LEKTURY POLSKIE
1. „Trylogia" Henryka Sienkiewicza
2. „Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza
3. „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego
4. Wiersze Zbigniewa Herberta
5. „Dziady cz. III" Adama Mickiewicza
Aktualizacja: 26.12.2021 23:29 Publikacja: 24.12.2021 06:00
Foto: Pixabay
1. „Trylogia" Henryka Sienkiewicza
2. „Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza
3. „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego
4. Wiersze Zbigniewa Herberta
5. „Dziady cz. III" Adama Mickiewicza
6. „Lalka" Bolesława Prusa
7. Trylogia historyczna Pawła Jasienicy
8. „Boże igrzysko" Normana Daviesa
9. Wiersze Juliusza Słowackiego
10. Powieści Stefana Żeromskiego
Ranking „książek uczących polskości" opracowaliśmy na podstawie opinii 20 postaci znaczących dla polskiej nauki, kultury i życia publicznego. Ponad połowa pytanych przez nas wskazała „Trylogię", co wydaje się oczywiste. Mniej oczywiste jest, że choć dzieło Henryka Sienkiewicza było zdecydowanie najczęściej wymieniane, to żaden z naszych rozmówców nie uważa go za najważniejsze. Zdaniem Roberta Gwiazdowskiego z Centrum im. Adama Smitha „»Trylogia« to po pierwsze rycerskość, a dopiero potem pojawia się w niej patriotyzm, który się na nią nakłada i świetnie się z nią komponuje".
Czytaj więcej
List Zbigniewa Herberta z 7 stycznia 1995 roku.
Drugie miejsce zajął „Pan Tadeusz". Według reżysera Jerzego Hoffmana, „czytając epilog, nie da się nie myśleć o tragicznej historii Polski – jest absolutnie przejmujący". „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego jest najważniejszą książką m.in. dla prof. Andrzeja Paczkowskiego. – To dzieło, które wskazuje najważniejsze trudności, jakie Polacy mają sami ze sobą. Trzeba je znać, aby rozumieć i umieć odczytać sens kulturowej tożsamości naszego narodu – twierdzi historyk.
Wielu naszych rozmówców podkreślało wagę poezji. – Polszczyzna wydaje się być językiem stworzonym dla poezji, z prozą życia nasz język ojczysty radzi sobie gorzej – mówi architekt Czesław Bielecki, według którego Zbigniew Herbert zasługuje na miano poety najlepiej uczącego polskości. Zaś Robert Gwiazdowski twierdzi, że „z wierszy Herberta można się uczyć polskości, tak jak z erotyków Poświatowskiej kobiecości...".
Pierwszą piątkę zamykają „Dziady cz. III", czyli ponownie Adam Mickiewicz. Jest to najważniejsze dzieło m.in. dla socjologa Barbary Fedyszak-Radziejowskiej, która uważa, że „uczyć polskości i budzić miłość do Polski trzeba w wieku młodzieńczym, gdy uczymy się kochać innych i rozumieć samych siebie".
W pierwszej dziesiątce znalazła się także historyczna trylogia Pawła Jasienicy („Polska Piastów", „Polska Jagiellonów", „Rzeczpospolita Obojga Narodów"), choć dla dyrektor Muzeum Komunizmu w Nowej Hucie Jadwigi Emilewicz ważna jest jeszcze jedna pozycja tego autora: „Polska anarchia".
Nasi rozmówcy uważają, że nie trzeba być wcale Polakiem, by bardzo dobrze uczyć polskości. „Boże igrzysko" walijskiego historyka Normana Daviesa, czyli historia Polski napisana po angielsku, zyskała olbrzymie uznanie u kilku naszych rozmówców, a według historyka prof. Bogdana Musiała jest to wręcz książka najważniejsza.
Na miejscu 10. znalazła się proza Stefana Żeromskiego. Nasi rozmówcy wymieniali „Popioły", „Przedwiośnie", „Różę" i „Urodę Życia". Bohdan Cywiński tłumaczy ten wybór następująco: – Powieści te rysowały polskość jako propozycję życia godziwego w niełatwej, a równocześnie bliskiej moim doświadczeniom sytuacji.
Czytaj więcej
12 LIPCA 2008: Polacy mają wierzyć, że to nie zwykli ludzie obalili komunizm, lecz garstka opozycjonistów, którym za to należy się dożywotnio rząd dusz i władza.
Poza pierwszą dziesiątką znaleźli się Józef Mackiewicz, Witold Gombrowicz, Melchior Wańkowicz, Aleksander Kamiński, Cyprian Kamil Norwid, Czesław Miłosz, Maria Dąbrowska, Jarosław Marek Rymkiewicz i Henryk Rzewuski (Marek Nowakowski o „Pamiątkach Soplicy" powiedział, że autor „soczystym i żwawym językiem pokazuje pozytyw i negatyw polskości"). A także słynna książka autorstwa jednego z uczestników naszej ankiety, Bohdana Cywińskiego – „Rodowody niepokornych" z 1971 roku – o której historyk prof. Paweł Machcewicz mówi, że podczas lektury przed laty odnajdywał w niej współczesnych „niepokornych" z kręgów peerelowskiej opozycji.
