. Lata 80. przyniosły mu literacką sławę. Każda jego kolejna książka stawała się bestsellerem, a także ważnym wydarzeniem społeczno-intelektualnym. Jego ostatnia powieść „Temat na pierwszą stronę” z 2015 r. to krótka przypowieść o współczesnych mediach, a raczej o ich upadku. I chociaż diagnoza Eco była przygnębiająca, nie była też ostatecznie pozbawiona nadziei.

 

Eco był laureatem licznych nagród naukowych oraz literackich, choć nie zdobył tej najważniejszej – literackiego Nobla. Był także uhonorowany tytułami doktora honoris causa na Uniwersytecie Łódzkim oraz warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Odwiedzał Polskę trzykrotnie – w 1966 r. ,  w 1996 r. oraz w 2005 r. Cenił sobie polską kulturę. Za młodu czytał „Quo Vadis” Sienkiewicza, słuchał Chopina i cenił poezję Wisławy Szymborskiej, którą poznał także osobiście.

O śmierci Umberto Eco w piątkowy wieczór poinformowała rodzina za pośrednictwem dziennika „La Repubblica”. Pozostawił żonę oraz dwójkę dorosłych dzieci.

Czytaj więcej:

Urodził się w 1932 r. w Alessandrii, w górskim Piemoncie na północy Włoch. W latach 50. kończył studia specjalizując się w filozofii i literaturze średniowiecza. Pracę magisterską poświęcił myśli św. Tomasza z Akwinu. Równolegle pogłębiał swoją wiedzę na temat językoznawstwa i semiologii – nauki humanistycznej zajmującej się relacjami języka, komunikacji i kultury. W połowie lat 50. rozpoczął także pracę w telewizji. Zajmował się redagowaniem programów o kulturze współczesnej, a także współpracował z redakcjami programów katolickich i dziecięcych. Doświadczenia zdobyte w telewizji zainspirowały go do napisania pierwszego głośnego eseju „Fenomenologia Mike'a Bongiorno”, poświęconego właśnie nowemu medium.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Literatura
Dzień Książki. Autobiografia Nawalnego, nowe powieści Twardocha i Krajewskiego
Literatura
Co czytają Polacy, poza kryminałami, że gwałtownie wzrosło czytelnictwo
Literatura
Rekomendacje filmowe: Intymne spotkania z twórcami kina
Literatura
Czesław Miłosz z przedmową Olgi Tokarczuk. Nowa edycja dzieł noblisty
Literatura
Nie żyje Leszek Bugajski, publicysta i krytyk literacki