Czym jest zielony katolicyzm?

- Biblijny nakaz czynienia sobie ziemi poddaną, realizujemy w sposób bardzo nowoczesny, mechaniczny, przemysłowy. Często wręcz agresywny pod względem wykorzystywania zasobów naturalnych - mówi Tomasz Rowiński historyk idei, publicysta kwartalnika „Christianitas”

Aktualizacja: 23.01.2018 21:07 Publikacja: 23.01.2018 18:51

Czym jest zielony katolicyzm?

Foto: Facebook

"Rzeczpospolita": Papież Franciszek zakończył w niedzielę wizytę w Peru. Miejscowy parlament specjalnie czekał na wyjazd papieża, aby przyjąć ustawę ws. budowy autostrady w Amazonii. Jaki jest stosunek Kościoła do ekologii?

Tomasz Rowiński: Bezpośrednio odwołuje się do niej encyklika „Laudato si’” papieża Franciszka. Pojawiły się w niej wątki znane już społecznej nauce Kościoła, choćby z encykliki „Caritas in veritate” Benedykta XVI. Podstawowym elementem tego nauczania jest przekonanie, że człowiek nie może wchodzić w rolę Boga. Tymczasem biblijny nakaz czynienia sobie ziemi poddaną, realizujemy w sposób bardzo nowoczesny, mechaniczny, przemysłowy. Często wręcz agresywny pod względem wykorzystywania zasobów naturalnych.

Co na to papież Franciszek?

Papież pokazał w encyklice, że posunęliśmy się przynajmniej o krok za daleko. Człowiek dostał dobra naturalne niejako w depozyt i gdy go niszczy, występuje przeciwko porządkowi bożemu. Łączy się to z fałszywym podejściem ludzi do całego stworzenia. Za agresywnym wykorzystywaniem zasobów naturalnych idzie takie samo traktowanie człowieka. Wiąże się to z innym poruszanym przez papieża wątkiem, czyli masowym ubóstwem. Człowiek jest traktowany w nowoczesnym systemie jak narzędzie. Wyzysk człowieka jest efektem tej samej mentalności co wyzysk reszty stworzenia bożego.

Jednak ta encyklika wywołała wiele kontrowersji, również w samym Kościele.

Głównie dlatego, że w rozdziale pierwszym został poruszony problem globalnego ocieplenia. Zwracano też uwagę, że papież krytykuje przemysł węglowy, który daje źródło utrzymania wielu ubogim.

Ciekawsze były jednak dalsze rozdziały, w dużej mierze oparte na eseju „Koniec czasów nowożytnych” Romana Guardiniego. Papież krytykuje tam utożsamianie chrześcijańskiego myślenia o „czynieniu sobie ziemi poddaną” z chęcią totalnego panowania nad przyrodą i mechanicznego panowania nad człowiekiem. Zauważa, że dobre nie tylko dla chrześcijan, ale i całego świata, byłoby przywrócenie nadrzędnej roli myślenia teologicznego, tzn. spojrzenia na nas samych jako na część stworzonego świata. Dodajmy, że papież przeciwstawił się także myśleniu ekologów.

Czemu konkretnie?

Franciszek krytykował antyhumanizm, postrzeganie człowieka wyłącznie jako szkodnika w całym porządku ziemskiego życia.

Możemy mówić o pojęciu „ekologia katolicka”?

Tak, w naukach społecznych istnieje wiele pojęć, które są zlaicyzowanymi pojęciami teologicznymi. Ekologia powstała na bazie tego, co nazywamy teologią stworzenia, która jest właśnie namysłem nad właściwym stosunkiem człowieka do otaczającego go świata, również przyrody.

Ekologia kojarzyła się dotąd przede wszystkim ze środowiskami lewicowymi.

Kościół chce szukać dobra wspólnego – prawicowość i lewicowość to wtórne pojęcia. Czy zasada pomocniczości lub krytyka liberalizmu, ale i socjalizmu, daje się łatwo zakwalifikować? Podejmowanie wątków społecznych – w tym ekologii – to duży plus tego pontyfikatu.

"Rzeczpospolita": Papież Franciszek zakończył w niedzielę wizytę w Peru. Miejscowy parlament specjalnie czekał na wyjazd papieża, aby przyjąć ustawę ws. budowy autostrady w Amazonii. Jaki jest stosunek Kościoła do ekologii?

Tomasz Rowiński: Bezpośrednio odwołuje się do niej encyklika „Laudato si’” papieża Franciszka. Pojawiły się w niej wątki znane już społecznej nauce Kościoła, choćby z encykliki „Caritas in veritate” Benedykta XVI. Podstawowym elementem tego nauczania jest przekonanie, że człowiek nie może wchodzić w rolę Boga. Tymczasem biblijny nakaz czynienia sobie ziemi poddaną, realizujemy w sposób bardzo nowoczesny, mechaniczny, przemysłowy. Często wręcz agresywny pod względem wykorzystywania zasobów naturalnych.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Kościół
Konferencja naukowa „Prawo i Kościół”
Kościół
Spanie z księdzem, stworzenie sekty. Analiza decyzji kard. Kazimierza Nycza w głośnej sprawie
Kościół
Nie żyje ks. Roman Kneblewski. Słynący z kontrowersji duchowny miał 72 lata
Kościół
Spanie z księdzem, stworzenie sekty. Watykan zajmie się katolicką wspólnotą spod Warszawy
Kościół
Wybory samorządowe 2024. KEP wyjaśnia, czym powinni kierować się wierzący