Za usuwanie pojazdów z dróg z roszczeniami do powiatu

Problematyka usuwania pojazdów z drogi została uregulowana w art. 50a oraz art. 130a ustawy – Prawo o ruchu drogowym (dalej także „ustawa"). Z przepisów tej ustawy wynika, że usuwanie pojazdów z drogi oraz prowadzenie parkingu strzeżonego dla pojazdów usuniętych z drogi w przypadkach określonych w art. 130a ust. 1–2 prawa o ruchu drogowym (patrz ramka) należy do zadań własnych powiatu. Starosta zadania te realizuje za pomocą powiatowych jednostek organizacyjnych lub powierza ich wykonanie zgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych.

Szczegóły w rozporządzeniu

Tryb oraz warunki współdziałania z policją i innymi podmiotami uprawnionymi do podejmowania decyzji o usunięciu pojazdu jednostek usuwających pojazdy lub prowadzących strzeżone parkingi, a także tryb i warunki wydawania pojazdu z parkingu określa rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 22 czerwca 2011 r. w sprawie usuwania pojazdów (patrz podstawa prawna).

Zdaniem Łukasza Malinowskiego z Uniwersytetu Warszawskiego, usunięcie pojazdu z drogi rozpoczyna się z chwilą wydania uprawnionej jednostce dyspozycji usunięcia pojazdu. Dyspozycję wydaje niezwłocznie w formie pisemnej funkcjonariusz lub pracownik uprawnionego podmiotu, po upewnieniu się, że istnieją przesłanki do usunięcia pojazdu. Dyspozycję można wydać ustnie, w tym za pośrednictwem środków łączności. W takim przypadku wymaga ona niezwłocznego potwierdzenia w formie pisemnej („Prawo o ruchu drogowym. Komentarz", LexisNexis, 2012).

Parking wyznacza starosta

Pojazd umieszcza się na parkingu strzeżonym wyznaczonym przez starostę. W przypadku gdy starosta wyznaczył kilka parkingów, pojazd umieszcza się na parkingu położonym najbliżej miejsca, z którego pojazd został usunięty, chyba że starosta, wyznaczając parking, określił inaczej (§ 2 ust. 1–4 rozporządzenia).

UWAGA

O usunięciu pojazdu trzeba powiadomić nie tylko właściciela. Podmiot, który wydał dyspozycję, po usunięciu pojazdu powiadamia o tym niezwłocznie:

- właściwego dla miejsca zdarzenia komendanta powiatowego (miejskiego, rejonowego) policji, ze wskazaniem parkingu strzeżonego, na którym umieszczono pojazd, przesyłając mu kopię dyspozycji,

- właściciela pojazdu,

- osobę, która dysponowała pojazdem na podstawie innego niż własność tytułu prawnego w chwili jego usunięcia.

Powiadomienie to powinno mieć formę pisemną.

Podstawę do odbioru pojazdu usuniętego w trybie art. 130a ust. 1 ustawy stanowi zezwolenie wystawione przez podmiot, który wydał dyspozycję usunięcia pojazdu. Zezwolenie wydaje się osobie, po okazaniu przez nią dokumentu tożsamości i dokumentu upoważniającego do używania pojazdu. Pojazd z parkingu odbiera osoba wskazana w zezwoleniu lub właściciel (posiadacz) wskazany w dowodzie rejestracyjnym (pozwoleniu czasowym) pojazdu lub w pokwitowaniu za zatrzymany dowód rejestracyjny lub pozwolenie czasowe (§4 cytowanego rozporządzenia).

Wynagrodzenie dla parkingowego

Co do zasady pojazdy są usuwane z drogi i przechowywane na wyznaczonych parkingach na koszt właściciela (posiadacza). O tym, ile trzeba za taką usługę zapłacić, decyduje rada powiatu w podejmowanej corocznie uchwale. Z tym że stawki maksymalne opłat zostały uregulowane w art. 130 ust. 6a prawa o ruchu drogowym (>patrz ramka).

A co w sytuacji, w której właściciel pojazdu nie pofatyguje się, aby swoją własność odebrać? Wówczas starosta jest obowiązany wystąpić do sądu z wnioskiem o orzeczenie przepadku pojazdu na rzecz powiatu, jeżeli prawidłowo powiadomiony właściciel lub osoba uprawniona pojazdu takiego nie odbierze w terminie trzech miesięcy od dnia jego usunięcia.