* * *
Naszymi rozmówcami byli prof. Jacek Bartyzel, Czesław Bielecki, prof. Andrzej Jacek Blikle, prof. Wiesław Chrzanowski, prof. Bohdan Cywiński, Jadwiga Emilewicz, Barbara Fedyszak-Radziejowska, Dariusz Gawin, prof. Stanisław Gomułka, Robert Gwiazdowski, Jerzy Hoffman, Roman Kluska, Stanisław Kluza, Antoni Krauze, prof. Paweł Machcewicz, prof. Bogdan Musiał, prof. Andrzej Paczkowski, Liliana Sonik, prof. Jadwiga Staniszkis, Jerzy Zelnik. Mocno zaskoczyło nas, iż kilkanaście innych osób, które naszym zdaniem mają duże znaczenie dla polskiego życia publicznego, odmówiło wypowiedzi, twierdząc, że „na temat najważniejszych dla polskości książek nie mają nic do powiedzenia".
© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Plus Minus
1. „Trylogia" Henryka Sienkiewicza
29 STYCZNIA 2011: To wózek skromny nawet jak na najbiedniejszy region Tunezji. Rowerowe koła, pospawane rurki i blaszany blat. Należał do sprzedawcy warzyw i owoców, który nie miał pozwolenia na handel. Od tego wózka zaczęła się rewolucja, która obaliła obracającego miliardami prezydenta Ben Alego.
30 MAJA 2015: Dziś z polskim zdaniem nikt się nie liczy. Wiem, że nie jesteśmy światowym mocarstwem, ale to nie znaczy, że mamy się wyzbyć swych ambicji.
17 KWIETNIA 2010: Następnego dnia rano prezydent zadzwonił z przeprosinami. A ja przepraszałem za wyzywający uśmiech, z którym przyjąłem ostre słowa prezydenta w obronie brata.
24 WRZEŚNIA 2011: Historia Żydów z Polski nie kończy się wraz z Holokaustem, czy jak chcą inni – wraz z rokiem 1968. Ta historia trwa. Żydzi z Polski podbili świat!
10 STYCZNIA 2015: Dziś kurator już nie jest tylko pomysłodawcą pokazów, interpretatorem dzieł, egzegetą twórczych poszukiwań. Mianowano go artystą!
20 lat naszego kraju w Unii to okres, w którym zrealizowano ponad 200 mld dol. bezpośrednich inwestycji, zagranicznych oraz czas dynamicznego rozwoju różnych sektorów, szczególnie usług i przetwórstwa przemysłowego.
Holandia chce ułatwić Polkom dostęp do aborcji i pocztą przesyłać im tabletki poronne, czego warunkiem będzie odbycie telekonsultacji z tamtejszym lekarzem.
Emocje są dla polityków tym, czym surowce dla budżetów krajów Zatoki Perskiej. Wymagają jednak pójścia na całość.
Katarzyna Szeska: „To trudny czas dla nas wszystkich, ale nie dajmy się zwieść chwilowej popularności i pokażmy światu, iż faktycznie nie służymy żadnej władzy, a jedynie państwu i jego obywatelom. Również zliczmy nieprawidłowości, także te w naszej firmie, trzymając się litery prawa”.
Kraje europejskie mają problem z rozbudową sił zbrojnych. Ochotników jest za mało, a ci, którzy się zgłaszają, często nie są w stanie służyć z powodu otyłości, przede wszystkim zaś ze względów psychologicznych. Są jednak pomysły, jak ten problem obejść. I niekoniecznie zakładają ubieranie mas w mundury.
Nie ma spokoju na świecie. Złoty sen o końcu historii się nie sprawdził.
Niewidomy arbiter na konkursie malarskim, niesłyszący przewodniczący komisji w konkursie szopenowskim. Tak zaczyna wyglądać nadzór społeczeństwa nad sztuczną inteligencją (AI).
Za chwilę będziemy w sytuacji, w której bycie antysemitą nie będzie z punktu widzenia życia publicznego niczym złym. Grzegorz Braun otwarcie dokonał skrajnie antysemickiego aktu w Sejmie. I co się stało? Nic się nie stało. To jest dla mnie przerażające - mówi Bartosz Węglarczyk, autor książki „Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o Żydach, ale za bardzo baliście się zapytać”.
W 1952 roku izraelski minister spraw zagranicznych Mosze Sharett zasugerował wypłacenie reparacji palestyńskim uchodźcom. Pomysł został odrzucony jako „niepraktyczny”.
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. W ataku rakietowym na Odessę, do którego doszło 1 maja wieczorem, rannych zostało 14 osób.
Kamil Domachowski i Konrad Loesch, twórcy pracowni IFAgroup oraz Loesch + partnerzy – zostali wyróżnieni w tegorocznej edycji prestiżowego zestawienia 40 Under 40. Polacy znaleźli się na liście najbardziej obiecujących europejskich architektów poniżej 40 roku życia.
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (FDI) w Europie zmalały o 4 proc. wobec poprzedniego roku, obecnie są mniejsze o 11 proc. od stanu sprzed pandemii — wynika z dorocznego Przeglądu Atrakcyjności Europejskiej 2024 firmy doradczej EY.
O to, aby system bezpieczeństwa Polski został wzmocniony, zadbają m.in. marszałkowie Sejmu i Senatu.
PiS na konwencji w Kielcach przedstawił liderów list wyborczych na wybory do Parlamentu Europejskiego. Zgodnie z wcześniejszymi doniesieniami pierwsze miejsca na listach uzyskali Mariusz Kamiński. Maciej Wąsik i Daniel Obajtek.
Bayern Monachium nadal szuka trenera, który po sezonie zastąpi Thomasa Tuchela.
Centralna Komisja Egzaminacyjna opublikowała obszerne materiały dla uczniów, rodziców i nauczycieli, które w formie poradnika mają pomóc zwalczać stres egzaminacyjny. Poradniki przeznaczone są dla absolwentów szkół ponadpodstawowych przystępujących do egzaminu maturalnego, jak i uczniów, którzy niebawem przystąpią do egzaminu ósmoklasisty.
Kieszonkowcy i oszuści już czekają na urlopowiczów. Co zrobić, aby zmniejszyć szanse ich sukcesów?
Ministerstwo Finansów chce, by niezależni eksperci, którzy mają tworzyć Radę Fiskalną, byli wybierani przez konkurs. Nominować ich mają instytucje reprezentujące wiele osób, na przykład związki zawodowe czy organizacje przedsiębiorców.
2 maja to wyjątkowa data dla księżniczki Charlotte i jej rodziny. Tego dnia córka księcia Williama i księżnej Kate obchodzi urodziny. Z tej okazji opublikowano jej aktualną oficjalną fotografię. Zdjęcie z kilku powodów budzi dużo emocji wśród internautów.
Aż 88,7 proc. ankietowanych wyda choć część pieniędzy ze swojego budżetu właśnie na trunki. Połowa z nich wyda na ten cel do 50 proc. przeznaczonych na to środków. Biedronka i Lidl szaleją z promocjami na alkohol.
Pediatra, bez przeprowadzenia badania, błędnie stwierdził podejrzenie niebezpiecznej dla córki choroby psychicznej u matki i zalecił odseparowanie jej od dziecka. Został zawieszony na rok.
Czy można nie zostać wpuszczonym na pokład samolotu z powodu nieodpowiedniego ubrania? Można. W USA to nic nadzwyczajnego. W Europie także zdarza się to coraz częściej.
Rp.pl opublikuje w tym roku arkusze maturalne wraz z odpowiedziami z języka polskiego i matematyki. Odpowiedzi dostarczą najlepsi specjaliści z Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych.
Pełnoletni uczniowie mogą zakładać firmy i rodziny oraz przerwać edukację, ale wciąż trudno im pozbawić rodziców dostępu do wykazu ich szkolnych ocen. Zdaniem ekspertów, jako dorośli ludzie, sami powinni o tym decydować.
Mateusz Morawiecki znalazł się na okładce węgierskiego tygodnika "Mandiner".
Nikt nie lubi sytuacji, gdy właśnie zdał sobie sprawę, że przegapił poranny budzik. Tymczasem użytkownicy iPhone'ów alarmują, że ich telefony nie wydają żadnego dźwięku, mimo włączonego alarmu. Apple twierdzi, że próbuje rozwiązać ten problem.
"Histeria" to komedia z autentycznym wdziękiem, ale zarazem schematyczna – pisze Jacek Marczyński
Po zmianie przepisów nie będzie już żadnych wątpliwości, że wynajmujący mieszkania, którzy są na obowiązkowym ryczałcie, mogą odliczyć stratę z poprzednich lat rozliczanych według skali.
Zdolność Rosji do podjęcia symetrycznych działań odwetowych, jeśli zachodni przywódcy przejmą jej zamrożone aktywa, jest słabsza z powodu malejących inwestycji zagranicznych, jednak urzędnicy i ekonomiści twierdzą, że Moskwa nadal ma możliwość odpowiedzi - pisze agencja Reutera.
Jak pokazują wyniki badania, koty lubią ludzi, którzy nie przepadają za kotami. Dlaczego tak się dzieje i które zachowania ludzkie mogą działać na zwierzęta odstraszająco?
O skierowaniu przez prezydenta Andrzeja Dudę oficjalnego pisma do premiera Donalda Tuska poinformował prezydencki minister, Wojciech Kolarski.
Holandia chce ułatwić Polkom dostęp do aborcji i pocztą przesyłać im tabletki poronne, czego warunkiem będzie odbycie telekonsultacji z tamtejszym lekarzem.
Władze austriackie nalegają, aby Raiffeisen Bank International (RBI) wycofał się z umowy powiązanej z rosyjskim oligarchą w obawie przed reakcją ze strony Stanów Zjednoczonych – informuje Reuter. To cios dla planów RBI dotyczących odblokowania funduszy zamrożonych w Rosji.
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas