Sšdy administracyjne w sprawach dotyczšcych apostazji stajš po stronie Kocioła Katolickiego. Aby skutecznie wystšpić ze wspólnoty wiernych, i tym samym uzyskać stosownš adnotację w księdze parafialnej należy przejć procedurę okrelonš przez "Zasady postępowania w sprawie formalnego aktu wystšpienia z Kocioła" zatwierdzone przez Konfederację Episkopatu Polski w dniu 27 wrzenia 2008 r. Potwierdzajš to kolejne wyroki.
"Wycofuję zgodę"
W jednym z ostatnich, Wojewódzki Sšd Administracyjny w Warszawie (sygn. akt II SA/Wa 1604/14) badał sprawę Radosława P. (imię fikcyjne), który chcšc dokonać aktu apostazji skierował do proboszcza swojej parafii owiadczenie, w którym powołujšc się na Kodeks cywilny, ustawę o gwarancjach wolnoci sumienia i wyznania stwierdził, iż występuje z Kocioła Katolickiego, tj. wycofuje zgodę na podleganie jego doktrynie (Katechizm Kocioła Katolickiego), prawu (Kodeks Prawa Kanonicznego) i wszelkim innym normom spisanym i niespisanym. Swojej decyzji nie chciał uzasadniać, zastrzegł też aby nie przekazywać informacji o niej osobom trzecim, a zwłaszcza członkom swojej rodziny. Jednoczenie zwrócił się o uaktualnienie Księgi Chrztów o naniesienie adnotacji o dokonanym akcie apostazji.
W odpowiedzi proboszcz wskazał, jakie wymogi należy spełnić w przypadku wystšpienia z Kocioła Katolickiego. Wyjanił, że w pierwszej kolejnoci należy uzyskać metrykę chrztu, potem udać się do proboszcza parafii miejsca zamieszkania, aby porozmawiać na temat wystšpienia. Następnie wobec proboszcza i dwóch wiadków złożyć owiadczenie woli wraz z podpisem. Na tej podstawie zostanie sporzšdzony dokument, który zostanie przesłany do Kurii, która następnie wyda zalecenie dotyczšce wpisu w Księdze Chrztów. Skutkiem powyższego będzie wydanie wiadectwa chrztu z adnotacjš o apostazji.
Mężczyzna złożył skargę do Generalnego Inspektora Danych Osobowych, a ten nakazał proboszczowi uaktualnienie danych osobowych w księdze chrztu o adnotację zawartš w złożonym owiadczeniu woli.
GIODO uznał, iż Radosław P. wyraził dostatecznie jasno swojš wolę co do dalszej przynależnoci kocioła, a wolnoć w zakresie przynależnoci do zwišzku wyznaniowego, zagwarantowana przepisami Konstytucji oraz ustawy o gwarancjach wolnoci sumienia i wyznania nie może zostać ograniczona przepisami wewnętrznymi zwišzku wyznaniowego. Jak bowiem wynika z przepisu art. 2 pkt 2a tej ustawy, korzystajšc z wolnoci sumienia i wyznania obywatele mogš w szczególnoci należeć lub nie należeć do kociołów i innych zwišzków wyznaniowych.
Reglamentacja sfery wolnoci
Decyzję GIODO zaskarżył z kolei proboszcz. W skardze do Wojewódzkiego Sšdu Administracyjnego w Warszawie wskazał, że sam fakt reglamentacji sfery wolnoci sumienia i religii (wyznania) - stanowišcej wolnoć człowieka, a nie "prawo obywatela" - w przepisach prawa powszechnie obowišzujšcego: Konstytucja, Konkordat, ustawy - nie powoduje ani poddania aktu owiadczenia o wystšpieniu z Kocioła pod ocenę przepisów prawa państwowego (np. cywilnego), ani nie rodzi kompetencji jakichkolwiek organów państwowych do oceny "skutecznoci" tego aktu. - Przeciwne stanowisko, prowadzšce do "domniemywania" kompetencji prawnych organów władzy publicznej, byłoby całkowicie sprzeczne z zasadš legalizmu, stanowišcš fundament zasady demokratycznego państwa prawa podnosił proboszcz.
Dla WSA w Warszawie (sygn. akt II SA/Wa 1604/14) niezrozumiałym było przyjęcie przez Generalnego Inspektora Danych Osobowych, iż Radosław P. poprzez swoje owiadczenie skutecznie wyraził wolę wystšpienia z Kocioła, skoro nie dokonał go w formie przewidzianej przez wewnętrzne prawo Kocioła Katolickiego.
W uzasadnieniu podkrelono, iż państwo w żaden sposób nie może ingerować w sferę przynależnoci do kocioła lub zwišzku wyznaniowego, bowiem naruszałoby nie tylko wspomnianš chronionš konstytucyjnie autonomię Kocioła Katolickiego, ale wkraczałoby w sferę wolnoci religii i wyznania". Ponadto nie sposób zaakceptować sytuacji, w której o przynależnoci do Kocioła, lub jej braku, rozstrzygałby organ państwowy, jakim jest GIODO, na podstawie przepisów powszechnie obowišzujšcych.
Zdaniem sšdu w sytuacji, gdy zagadnienie wystšpienia z Kocioła Katolickiego jest jednš z przesłanek wykonywania kompetencji przez organ administracji publicznej, to organ ten ustala przynależnoć do Kocioła wyłšcznie w oparciu o dowody przedstawione przez stronę kocielnš, w tym przede wszystkim na podstawie aktu chrztu z dokonanš adnotacjš o wystšpieniu z Kocioła. Ustalanie tego faktu z powołaniem się na inne dowody jest niedopuszczalne zaznaczył WSA, dodajšc, że nie jest przy tym wystarczajšce odwołanie się do owiadczenia o woli wystšpienia z Kocioła, a sprawy sporne na tym tle sš sprawami kocielnymi, które winny być rozstrzygane na zasadach i w trybie okrelonych przez prawo kocielne.
Bardzo zbliżone stanowisko WSA w Warszawie wyraził w wyroku z 21 kwietnia 2015 r. (sygn. akt II SA/Wa 1865/14).
Oba wyroki nie sš prawomocne.