– Postępowanie w sprawach o przepadek pojazdów toczy się przed właściwym sądem rejonowym. W sprawach o przepadek pojazdu sąd stwierdza, na podstawie art. 130a ust. 10e prawa o ruchu drogowym, czy zostały spełnione wszystkie przesłanki niezbędne do orzeczenia przepadku. W szczególności: czy usunięcie pojazdu było zasadne i czy w poszukiwaniu osoby uprawnionej do jego odbioru dołożono należytej staranności oraz czy orzeczenie przepadku nie będzie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W szczególności sąd bada, czy nieodebranie pojazdu nastąpiło z przyczyn niezależnych od właściciela lub osoby uprawnionej – wyjaśnia Joanna Studzińska, adiunkt w Katedrze Postępowania Cywilnego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.

Taka sytuacja rodzi po stronie powiatu obowiązek wypłacenia zarówno podmiotowi, który pojazd odholował, jak i prowadzącemu parking wynagrodzenia za świadczone usługi.

– W przypadku pojazdów usuniętych z drogi po 4 września 2010 r. prawa obowiązek przyznania oraz wypłaty jednostkom usuwającym pojazdy oraz prowadzącym parkingi strzeżone wynagrodzenia z tytułu usuwania pojazdów z drogi i przechowywania usuniętych z drogi pojazdów spoczywa na staroście działającym w imieniu powiatu – wyjaśnia Jarosław Zieliński, sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji.

– A zatem roszczenia z tego tytułu mogą być dochodzone na drodze cywilnoprawnej – dodaje wiceminister.

podstawa prawna: art. 50a oraz art. 130a ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 1137 ze zm.)

podstawa prawna: rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 22 czerwca 2011 r. w sprawie usuwania pojazdów, których używanie może zagrażać bezpieczeństwu lub porządkowi ruchu drogowego albo utrudniających prowadzenie akcji ratowniczej (DzU z 2011 r. nr 143, poz. 846)

Zadania własne powiatu

Sytuacje, w których usuwanie pojazdu z drogi jest zadaniem własnym powiatu

Pojazd jest usuwany z drogi (obligatoryjnie) na koszt właściciela w przypadku:

- pozostawienia pojazdu w miejscu, gdzie jest to zabronione i utrudnia ruch lub w inny sposób zagraża bezpieczeństwu;

- nieokazania przez kierującego dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu lub dowodu opłacenia składki za to ubezpieczenie;

- przekroczenia wymiarów, dopuszczalnej masy całkowitej lub nacisku osi określonych w przepisach ruchu drogowego, chyba że istnieje możliwość skierowania pojazdu na pobliską drogę, na której dopuszczalny jest ruch takiego pojazdu;

- pozostawienia pojazdu nieoznakowanego kartą parkingową, w miejscu przeznaczonym dla pojazdu kierowanego przez osoby niepełnosprawne;

- pozostawienia pojazdu w miejscu obowiązywania znaku wskazującego, że zaparkowany pojazd zostanie usunięty na koszt właściciela;

- kierowania nim przez osobę nieposiadającą uprawnienia do kierowania pojazdami albo której zatrzymano prawo jazdy i nie ma możliwości zabezpieczenia pojazdu poprzez przekazanie go osobie znajdującej się w nim i posiadającej uprawnienie do kierowania tym pojazdem;

Pojazd może być usunięty z drogi na koszt właściciela (fakultatywnie), jeżeli nie ma możliwości zabezpieczenia go w inny sposób, w przypadku gdy:

- kierowała nim osoba: znajdująca się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu, nieposiadająca przy sobie dokumentów uprawniających do kierowania lub używania pojazdu;

- jego stan techniczny zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego, powoduje uszkodzenie drogi albo narusza wymagania ochrony środowiska.

Art. 130a ust. 1 i 2 ustawy – Prawo o ruchu drogowym

Wysokość opłat

Ustalona przez radę powiatu opłata za usunięcie i przechowanie pojazdu nie może być wyższa niż:

- rower lub motorowe