Czy fiskus może zmieniać opis sprawy

Jeśli gmina zaznaczyła, że usługi prawnicze, za które zapłaciła, były związane wyłącznie z czynnościami opodatkowanymi, to ma prawo odliczyć cały VAT.

Publikacja: 27.09.2017 02:00

Czy fiskus może zmieniać opis sprawy

Foto: 123RF

W sprawie chodziło o interpretację fiskusa z kwietnia 2014 r. dotyczącą VAT. Wnioskodawcą była gmina. We wniosku wyjaśniła, że zawarła z kancelarią prawną umowę na świadczenie usług doradztwa. Miało ono polegać na zastępstwie procesowym w postępowaniach o zwrot VAT oraz w innych powiązanych z nim postępowaniach. Gmina zastrzegła, że zakresem prac kancelarii objęte zostały jej rozliczenia VAT z tytułu wykonywanych przez nią czynności opodatkowanych, zarówno w obszarze podatku należnego, jak i podatku naliczonego. We wniosku dodano, że kancelaria udzieliła gminie wsparcia w związku z jedną z inwestycji. Polegało ono na podjęciu odpowiednich działań restrukturyzacyjnych, które pozwoliły gminie na odliczenie VAT.

Gmina pytała przede wszystkim czy ma prawo do pełnego odliczenia VAT z faktury otrzymanej od kancelarii prawnej dokumentującej wykonanie usług

Fiskus odpowiedział, że nie. W jego ocenie, wbrew twierdzeniu gminy, nabyte usługi doradztwa prawnego nie były związane wyłącznie z wykonywanymi przez nią czynnościami opodatkowanymi VAT, lecz z całą działalnością. W konsekwencji powinna ona odliczać VAT na podstawie proporcji ustalonej zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy o VAT.

Gmina zaskarżyła interpretację, a Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uwzględnił jej skargę. Jego zdaniem w spornej sprawie nie sposób uznać, że nabyte przez skarżącą usługi doradztwa prawnego nie były związane wyłącznie z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi VAT. Jak zauważył WSA we wniosku wyraźnie wskazano, że zakupione usługi prawnicze były związane z czynnościami opodatkowanymi (nie były związane z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu ani zwolnionymi od podatku). Tym samym nie było podstaw do rozszerzania stanu faktycznego o przypadki, które przez samą gminę zostały wykluczone. Skoro faktura wystawiona przez kancelarię z tytułu świadczonych usług prawniczych była związana ze sprzedażą opodatkowaną, to gmina miała prawo do pełnego odliczenia VAT.

Rację gminie przyznał też Naczelny Sąd Administracyjny. Podzielił stanowisko WSA, że fiskus wydając zaskarżoną interpretację wyszedł poza granice przedstawionego we wniosku stanu faktycznego. W ocenie NSA, skoro we wniosku kilkukrotnie podkreślono, że usługi prawnicze będą związane z czynnościami opodatkowanymi, to nie dotyczyły całej działalności gminy.

Sąd uznał, że w spornej sprawie pomiędzy świadczonymi przez kancelarię usługami prawnymi a czynnościami przedstawionymi przez gminę we wniosku występował wystarczająco bezpośredni i ścisły związek, aby możliwe było skorzystanie z prawa do odliczenia. NSA zauważył, że zgodnie z orzecznictwem unijnym ogólne koszty działalności podatnika spełniają co do zasady wymagany związek z całokształtem (opodatkowanej lub nieopodatkowanej) działalności podatnika. VAT naliczony z tytułu takich kosztów będzie zatem podlegać odliczeniu na zasadach ogólnych, odpowiednich dla działalności prowadzonej przez podatnika.

NSA uznał, że na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu usług prawnych, których celem jest realizacja przysługującego podatnikowi prawa do odliczenia. W ocenie sądu, pozbawienie podatnika prawa do odliczenia w takiej sytuacji godziłoby w zasadę neutralności VAT.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 sierpnia 2017 r. (I FSK 1632/15).

Komentarz eksperta

Krzysztof Modzelewski, doradca podatkowy, senior partner w kancelarii Modzelewski & Partners Audit Tax Accounting

Wyrok jest słuszny. Wydając interpretację organ wyszedł poza granice stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, przez co naruszył przepisy ordynacji podatkowej. Zgodnie z nimi, organ interpretacyjny jest związany opisem stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego zaprezentowanego przez wnioskodawcę. Wynika to ze specyfiki postępowania interpretacyjnego. Nie ma możliwości przeprowadzenia postępowania dowodowego w celu weryfikacji informacji zawartych we wniosku. Organ wydający interpretację może co najwyżej wezwać jego autora do ich uzupełnienia (doprecyzowania).

Wobec tego sądy obu instancji trafnie stwierdziły, że skoro we wniosku wskazano, że zakupione usługi były związane wyłącznie z czynnościami opodatkowanymi, to brak było podstaw do rozszerzania stanu faktycznego o przypadki, które przez samą gminę zostały wykluczone.

Być może upór fiskusa w twierdzeniu, że zakupione usługi nie służyły wyłącznie czynnościom opodatkowanym wynikał z jego podejrzenia, iż opis przedstawiony we wniosku jest nieprawdopodobny i w rzeczywistości jest inaczej.

W takiej sytuacji fiskus, niezależnie od wydania interpretacji, ma możliwość wszczęcia kontroli lub postępowania podatkowego, które pozwolą na weryfikację informacji przedstawionych przez podatnika. Należy zwrócić uwagę, że pojęcie „stan faktyczny" nie oznacza obiektywnego stanu rzeczy, lecz subiektywną ocenę zaprezentowaną przez podatnika, który w tym względzie może się mylić lub świadomie przeinaczać fakty.

Jeśli opis przedstawiony we wniosku nie zgadza się z rzeczywistością, to gmina nie dość, że nie uzyskała od fiskusa interpretacji, dającej oczekiwaną ochronę, to jej sytuacja – mimo korzystnego wyroku – pogorszyła się, ponieważ powstało ryzyko wszczęcia kontroli i zakwestionowania jej rozliczeń przez fiskusa. ?

W sprawie chodziło o interpretację fiskusa z kwietnia 2014 r. dotyczącą VAT. Wnioskodawcą była gmina. We wniosku wyjaśniła, że zawarła z kancelarią prawną umowę na świadczenie usług doradztwa. Miało ono polegać na zastępstwie procesowym w postępowaniach o zwrot VAT oraz w innych powiązanych z nim postępowaniach. Gmina zastrzegła, że zakresem prac kancelarii objęte zostały jej rozliczenia VAT z tytułu wykonywanych przez nią czynności opodatkowanych, zarówno w obszarze podatku należnego, jak i podatku naliczonego. We wniosku dodano, że kancelaria udzieliła gminie wsparcia w związku z jedną z inwestycji. Polegało ono na podjęciu odpowiednich działań restrukturyzacyjnych, które pozwoliły gminie na odliczenie VAT.

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Prawo dla Ciebie
Jest wniosek o Trybunał Stanu dla szefa KRRiT Macieja Świrskiego