Kiedy usługi kształcenia zawodowego są zwolnione z VAT

W przypadku nieprawidłowej implementacji przepisów do prawa polskiego, przy ich wykładni należy posiłkować się odpowiednimi regulacjami aktów prawa unijnego. Interpretacja indywidualna, która pomija dany przepis z takich względów, będzie błędna.

Publikacja: 04.12.2017 01:00

Kiedy usługi kształcenia zawodowego są zwolnione z VAT

Foto: 123RF

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 10 listopada 2017 r. (III SA/Wa 3096/16).

Skarżąca we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wskazała, że zamierza utworzyć spółkę komandytową, która prowadziłaby działalność polegającą na świadczeniu usług w zakresie szkoleń z psychoterapii, przy czym spółka nie będzie miała możliwości uzyskania akredytacji w rozumieniu przepisów o systemie oświaty (dalej: akredytacja). Świadczenie takich usług szkoleniowych na rzecz psychoterapeutów oraz innych osób, którym wiedza z zakresu psychoterapii jest niezbędna do wykonywania zawodu, powinno być, zdaniem skarżącej, objęte zwolnieniem na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. a ustawy o VAT jako usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, świadczone przez podmioty nieposiadające akredytacji. W uzasadnieniu podkreślono, że z powodu nieprawidłowej implementacji powołanego przepisu, należy bezpośrednio sięgać do rozporządzenia Rady UE Nr 282/2011 (dalej: rozporządzenie 282/2011) oraz przepisów dyrektywy 2006/112/WE (dalej: dyrektywa), które w przeciwieństwie do polskiego przepisu nie uzależniają zwolnienia z VAT od świadczenia usług w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach.

Dyrektor IS w Warszawie uznał stanowisko skarżącej za nieprawidłowe (IPPP1/4512-408/16-4/KC). Stwierdził, że ze zwolnienia z ww. przepisu mogą korzystać wyłącznie podmioty, które spełniają następujące warunki: posiadają akredytację lub są finansowane wyłącznie ze środków publicznych bądź prowadzą dane szkolenia w przewidzianych prawem formach. Podatnik wniósł skargę na tę interpretację do WSA w Warszawie.

Sąd zgodził się ze stanowiskiem skarżącej i uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną. Zdaniem sądu, wadliwa implementacja przepisu nie upoważnia organu interpretacyjnego do pominięcia go, ale sprawia, że konieczna jest jego wykładnia wraz z odpowiednimi regulacjami prawa unijnego – w niniejszej sprawie chodzi o przepisy rozporządzenia 282/2011 i dyrektywy. Należałoby zatem zbadać, czy podatnik jest odpowiednim podmiotem prawa publicznego, aby móc skorzystać z tego zwolnienia i w tym kierunku interpretacja powinna odpowiadać na pytania zawarte we wniosku. Jednocześnie sąd powołał się na bogate orzecznictwo dotyczące niedoskonałej implementacji przepisu art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. a ustawy o VAT.

Autorka jest współpracowniczką zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte

Komentarz eksperta

Leszek Ciesielski, konsultant w dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte

Będący przedmiotem sporu art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy o VAT od lat służy za przykład wadliwej implementacji przepisów dyrektywy do krajowego porządku prawnego. Pomimo bogatego orzecznictwa sądów administracyjnych (przykładowo: wyroki NSA z 22 października 2013 r., I FSK 1622/12; z 16 stycznia 2015 r., I FSK 130/14 i z 23 marca 2017 r., I FSK 1376/15) w analogicznych do omawianego stanach faktycznych, organy podatkowe wydają negatywne interpretacje. Odwołują się wyłącznie do polskiej ustawy o VAT w oderwaniu od odpowiednich przepisów wspólnotowych, tj. art. 132 ust. 1 lit. i dyrektywy oraz art. 44 rozporządzenia 282/2011.

Przywołany art. 132 ust. 1 lit. i dyrektywy wprowadza zwolnienie o charakterze przedmiotowo-podmiotowym obejmujące m.in. kształcenie zawodowe lub przekwalifikowanie prowadzone przez odpowiednie podmioty prawa publicznego lub inne instytucje działające w tej dziedzinie, których cele uznane są za podobne przez dane państwo członkowskie. O ile zatem państwa członkowskie miały pewną swobodę w określeniu kręgu podmiotów uprawnionych do skorzystania z omawianego zwolnienia, o tyle już w zakresie przedmiotowym zostały pozbawione tej swobody.

