Powrót strat wojennych do Muzeum Zamkowego w Malborku

27 kwietnia przekazane zostaną dwa zabytkowe obiekty pochodzące z przedwojennych zbiorów Zamku: kwatera witrażowa i skrzydło ołtarzowe z dawnego kościoła NMP na Zamku Wysokim.

Publikacja: 27.04.2024 08:46

Do Malborka powróciła XIX-wieczna kwatera witrażowa

Do Malborka powróciła XIX-wieczna kwatera witrażowa

Foto: Karolina Trojanowska

Witraż wraca do Malborka dzięki prywatnemu właścicielowi, który przed laty kupił go na warszawskim Kole (jak tam trafiła, nie wiadomo), a gdy usłyszał, że może pochodzić z Zamku, sam zadeklarował, że chce go przekazać Zamkowi w darze. Muzeum Zamkowe w Malborku przeprowadziło prace pozwalające zabytek zidentyfikować, a Departament Restytucji Dóbr Kultury MKiDN dołożył starań, by powrót dzieła sfinalizować.

Witraż z gwiazdą wrócił do Malborka

XIX -wieczna ornamentowa kwatera witrażowa w kształcie kwadratu z sześcioramienną gwiazda w centrum i motywem czwórliścia została zamówiona przez Zarząd Odbudowy Zamku w Malborku wraz z innymi kwaterami w 1884 roku. Należała do całej serii zamówionych witraży w Królewskim Instytucie Witrażownictwa w Charlottenburgu pod Berlinem.

Czytaj więcej

Kierunek: Malbork

Jego pierwotna lokalizacja to okno w ścianie północnej kościoła zamkowego w Malborku, pierwsze od strony zachodniej. Ale potem XIX-wieczne witraże w zamkowym kościele zastąpiono średniowiecznymi . A zdemontowane XIX-wieczne przekazano do kościoła św. Jana w Malborku. Odkryto tam niedawno drugą identyczną kwaterę w oknie, jak ta obecnie powracająca, co badaczom znacznie ułatwiło udowodnienie, że obie pochodzą z Zamku.

Prawdopodobnie jedna z kwater nie zmieściła się wówczas do żadnego z okien św. Jana i została w warsztacie wykonującym usługę.

Jest to trzecia kwatera witrażowa, która wróciła do Malborka w ostatnim czasie . W ubiegłym roku Muzeum Zamkowe w Malborku odzyskało dwie inne XIX-wieczne kwatery – z przedstawieniem Proroka Mojżesza oraz motywem ornamentalnym – również wykonane w Charlottenburgu dla kościoła Najświętszej Marii Panny na Zamku Wysokim w Malborku. Wszystkie trafiły do kolekcji witraży.

Odzyskana teraz kwatera wymaga konserwacji, przejdzie ją w przyszłym roku.

Skrzydło gotyckiego ołtarza

Z kolei drewniane skrzydło ołtarzowe z dawnego kościoła NMP jest zabytkiem gotyckim z około 1500 roku. Ołtarz wykonano do kaplicy w Ingeln w Dolnej Saksonii. W 1893 roku oba skrzydła ołtarza zostały zakupione do zamku w Malborku, do wnętrza kościoła NMP.

Gotyckie skrzydło ołtarzowe

Gotyckie skrzydło ołtarzowe

Materiały prasowe

W górnym rzędzie figury przedstawiają św. Annę Samotrzeć, św. Wawrzyńca i św. Barbarę; w dolnym św. Marię Magdalenę, św. Katarzynę i biskupa. Tło za postaciami jest złote, a rama czerwona.

Po wojnie, w 1945, zabezpieczający zabytek konserwatorzy przewieźli go prawdopodobnie do Muzeum Miejskiego w Gdańsku, a stamtąd w nieznanych okolicznościach trafił do Kościoła św. Trójcy, skąd teraz powraca . Jego identyfikacja była stosunkowa prosta, bo w Malborku zachowały się zdjęcia archiwalne i kilka towarzyszących nastawie rzeźbiarskich figur.

Czytaj więcej

Atrakcyjni Krzyżacy

Aleksandra Siuciak, kierownik biblioteki Muzeum Zamkowego w Malborku, zajmująca się także projektem „Straty” mówi „Rzeczpospolitej” – Przed II wojna na Zamku było kilkadziesiąt obiektów zabytkowych: malarstwo, rzeźba, metalowe przedmioty, dwa ogromne księgozbiory, największe w Prusach Wschodnich i Zachodnich, z czego dotychczas odzyskaliśmy jakieś 20-30 procent. Część pochodzi od osób prywatnych, bo Zamek w Malborku zaraz po wojnie nie był dobrze chroniony. A te, które zabezpieczono, niejednokrotnie wywieziono do innych muzeów, m.in .trafiły do Muzeum Narodowego i Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Gdańsku, Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu. Jednak wiele z nich ciągle czeka na odkrycie. Projekt poszukiwania strat prowadzimy we współpracy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego Kultury. Identyfikujemy je i wpisujemy do bazy strat wojennych MKiDN.

Otwarcie zabytkowych budynków gospodarczych na Przedzamczu

Dziś w Muzeum Zamkowego w Malborku odbędzie się także uroczystość otwarcia zabytkowych budynków gospodarczych na Przedzamczu Zamku po zakończeniu projektu przebudowy ze środków Programu Kultura (MF EOG) i budżetu państwa. W tej przestrzeni, odbudowanej z ruin w ciągu ostatnich trzech lat, ulokowano pracownie konserwatorskie, bibliotekę, archiwum, pracownię digitalizacji, Centrum Badań nad Dziedzictwem Pokrzyżackim, pracownie kulturalno-edukacyjne.

W ten weekend można zwiedzać te wnętrza, jak i obejrzeć odzyskane straty wojenne. A także uczestniczyć w wielu atrakcjach: pokazach walk rycerskich, warsztatach, koncercie zespołu muzyki średniowiecznej.

Witraż wraca do Malborka dzięki prywatnemu właścicielowi, który przed laty kupił go na warszawskim Kole (jak tam trafiła, nie wiadomo), a gdy usłyszał, że może pochodzić z Zamku, sam zadeklarował, że chce go przekazać Zamkowi w darze. Muzeum Zamkowe w Malborku przeprowadziło prace pozwalające zabytek zidentyfikować, a Departament Restytucji Dóbr Kultury MKiDN dołożył starań, by powrót dzieła sfinalizować.

Witraż z gwiazdą wrócił do Malborka

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Kultura
Warszawa: Majówka w Łazienkach Królewskich
Kultura
Plenerowa wystawa rzeźb Pawła Orłowskiego w Ogrodach Królewskich na Wawelu
Kultura
Decyzje Bartłomieja Sienkiewicza: dymisja i eurowybory
Kultura
Odnowiony Pałac Rzeczypospolitej zaprezentuje zbiory Biblioteki Narodowej
Kultura
60. Biennale Sztuki w Wenecji: Złoty Lew dla Australii