Urlop wychowawczy na nowych zasadach

Po nowelizacji kodeksu pracy odroczone 16 tygodni urlopu rodzicielskiego zmniejsza liczbę części urlopu wychowawczego. Wniosek o urlop chroni przed zwolnieniem maksymalnie niż 21 dni przed startem wolnego.

Aktualizacja: 05.03.2016 13:33 Publikacja: 05.03.2016 01:00

Urlop wychowawczy na nowych zasadach

Foto: 123RF

Zmiany w uprawnieniach rodzicielskich pracowników obowiązujące od 2 stycznia br. dotyczą także urlopu wychowawczego. Po nowelizacji kodeksu pracy urlop wychowawczy jest udzielany aż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy sześć lat (art. 186 § 2 k.p.). Jest to podwójna zmiana liczenia terminu. Po pierwsze – przedłużono o rok wiek dziecka. Po drugie – urlopu udziela się nie do dnia rocznicy jego urodzin, ale do końca roku kalendarzowego, w którym ona przypada.

Może być mniej części

Nowelizacja k.p. nie zmieniła zasady wykorzystania urlopu maksymalnie w pięciu częściach (art. 186 § 8 k.p.). Nadal nie przewiduje się minimalnego czasu trwania żadnej z nich. Wprowadzono jednak przepisy określające wpływ urlopu rodzicielskiego na urlop wychowawczy. Ich zastosowanie w praktyce może prowadzić do tego, że pracownik będzie miał do wykorzystania mniej części niż pięć.

Stanie się tak w sytuacji, gdy pracownik albo drugi rodzic będzie przebywał na jednej albo dwóch częściach urlopu rodzicielskiego, których można udzielić później niż bezpośrednio po zakończeniu poprzedniej części urlopu rodzicielskiego. Liczba wykorzystanych przesuniętych w czasie części urlopu rodzicielskiego zmniejsza liczbę części przysługującego urlopu wychowawczego (art. 182

1

c § 3 k.p.). Nie zmienia się natomiast wymiar urlopu.

Przykład

Następnego dnia po zakończeniu urlopu macierzyńskiego pracownica rozpoczęła urlop rodzicielski (dwie części po osiem tygodni). Następnie, po urlopie wypoczynkowym, wróciła do pracy. Kiedy dziecko skończyło dwa lata, kobieta postanowiła skorzystać z 16 tygodni pozostałego urlopu rodzicielskiego. Jeżeli wystąpi o jedną 16-tygodniową część, to 35 (albo 36) tygodni urlopu wychowawczego będzie mogła wziąć w czterech częściach. Gdy podzieli resztę urlopu rodzicielskiego na dwie części po osiem tygodni, wychowawczy będzie przysługiwał jej w trzech częściach.

Jednocześnie wychowawczy...

Istotną zmianą jest to, że obecnie rodzice wychowujący dziecko albo opiekunowie mogą przebywać na urlopie wychowawczym w tym samym czasie. Przed zmianą taka sytuacja była wykluczona. Wyjątkowo rodzice lub opiekunowie mogli jednocześnie korzystać z urlopu nie dłużej niż przez cztery miesiące. Przedłużenie tego okresu skutkowało prawem pracodawcy do wezwania pracownika do stawienia się do pracy.

...ale nie obniżka etatu

Taką modyfikacją nie objęto możliwości korzystania z obniżonego wymiaru czasu pracy przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego. Jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie są zatrudnieni, z tego przywileju w tym samym czasie może korzystać jedno z nich.

Oświadczenia o zamiarze lub o braku zamiaru korzystania przez pracownika będącego rodzicem lub opiekunem dziecka z uprawnień określonych w art. 189

1

k.p. pracodawca powinien przechowywać w aktach osobowych pracownika, w części B (§ 6 ust. 2 pkt 2 lit. c rozporządzenia MPiPS z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika, DzU nr 62, poz. 286 ze zm.).

Więcej czasu dla pracodawcy

Według nowych zasad wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego składa się na 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu (art. 186 § 7 k.p.). Jeżeli pracownik złoży go bez zachowania tego terminu, pracodawca udziela mu urlopu nie później niż z dniem upływu 21 dni od dnia złożenia podania (art. 186 § 71 k.p.). Oczywiście pracodawca może udzielić urlopu wcześniej, ale zależy to wyłącznie od jego woli. Przed nowelizacją ww. termin wynosił dwa tygodnie.

