W naszym powiecie chcemy wyremontować drogi powiatowe. Nie mamy jednak środków na ten cel i zamierzamy skorzystać ze środków z rezerwy celowej na zarządzanie kryzysowe. Czy będzie to zgodne z prawem? Ustawa o finansach publicznych pozwala przecież na zmiany przeznaczenia rezerwy celowej.
Nie. Wynika to z następujących okoliczności.
Po pierwsze, należy odnieść się do stosownych norm ustawy o zarządzaniu kryzysowym. Mianowicie, z art. 26 ust. 4 wspomnianej ustawy wynika, że w budżecie jednostki samorządu terytorialnego tworzy się rezerwę celową na realizację zadań własnych z zakresu zarządzania kryzysowego w wysokości nie mniejszej niż 0,5 proc. wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, pomniejszonych o wydatki inwestycyjne, wydatki na wynagrodzenia i pochodne oraz wydatki na obsługę długu. Z treści powołanego przepisu, wynika zatem obowiązek utworzenia w budżecie danej jednostki samorządu terytorialnego, rezerwy celowej na zadania z zakresu zarządzania kryzysowego. Jak z kolei podkreślono w uchwale Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze z 10 lutego 2016 r. (znak 58/2016): „Z uwagi na nieprzewidywalność zdarzeń z zakresu zarządzania kryzysowego i możliwość wystąpienia takich zdarzeń, czy sytuacji nadzwyczajnych w okresie całego roku budżetowego, rezerwa ta powinna być przez jednostkę samorządu terytorialnego rozdysponowywana i wydatkowana wyłącznie na zadania z zakresu zarządzania kryzysowego i utrzymywana w planie wydatków budżetu do końca roku budżetowego, w celu umożliwienia jednostce samorządu terytorialnego natychmiastowej reakcji w sytuacji wystąpienia sytuacji zdefiniowanych w art. 2 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (tekst jedn. DzU. z 2013 r. poz. 1166 ze zm.)".
Po drugie, niezbędne jest odniesienie się również do norm ustawy o finansach publicznych (uofp). Tam, w art. 259 ust. 1 ustawodawca postanowił, że rezerwy celowe mogą być przeznaczone wyłącznie na cel, na jaki zostały utworzone oraz wykorzystane zgodnie z obowiązującą klasyfikacją budżetową wydatków. Poza rezerwą celową na zadania z zakresu zarządzania kryzysowego, w budżecie jednostki samorządu terytorialnego mogą być tworzone na podstawie art. 222 ust. 2 uofp także inne rezerwy celowe, przeznaczone na zadania danej jednostki samorządu terytorialnego. Tworzenie tych rezerw nie jest jednak wymagane przepisami prawa, lecz zależy od woli organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego. Z kolei, na podstawie art. 259 ust. 2 uofp zarząd jednostki samorządu terytorialnego może, po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji właściwej do spraw budżetu organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, dokonać zmiany przeznaczenia rezerwy celowej.
Po trzecie, co istotne, ww. przepis dotyczy jednak wyłącznie rezerw celowych, których utworzenie nastąpiło z woli organu stanowiącego, nie dotyczy natomiast rezerwy przeznaczonej na zadania z zakresu zarządzania kryzysowego, której utworzenie w budżecie ma charakter obligatoryjny – takie stanowisko prezentuje m.in. Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku w piśmie z 5 czerwca 2014 r. (znak RP.0441/46/48/ 34492/ 2014). Tam również zaakcentowano, że obligatoryjny charakter tej rezerwy wyklucza możliwość dokonania zmiany jej przeznaczenia na podstawie ww. art. 259 ust. 2 uofp. Zmiana bowiem przeznaczenia rezerwy na zadania z zakresu zarządzania kryzysowego powoduje naruszenie, wynikającego z art. 26 ust. 4 ustawy o zarządzaniu kryzysowym oraz art. 259 ust.1 ustawy o finansach publicznych, obowiązku tworzenia w budżecie rezerwy celowej na zadania z zakresu zarządzania kryzysowego i obowiązku przeznaczenia tej rezerwy wyłącznie na cel, na jaki została utworzona.