Rozumienie terminu „kształcenie zawodowe" zostało natomiast doprecyzowane w rozporządzeniu 282/2011, gdzie przyjęto, iż „usługi w zakresie kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania świadczone na warunkach określonych w art. 132 ust. 1 lit. i) dyrektywy 2006/112/WE obejmują nauczanie pozostające w bezpośrednim związku z branżą lub zawodem (...)". Warto w tym miejscu przypomnieć, że z chwilą wejścia w życie rozporządzenie to stało się elementem polskiego porządku prawnego i wiąże w sposób bezpośredni.

Tymczasem, polski przepis art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy o VAT wprowadził zwolnienie dla usług kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego w przypadku: usług prowadzonych w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach (lit. a) lub świadczonych przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów ustawy – Prawo oświatowe (lit. b) lub finansowanych w całości ze środków publicznych (lit. c). Problem polskiej regulacji polega m.in. na przyjęciu alternatywy nierozłącznej przy określaniu warunków zwolnienia, przy jednoczesnym wprowadzeniu kryterium podmiotowego jedynie w lit. b. Zwolnieniem może więc być objęta usługa świadczona przez dowolny podmiot, jeżeli spełnione jest kryterium przedmiotowe (lit. a i c), co wydaje się niezgodne z postanowieniami dyrektywy. Ponadto, kryteria określone w lit. a i c zawężają przedmiot zwolnienia określony w dyrektywie, do czego nie jest uprawnione państwo członkowskie. Odwołanie się przy tym w lit. a do zasad przewidzianych w odrębnych przepisach czyni zakres danego zwolnienia niedookreślonym. Z treści przepisów dyrektywy oraz rozporządzenia 282/2011 wysuwa się raczej wniosek, że zwolnieniem objęte są wszelkie usługi w zakresie kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania, jeżeli spełnione jest kryterium podmiotowe.

Co ciekawe, z ustnego uzasadnienia wyroku wynika, że organ zrewidował swoje stanowisko na korzystniejsze dla podatnika, jednak dopiero w odpowiedzi na jego skargę. Jak słusznie natomiast wskazał WSA, podatnik nie może powoływać się na stanowisko organu wyrażone w piśmie procesowym, w związku z czym po rozpoznaniu sprawy sąd uznał interpretację organu za nieprawidłową. Biorąc jednak pod uwagę dotychczas wydane interpretacje indywidualne, podatnicy starający się uzyskać potwierdzenie zwolnienia z VAT dla omawianych usług, mogą spodziewać się uzyskania negatywnej interpretacji indywidualnej i liczyć na pozytywne dla nich rozstrzygnięcie dopiero na etapie sądowym.

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 10 listopada 2017 r. (III SA/Wa 3096/16).

Skarżąca we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wskazała, że zamierza utworzyć spółkę komandytową, która prowadziłaby działalność polegającą na świadczeniu usług w zakresie szkoleń z psychoterapii, przy czym spółka nie będzie miała możliwości uzyskania akredytacji w rozumieniu przepisów o systemie oświaty (dalej: akredytacja). Świadczenie takich usług szkoleniowych na rzecz psychoterapeutów oraz innych osób, którym wiedza z zakresu psychoterapii jest niezbędna do wykonywania zawodu, powinno być, zdaniem skarżącej, objęte zwolnieniem na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. a ustawy o VAT jako usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, świadczone przez podmioty nieposiadające akredytacji. W uzasadnieniu podkreślono, że z powodu nieprawidłowej implementacji powołanego przepisu, należy bezpośrednio sięgać do rozporządzenia Rady UE Nr 282/2011 (dalej: rozporządzenie 282/2011) oraz przepisów dyrektywy 2006/112/WE (dalej: dyrektywa), które w przeciwieństwie do polskiego przepisu nie uzależniają zwolnienia z VAT od świadczenia usług w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach.

Pozostało 80% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo dla Ciebie
Ministerstwo wydało ważny komunikat. Chodzi o studia online
Nieruchomości
Więcej drewna i mniejsze odległości między budynkami? Zmiany w prawie budowlanym
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Podatki
Dla kogo stawka 8,5 proc. ryczałtu? Ważny wyrok NSA
ZUS
Wielki pożar centrum handlowego w Warszawie. ZUS wydał specjalny komunikat