Wszystko w kodeksie pracy

W wyniku nowelizacji wszystkie szczegółowe kwestie związane z udzielaniem urlopu wychowawczego określone są w całości w kodeksie pracy, z tym że treść wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego lub jego części albo o obniżenie wymiaru czasu pracy pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego określa rozporządzenie MRPiPS z 8 grudnia 2016 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków. Nie obowiązuje natomiast rozporządzenie z 19 września 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego.

Do kodeksu przeniesiono bez zmian:

- obowiązek pisemnej formy wniosku o udzielenie urlopu,

- zasady wycofywania wniosku przez pracownika,

- regułę, zgodnie z którą w przypadku złożenia wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego po dokonaniu czynności prawnej zmierzającej do rozwiązania umowy o pracę urlopu udziela się na okres nie dłuższy niż do dnia rozwiązania umowy o pracę wskutek dokonania tej czynności.

Treść wniosku

Przywołane rozporządzenie określa treść wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego lub jego części albo o obniżenie wymiaru czasu pracy pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego. Wskazuje również dokumenty, jakie należy dołączyć do wniosków.

Wątpliwości budzi to, że wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego lub jego części powinien zawierać wskazanie okresu urlopu wychowawczego, który został dotychczas wykorzystany na dane dziecko, i określenie liczby części urlopu wychowawczego, z których dotychczas skorzystano na dziecko, podczas gdy takich informacji rozporządzenie nie wymaga od składającego wniosek o obniżenie wymiaru etatu. Nie wymaga także informacji o wcześniejszym korzystaniu z obniżenia etatu na dane dziecko. Pominięte dane są jednak potrzebne do prawidłowego ustalenia tego uprawnienia.

Miesiąc na wyłączność

Zmiany nie objęły prawa każdego z rodziców lub opiekunów „swojej wyłącznej części" urlopu wychowawczego, która wynosi jeden miesiąc. Nie można jej przenieść na drugiego rodzica lub opiekuna dziecka (art. 186 § 4 k.p.). Nie oznacza to jednak obowiązku wykorzystania jednego miesiąca urlopu. Rodzic/opiekun ma prawo zrezygnować ze swojej części. Wówczas – ze względu na brak możliwości przeniesienia na drugiego uprawnionego – urlop wychowawczy ulega skróceniu o jeden miesiąc, czyli wynosi do 35 miesięcy.

Koniec z przeciąganiem ochrony

Pracodawcy wielokrotnie zwracali uwagę, że podwładni nadużywają przepisów o ochronie przed wypowiedzeniem umowy osobie, która złożyła wniosek o urlop wychowawczy albo o obniżenie wymiaru etatu. Pracownicy składali wnioski ze znacznym wyprzedzeniem, a obniżenie etatu bywało niekiedy jedynie symboliczne. Obecnie złożenie wniosku dużo wcześniej nie przyniesie etatowcowi pożądanej ochrony. Zgodnie bowiem z art. 186

8

§ 3 k.p., w przypadku złożenia wniosku wcześniej niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu wychowawczego lub obniżonego wymiaru czasu pracy zakaz wypowiadania i rozwiązywania umowy zaczyna obowiązywać na 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z uprawnienia. Natomiast bez zmian ochrona w przypadku obniżenia wymiaru etatu wynosi maksymalnie 12 miesięcy i nie zależy od wysokości zmniejszenia pracy.

Zmiany w uprawnieniach rodzicielskich pracowników obowiązujące od 2 stycznia br. dotyczą także urlopu wychowawczego. Po nowelizacji kodeksu pracy urlop wychowawczy jest udzielany aż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy sześć lat (art. 186 § 2 k.p.). Jest to podwójna zmiana liczenia terminu. Po pierwsze – przedłużono o rok wiek dziecka. Po drugie – urlopu udziela się nie do dnia rocznicy jego urodzin, ale do końca roku kalendarzowego, w którym ona przypada.

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Prawnicy
Bodnar: polecenie w sprawie 144 prokuratorów nie zostało wykonane
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Konsumenci
Jest pierwszy wyrok ws. frankowiczów po głośnej uchwale Sądu Najwyższego
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił