SN o OC. Szansa na wyższe odszkodowania dla ofiar wypadków

Sąd Najwyższy ma wskazać, jak waloryzować sumę gwarancyjną w OC komunikacyjnym, która stanowi górny limit odszkodowania przy wypadkach.

Publikacja: 23.04.2024 07:34

SN o OC. Szansa na wyższe odszkodowania dla ofiar wypadków

Foto: Adobe Stock

Kwestia ta ma zastosowanie w sprawach osób, które zostały ciężko poszkodowane w wypadku samochodowym i długo pobierają świadczenia.

Jak waloryzować odszkodowanie

Problem, z którym przyszło zmierzyć się Sądowi Najwyższemu, wynikł w sprawie z powództwa kobiety kilka lat temu ciężko poszkodowanej w wypadku samochodowym. Teraz domaga się ona ustalenia wyrokiem odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń (odpowiadającego z OC sprawcy wypadku). A konkretnie waloryzacji tzw. sumy gwarancyjnej, która tę odpowiedzialność ubezpieczeniową ogranicza. W okresie, gdy doszło do tragicznego wydarzenia, kwota była niższa niż obecnie. Później zmieniły się przepisy.

Sąd Okręgowy, a następnie Sąd Apelacyjny w Łodzi uwzględniły żądania powódki. Jako kryterium „podwyżki” sumy gwarancyjnej przyjęły aktualną na dzień orzekania jej wysokość dla umów obowiązkowego OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, wynikającą z art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych.

Czytaj więcej

Korzystne zmiany dla kierowców i ich pasażerów. Chodzi o polisy komunikacyjne

Sąd apelacyjny wskazał, że przystąpienie Polski do UE spowodowało konieczność przyjęcia norm prawnych w wyższym stopniu chroniących ubezpieczonych. Wzrost wynagrodzeń i zamożności społeczeństwa też skutkowały wzrostem cen towarów i usług, co z kolei spowodowało wzrost kwot zasądzanych odszkodowań. Choć te procesy zachodziły stopniowo, to nie pozbawia ich nadzwyczajności, a to jest przesłanka zastosowania waloryzacji.

Towarzystwo ubezpieczeń odwołało się do Sądu Najwyższego. A ten powziął wątpliwości, które skierował w pytaniu prawnym do powiększonego składu.

Na pytanie odpowie powiększony skład

W ocenie SN (w składzie: sędziowie Tomasz Szanciło, Krzysztof Wesołowski i Piotr Telusiewicz) waloryzacja zastosowana przez łódzkie sądy budzi wątpliwości, gdyż kluczowym powodem jej dokonania jest zmiana stanu prawnego i wprowadzenie wyższej sumy gwarancyjnej. Zmiana przepisów nie jest jednak przesłanką do dokonania waloryzacji świadczenia. Nie może bowiem zostać uznana za nadzwyczajną zmianę stosunków w rozumieniu art. 3571 kodeksu cywilnego. W warunkach polskich wielokrotna nowelizacja przepisów z danej dziedziny nie jest czymś ani wyjątkowym, ani niespodziewanym. Przyjęcie rozwiązania, że w przypadku wystąpienia przez poszkodowanego z roszczeniem o zmianę wysokości sumy gwarancyjnej, sądy automatycznie podwyższają ją w oparciu o aktualną wysokość wyznaczonej obowiązującymi w chwili orzekania przepisami, stanowi też naruszenie jednej z naczelnych zasad prawa cywilnego, to jest niedziałania prawa wstecz. Zasada ta nie ma wprawdzie charakteru absolutnego, należy jednak pamiętać, że moc wsteczna musi wynikać z brzmienia ustawy lub jej celu.

W ocenie SN warto rozważyć, czy jednym z kryteriów modyfikacji sumy gwarancyjnej w umowie OC może być wysokość szkody poniesionej przez poszkodowanego. To umożliwiłoby pełniejsze rozważenie interesów stron, w szczególności uwzględnienie wartości potrzeb poszkodowanego, na które składają się najczęściej koszty opieki, zabiegów medycznych, rehabilitacji czy leków.

Terminu posiedzenia SN w tej sprawie jeszcze nie ma.

Sygnatura akt: III CZP 17/24.

Kwestia ta ma zastosowanie w sprawach osób, które zostały ciężko poszkodowane w wypadku samochodowym i długo pobierają świadczenia.

Jak waloryzować odszkodowanie

Pozostało 95% artykułu
0 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Spadki i darowizny
Ten testament wywołuje najwięcej sporów. Sąd Najwyższy wydał ważny wyrok
Prawo karne
Akta znalezione w domu Zbigniewa Ziobry. Prokuratura przekazała nowe informacje
ABC Firmy
Firma zapłaci prawie 240 tys. zł kary. Wszystko przez zgubionego pendrive'a
Zawody prawnicze
Adwokaci apelują do Tuska. Chcą uchylenia rozporządzenia MS
Praca, Emerytury i renty
Czternasta emerytura z wieloma znakami zapytania. Będzie podwyżka?
Materiał Promocyjny
Technologia na etacie. Jak zbudować efektywny HR i skutecznie zarządzać kapitałem ludzkim?