Artykuł 29 ust. 4 ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (ustawa pzp) zawiera wiele warunków (tzw. klauzule społeczne), które zamawiający może postawić w umowie w celu wspierania ważnych celów społecznych. Dla przykładu – może żądać zatrudnienia bezrobotnych i młodocianych (art. 29 ust. 4 pkt 1 ustawy pzp) oraz utworzenia lub zwiększenia wpłat pracodawców na rzecz funduszu szkoleniowego (art. 29 ust. 4 pkt 2 ustawy pzp).
Co przyniosły zmiany
Od października 2014 r. art. 29 ust. 4 ustawy pzp został poszerzony o kolejny punkt, który pozwala zamawiającemu uwzględnić w opisie przedmiotu zamówienia wymaganie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę przez wykonawcę lub podwykonawcę osób wykonujących czynności w trakcie realizacji zamówienia na roboty budowlane lub usługi, jeżeli jest to uzasadnione przedmiotem lub charakterem tych czynności. Wprowadzenie wymogu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę wpisuje się we współczesne prawo europejskie, którego jedną z naczelnych zasad jest dbałość o dobre warunki pracy.
Kolejnym aspektem wprowadzenia wymogu zatrudniania na podstawie umowy o pracę jest wyrównanie konkurencji w dostępie do zamówień publicznych. Dotychczasowe orzecznictwo (wyroki Krajowej Izby Odwoławczej: z 8 stycznia 2013 r., sygn. akt KIO 2796/13; z 21 października 2010 r., sygn. akt KIO/UZP 2215/10; z 29 marca 2010 r., sygn. akt KIO/UZP 292/10) w zasadzie wykluczało możliwość postawienia takiego wymogu przez zamawiającego. Tym samym uprzywilejowani byli przedsiębiorcy korzystający z innych form zatrudnienia (stosujący umowy śmieciowe), zyskując przewagę cenową dzięki unikaniu minimalnego wynagrodzenia i związanych z nim kosztów pozapłacowych.
Ponadto zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, w przeciwieństwie do zatrudnienia na podstawie innych umów cywilnoprawnych (np. umowy-zlecenia, umowy o dzieło), stanowi najpełniejszą ochronę osób wykonujących pracę najemną. Ochrona dotyczy zarówno aspektów dotyczących bezpośrednio stosunku pracy (np. określone miesięczne minimalne wynagrodzenie), jak i zabezpieczenia w razie choroby/wypadku.
Dokumentacja postępowania
Zamawiający, chcąc skorzystać z wymogu przewidzianego w art. 29 ust. 4 pkt 4 ustawy pzp, powinni zamieścić w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (w tym we wzorze umowy), odpowiednie zapisy dotyczące zakresu prac niezbędnych do realizacji zamówienia, których dotyczyć będzie warunek zatrudnienia personelu wykonawcy i (lub) podwykonawcy na podstawie umowy o pracę.
