Obowiązkowe odciski palców w dowodach niezgodne z RODO? Jest opinia z TSUE

Państwa Unii Europejskiej mogą wprowadzać obowiązek pobierania odcisków palców i przechowywania ich w dowodach osobistych - takie rozstrzygnięcie zaproponowała unijnemu Trybunałowi Sprawiedliwości jego rzecznik generalna Laila Medina. Wyrok wkrótce.

Publikacja: 29.06.2023 11:13

Obowiązkowe odciski palców w dowodach niezgodne z RODO? Jest opinia z TSUE

Foto: materiały prasowe

Odciski palców jako dodatkowe (poza zdjęciem twarzy) dane biometryczne obowiązują w UE  od 2 sierpnia 2021 r. na podstawie unijnego rozporządzenia 2019/1157. Celem ma być lepsze zabezpieczenie dokumentów przed fałszowaniem i łatwiejsza weryfikacja ich autentyczności.  Obraz odcisków palców posiadacza dowodu ma być umieszczony na nośniku danych o wysokim stopniu zabezpieczenia. W Polsce od listopada 2021 r. odciski palców znajdują się w warstwie elektronicznej dowodu  (chip) oraz w Rejestrze Dowodów Osobistych. 

Czytaj więcej

Niebawem nowe dowody osobiste. Będą utrudnienia

Spór, który będzie rozstrzygał TSUE, dotyczy obywatela Niemiec. Wystąpił on do władz miasta Wiesbaden o wydanie nowego dowodu osobistego, ale we wniosku wyraźnie zażądał wydania dowodu bez umieszczania na chipie obrazu odcisków palców. Miast oddaliło wniosek powołując się na prawny obowiązek przechowywania obrazu odcisków palców na chipach nowych dowodów osobistych. Spór w tej sprawie trafił do niemieckiego sądu administracyjnego, który jednak nabrał wątpliwości, czy rozporządzenie 2019/1157 jest ważne. Stąd pytania do TSUE o  podstawę prawną dla przyjęcia rozporządzenia, a także zgodność tego aktu z Kartą praw podstawowych i RODO. 

W wydanej w czwartek opinii rzecznik generalna uznała, że rozporządzenie 2019/1157 zostało prawidłowo przyjęte na podstawie art. 21 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu UE w celu ułatwienia wykonywania prawa Unii do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich.

- Prawo to pozwala obywatelom Unii włączyć się do życia codziennego mieszkańców przyjmującego państwa członkowskiego. Jedynie wiarygodny i autentyczny dowód tożsamości ułatwia korzystanie w pełni z prawa do swobodnego przemieszczania się - przypomniała Laila Medina.

Jej zdaniem, ujednolicenie wzoru krajowych dowodów osobistych i poprawa ich wiarygodności z wykorzystaniem norm dotyczących zabezpieczeń, w tym cyfrowych zapisów odcisków palców, ma bezpośredni wpływ na korzystanie z tego prawa.

- Dokumenty te będą bardziej wiarygodne i łatwiej uznawane przez organy państw członkowskich oraz przez usługodawców. Ostatecznie oznacza to zmniejszenie niedogodności, kosztów i barier administracyjnych napotykanych przez przemieszczających się obywateli Unii - argumentuje rzecznik generalna.

Czy obowiązek pobrania dwóch odcisków palców i przechowywania ich obrazu w dowodach osobistych stanowi nieuzasadnione ograniczenie prawa podstawowego do poszanowania życia prywatnego w odniesieniu do przetwarzania danych osobowych? Zdaniem Mediny, stanowi ograniczenie, ale nie nieuzasadnione. Podobnie jak to jest w przypadku paszportów.

- Ograniczenia te są odpowiednie i konieczne. Nie wykraczają poza to, co niezbędne do osiągnięcia głównego celu rozporządzenia. W szczególności nie istnieje równie odpowiednia, lecz mniej inwazyjna metoda, w porównaniu z pobieraniem i przechowywaniem odcisków palców, pozwalająca zrealizować, w podobnie skuteczny sposób, cel tego rozporządzenia - wskazała rzecznik generalna.

W jej ocenie rozporządzenie 2019/1157 wprowadza wystarczające i odpowiednie gwarancje skutecznej ochrony pobierania, przechowywania i wykorzystywania identyfikatorów biometrycznych przed przetwarzaniem niewłaściwym lub stanowiącym nadużycie. Środki te zapewniają również, aby identyfikatory biometryczne przechowywane w nowo wydanym dowodzie osobistym pozostawały do wyłącznej dyspozycji posiadacza po jego wydaniu i nie były publicznie dostępne.

- Rozporządzenie 2019/1157 nie stanowi podstawy prawnej do stworzenia lub prowadzenia krajowej bazy danych lub scentralizowanej bazy danych na szczeblu Unii - podkreśliła Medina.

W kwestii zgodności z RODO rzecznik generalna zauważyła, że RODO i rozporządzenie 2019/1157 są aktami prawa wtórnego, które mają taką samą rangę w hierarchii źródeł prawa Unii.

- Z RODO w żaden sposób nie wynika też, że na prawodawcy Unii ciąży obowiązek dokonania oceny skutków, nie ustanowiono żadnego kryterium, w oparciu o które należałoby oceniać ważność innej normy prawa wtórnego Unii Europejskiej - twierdzi rzeczniczka.

W związku z tym rzecznik generalna jest zdania, że Parlament Europejski i Rada nie były zobowiązane do przeprowadzenia oceny skutków w toku procesu legislacyjnego, którego zwieńczeniem było przyjęcie rozporządzenia 2019/1157.

Niedługo okaże się, czy TSUE orzeknie z uwzględnieniem opinii swego doradcy. 

sygn. akt C-61/22

Odciski palców jako dodatkowe (poza zdjęciem twarzy) dane biometryczne obowiązują w UE  od 2 sierpnia 2021 r. na podstawie unijnego rozporządzenia 2019/1157. Celem ma być lepsze zabezpieczenie dokumentów przed fałszowaniem i łatwiejsza weryfikacja ich autentyczności.  Obraz odcisków palców posiadacza dowodu ma być umieszczony na nośniku danych o wysokim stopniu zabezpieczenia. W Polsce od listopada 2021 r. odciski palców znajdują się w warstwie elektronicznej dowodu  (chip) oraz w Rejestrze Dowodów Osobistych. 

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Edukacja
Matura 2024: język polski - poziom podstawowy. Odpowiedzi eksperta
Sądy i trybunały
Trybunał niemocy. Zabezpieczenia TK nie zablokują zmian w sądach
Sądy i trybunały
Piebiak: Szmydt marzył o robieniu biznesu na Wschodzie, mógł być szpiegiem
Sądy i trybunały
"To jest dla mnie szokujące". Szefowa KRS o sprawie sędziego Szmydta
Konsumenci
Kolejna uchwała SN w sprawach o kredyty