Aptekarz nie może być traktowany jak sklepikarz - rozmowa z Krzysztofem Łandą

- Zapowiadając zmiany w ustawie – Prawo farmaceutyczne, wspomniał pan, że w aptece nie będzie już można kupić szamponu. Aptekarze twierdzą jednak, że to właśnie produkty, które nie są lekami, pozwalają im się utrzymać.

Krzysztof Łanda, wiceminister zdrowia: Rozważamy zawężenie asortymentu sprzedawanego w aptece, ale przy uwzględnieniu rentowności aptek. Jest kilka opcji, między innymi zmiana sposobu naliczania marży czy też wprowadzenie opłaty dyspensyjnej za wydanie każdego opakowania leku, ale też możliwość finansowania opieki farmaceutycznej przez płatnika. Do aptek z drugiej strony wróciłoby wiele leków sprzedawanych dziś w obrocie pozaaptecznym.

Chodzi o leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, które dziś można kupić na stacjach benzynowych?

Zależy nam, by ograniczyć asortyment i wielkość opakowań produktów sprzedawanych w obrocie pozaaptecznym. Na stacjach benzynowych i w sklepach będzie można kupić to, co niezbędne do leczenia doraźnego, czyli preparaty przeciwbólowe czy obniżające gorączkę. Jeśli w środku nocy i z daleka od ośrodków medycznych dziecko zachoruje, to matka musi reagować. Rozważamy też możliwość dodania kilku nowych substancji – choćby środków przeciwbiegunkowych. Ideą obrotu pozaaptecznego jest stosowanie doraźne, więc nie widzę powodu, dla którego miałyby być sprzedawane tam leki w dużych opakowaniach. Skoro apteka ma być placówką opieki zdrowotnej, a nie sklepem, to rozważamy usuniecie z aptek parafarmaceutyków o nieudowodnionej skuteczności oraz wyrobów sprzedawanych w sklepach ogólnodostępnych, które nie wpisują się wprost w prowadzoną dla pacjentów farmakoterapię. Fakt, że stoją obok leków, może powodować przeświadczenie, że ich działanie jest podobne. Polacy oczekują, że apteka będzie placówką opieki zdrowotnej, a nie drogerią. Gdy rozstrzygnięty zostanie konkurs na głównego inspektora farmaceutycznego, omówię z nim wypracowane propozycje, a minister zdrowia rozstrzygnie, którą z opcji mamy dalej procedować. Istotą tych zmian będzie także wprowadzenie opieki farmaceutycznej.

Czy farmaceuta przejmie niektóre obowiązki lekarza?

Opiekę farmaceutyczną można wprowadzić w bardzo różny sposób, co pokazują rozwiązania w innych krajach. W Polsce zaproponujemy pewną komplementarność z tym, co wykonują lekarze. Nie chodzi o to, by farmaceuta zastępował lekarza. Chcemy, aby wykonywał czynności, do których przygotowały go studia, a więc nadzorował prowadzoną u pacjenta farmakoterapię, np. sporządzając raporty apteczne monitorujące, jakie substancje chory stosuje. To niezmiernie istotne, bo lekarze nie wiedzą, jakie leki są przepisywane temu samemu pacjentowi przez innych lekarzy, co może prowadzić do ordynowania tej samej substancji czynnej w dwóch różnych produktach czy ordynowania leków o działaniu antagonistycznym.

Raport powstanie na podstawie scentralizowanego systemu informatycznego, w którym rejestrowane będą e-recepty?

Zanim rozwiązania informatyczne zaczną działać, minie jeszcze trochę czasu. Już dziś jednak farmaceuta może dowiedzieć się od pacjenta, jakie leki przyjmuje, co kupuje w obrocie aptecznym, a co w pozaaptecznym, i powiedzieć mu, czy pomiędzy tymi substancjami nie ma interakcji. Na przykład przyjmowanie kilku niesteroidowych leków przeciwzapalnych może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Ale farmaceuta mógłby też doradzić, z jakimi pokarmami nie łączyć leków i jak je stosować. Robiłby więc to, na co lekarze po prostu nie mają czasu.

Czy to nie zwiększy kolejek w aptece?

W wielu aptekach, szczególnie rodzinnych, kolejek nie ma, a farmaceuta już dziś prowadzi pewnego rodzaju poradnictwo. Uważam, że sprowadzanie roli farmaceuty, pracownika wysoko wykwalifikowanego, do roli sklepikarza to błąd. Opieka farmaceutyczna powinna być prawem i obowiązkiem, przypisanym nie do apteki, ale do aptekarza.

O jakie pieniądze chodzi?