Narodowy Instytut Dziedzictwa zaprezentował raport o stanie zachowania zabytków w Polsce. Został on przygotowany w ramach realizacji zadań Krajowego Programu Ochrony i Opieki nad Zabytkami na lata 2014–2017. Prof. Jacek Purchla, szef zespołu, który przygotowywał ten dokument, nazwał go „narodowym spisem powszechnym zabytków nieruchomych".
– Celem była ocena stanu zachowania zasobu i stworzenie podstaw dla skutecznego systemu monitorowania tego wszystkiego, co łączy się z zachowaniem zabytków rejestrowych. Chodziło o to, by raport był oceną skuteczności aktualnego systemu ochrony i opieki nad zabytkami oraz materiałem dla władz różnego szczebla dla doskonalenia systemu – powiedział prof. Jacek Purchla. Do końca roku powstaną raporty dotyczące stanu zabytków w poszczególnych województwach.
– Materiał przedstawiony w raporcie obejmuje nie tylko wyniki badań, ale także dodatkowe elementy, m.in. kwestie prawne, stan dokumentowania czy poziom finansowania. Co sprawia, że nie jest to tak naprawdę raport o stanie zachowania, a raczej pewna diagnoza dotycząca kondycji całego systemu – uważa dr hab. Katarzyna Zalasińska, zastępca dyrektora Departamentu Ochrony Zabytków w Ministerstwie Kultury.
– Materiał ten powstał w oparciu o dane zgromadzone podczas weryfikacji zabytków nieruchomych w terenie prowadzonych w latach 2009–2015 oraz badań terenowych przeprowadzonych w 2016 r. na reprezentatywnej grupie 1,3 tys. zabytków – wyjaśniła dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa prof. Małgorzata Rozbicka. Weryfikacji zostało poddanych blisko 64 tys. zabytków nieruchomych i ponad 7,6 tys. zabytków archeologicznych.
Wnioski z raportu nie są optymistyczne. Niemal 6 proc. obiektów zabytkowych wymaga pilnego remontu (to 3871 obiektów), bo są zagrożone, znajdują się w złym stanie. W czasie przygotowania raportu wykreślono z rejestru 673 obiekty zabytkowe. Najwięcej takich przypadków miało miejsce na Mazowszu, a dalej w Małopolsce, Wielkopolsce, w Lubuskiem. W czasie przygotowywania raportu stwierdzono, że 1657 obiektów (2,5 proc. wszystkich) przestało istnieć, np. zostało rozebranych, spłonęło.
