Ekwiwalent za urlop tylko po zakończeniu zatrudnienia

W trakcie zatrudnienia pracownik nie może wymienić urlopu wypoczynkowego na ekwiwalent pieniężny. Przepis, który umożliwia zastąpienie niewykorzystanego w poprzednim roku urlopu ekwiwalentem, jest niezgodny z prawem unijnym.

Aktualizacja: 17.04.2017 07:22 Publikacja: 16.04.2017 05:15

Ekwiwalent za urlop tylko po zakończeniu zatrudnienia

Foto: Fotolia

Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 6 kwietnia 2006 r. (C-124/05) po przeanalizowaniu dyrektywy Rady 93/104/WE z 23 listopada 1993 r. dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu pracy.

W czym problem

Rząd niderlandzki chciał wprowadzić w życie zasadę, że pracownik, który w danym roku wykorzystał tylko część urlopu, może w kolejnym roku niewykorzystaną jego część zamienić na ekwiwalent pieniężny.

Niderlandzka federacja związków zawodowych sprzeciwiła się takiej regulacji i wystąpiła do sądu o ustalenie, że rząd działa niezgodnie z prawem.

Co orzekły sądy

Sąd krajowy zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z prośbą o wyjaśnienie, czy proponowany przez rząd niderlandzki mechanizm zastępowania w trakcie zatrudnienia niewykorzystanego urlopu ekwiwalentem pieniężnym jest zgodny z prawem unijnym.

Trybunał podkreślił, że szczególną zasadą unijnego prawa socjalnego jest to, że każdy pracownik ma prawo do corocznego płatnego urlopu w  wymiarze co najmniej 4 tygodni. Od tego uprawnienia nie ma odstępstw. Jeżeli zatem pracownik na koniec roku zgromadzi niewykorzystane dni urlopu wypoczynkowego, to muszą być one przeniesione na następny rok.

Trybunał przypomniał, że efektywna ochrona bezpieczeństwa i zdrowia pracownika wymaga, aby miał on zapewniony rzeczywisty wypoczynek. Zdaniem Trybunału urlop nie traci swojego znaczenia, gdy jest wykorzystany w następnym roku, ponieważ nadal przyczynia się do poprawy samopoczucia pracownika. Dlatego dyrektywa pozwala na zastąpienie corocznego urlopu ekwiwalentem pieniężnym tylko w przypadku rozwiązania umowy o pracę i zakończenia stosunku pracy.

Na koniec Trybunał podkreślił, że możliwość wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za przeniesiony urlop stworzyłaby zachętę – niezgodną z celami dyrektywy – do rezygnacji z urlopu wypoczynkowego lub do namawiania pracowników do takiej rezygnacji. Dlatego zdaniem Trybunału, mechanizm umożliwiający pracownikom zamianę niewykorzystanych dni urlopu na ekwiwalent pieniężny w trakcie zatrudnienia jest niezgodny z prawem unijnym.

—Tomasz Sancewicz

Tomasz Sancewicz, radca prawny, Senior Associate, Kancelaria CMS

Jak to wpływa na nasze prawo

Urlop wypoczynkowy powinien być wykorzystany w naturze. Jest to nadrzędna zasada, dlatego dyrektywa unijna pozwala wymienić urlop na ekwiwalent pieniężny tylko w jednej sytuacji – tj. gdy ustaje stosunek pracy i pracownik nie ma już jak skorzystać z zaległego urlopu. Polski kodeks pracy respektuje tę zasadę w art. 171 § 1. W trakcie zatrudnienia pracownik lub pracodawca nie mogą wymienić zaległego urlopu na pieniądze. Pracodawca wypłaca ekwiwalent za urlop tylko po zakończeniu stosunku pracy. Obowiązek wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy powstaje natomiast bez względu na sposób ustania stosunku pracy lub przyczynę rozwiązania umowy o pracę.

Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 6 kwietnia 2006 r. (C-124/05) po przeanalizowaniu dyrektywy Rady 93/104/WE z 23 listopada 1993 r. dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu pracy.

W czym problem

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów