Kodeks pracy wyczerpująco ?i odrębnie od kodeksu cywilnego reguluje materialną odpowiedzialność pracowniczą. Łagodniej traktuje etatowca w zakresie m.in. ciężaru dowodu, ograniczenia rozmiaru szkody, którą należy naprawić, wpływu rodzaju winy na wysokość odszkodowania.
Odpowiedzialność materialna etatowca ma dwie postaci: za szkodę wyrządzoną pracodawcy (114–122 k.p.) lub za mienie powierzone (124–127 k.p.). Zajmiemy się tą pierwszą.
Łączne przesłanki
Zgodnie z art. 114 k.p. pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swojej winy wyrządził pracodawcy szkodę, odpowiada za to. Do jego obciążenia istotne są:
Pracownik odpowie zatem, jeśli szef udowodni mu naruszenie obowiązków pracowniczych, winę, wysokość rzeczywistej straty oraz związek przyczynowy między jego zachowaniem a powstałą stratą. Dotyczy to także odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej przez etatowca przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych.
Jeśli chodzi o naruszenie tych wymogów, to w zasadzie złamanie każdego wynikającego ze stosunku pracy (z umowy o pracę, zasad współżycia społecznego), które doprowadziło do szkody, skutkuje powstaniem odpowiedzialności. Przykładowo może to być naruszenie stawienia się do pracy, nieświadczenie pracy, brak dbałości o dobro zakładu.