Lokalizacja obiektów budowlanych - wprowadzanie zakazów nie może się odbywać w sposób dowolny

Samorządy zakazując lokalizacji obiektów budowlanych nad wodą powinny stosować zasadę proporcjonalności pomiędzy prawem własności, a prawem ochrony środowiska.

Publikacja: 20.03.2018 04:30

Lokalizacja obiektów budowlanych - wprowadzanie zakazów nie może się odbywać w sposób dowolny

Foto: 123RF

Trzydzieści obszarów chronionego krajobrazu (OChK), wyznaczonych w woj. kujawsko-pomorskim, zajmuje łącznie ponad 300 tys. ha. W 2015 r. sejmik województwa kujawsko-pomorskiego przegłosował pakiet uchwał, które zstępowały dotychczasowe uchwały Sejmiku z 2011 r. Zostały uzgodnione przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska w Bydgoszczy, ale tylko 14 samorządów zaopiniowało pozytywnie ich projekty. 40 opinii było negatywnych.

Zniknęły wyłączenia

Rada Miasta Bydgoszcz oraz gmina Osielsko (która także weszła w skład OChK Północnego Pasa Rekreacyjnego Miasta Bydgoszcz) uznały uchwałę z 2015 r. za niekorzystną dla mieszkańców, hamującą rozwój miasta, sprzeczną z miejscowymi planami zagospodarowania, m.in. dla Leśnego Parku Kultury i Wypoczynku w Myślęcinku. Od poprzedniej uchwały z 2011 r. odróżniała ją daleko większa restrykcyjność. W § 5 pkt 7 zaostrzono bowiem dotychczasowe warunki zakazu lokalizowania obiektów budowlanych w pasie o szerokości 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, likwidując dotychczasowe wyłączenia od tego zakazu. Poprzednio zakaz zabudowy nie dotyczył np. obszarów przylegających do sztucznych zbiorników oraz terenów, na których obowiązują miejscowe plany zagospodarowania. Obecnie taka możliwość zniknęła.

Prezydent Bydgoszczy wystąpił do wojewody kujawsko-pomorskiego o zbadanie zgodności z prawem uchwały, a ówczesna wojewoda zaskarżyła ją, podobnie jak inne uchwały, do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy. Pierwsze wyroki, dotyczące obszaru chronionego krajobrazu Zalew Koronowski, OChK Wydm Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej oraz OChK Północnego Pasa Rekreacyjnego Bydgoszczy zapadły już w 2016 r. Ta ostatnia uchwała znalazła finał w Naczelnym Sądzie Administracyjnym 18 października 2018 r.

Wojewoda zarzuciła, że uchwały podjęto z naruszeniem konstytucyjnej zasady proporcjonalności i współdziałania z innymi jednostkami samorządowymi. Nie zachowano proporcji pomiędzy prawem własności, a prawem ochrony środowiska. Nie wyjaśniono przyczyn rezygnacji z dotychczasowych odstępstw od zakazu zabudowy w linii 100 m, co w istotny sposób zmienia sytuację właścicieli nieruchomości w obszarze funkcjonowania zakazu. Nie sporządzono ekspertyzy przyrodniczej i krajobrazowej. Sejmik wystąpił o opinie zainteresowanych samorządów, lecz nie ocenił ich merytorycznie.

Natomiast sejmik uznał, że dalsze utrzymywanie wyjątków od ogólnego zakazu zabudowy, doprowadziłoby do sytuacji, w której możliwa byłaby zabudowa poniżej tych 100 m. Wojewoda błędnie przyjęła, iż taki zakaz stanowi nadmierną, w stosunku do potrzeby ochrony przyrody, ingerencję w prawo własności podmiotów, mających nieruchomości w tym obszarze. Ograniczenia prawa własności ściśle powiązane z ochroną środowiska, nie naruszają zasady proporcjonalności.

Będą nowe uchwały

Uwzględniając skargę wojewody, WSA stwierdził nieważność wspomnianego § 5 pkt 7 uchwały w sprawie OChK Północnego Pasa Rekreacyjnego Bydgoszczy. Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził ten wyrok, oddalając skargę kasacyjną województwa kujawsko-pomorskiego. Oba sądy podzieliły racje sejmiku co do konieczności chronienia walorów przyrodniczych i wskazały, że może to powodować kolizje z prawem własności. Brak możliwości odstępstw od ustanowionych zakazów nie został jednak przekonująco i szczegółowo uzasadniony, mimo, iż obecna regulacja ingeruje bardziej niż poprzednia w prawo własności i narusza zasadę proporcjonalności pomiędzy ochroną własności i ochroną środowiska. Ochrona prawa własności nie ma charakteru bezwzględnego, ale wprowadzenie zakazów nie może odbywać się w sposób dowolny, bez zachowania odpowiednich proporcji. Ważną rolę powinny tu odgrywać jednostki samorządu lokalnego - stwierdził NSA.

19 października 2017 r., dzień po ogłoszeniu wyroku NSA, zarząd województwa kujawsko-pomorskiego zaakceptował założenia do „Opracowania dokumentacji w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w zakresie oceny zachowania i wartości krajobrazów wyróżnionych, z elementami audytu krajobrazowego". Małgorzata Walter, dyrektor Departamentu Środowiska Urzędu Marszałkowskiego, województwa kujawsko-pomorskiego powiedziała, że obecnie są przygotowywane materiały niezbędne do opracowania projektów uchwał Sejmiku dla 30 OchK na terenie województwa. Do 30 czerwca 2018 r. ma być natomiast przekazana dokumentacja, dotycząca siedmiu OChK, w tym Zalewu Koronowskiego, Wydm Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej oraz OChK Północnego Pasa Rekreacyjnego Miasta Bydgoszczy, w sprawach których zapadły wyroki sądowe. Ma to posłużyć do przygotowania nowych uchwał sejmiku w sprawie tych obszarów chronionego krajobrazu.

sygnatura akt: II OSK 2616/16

Trzydzieści obszarów chronionego krajobrazu (OChK), wyznaczonych w woj. kujawsko-pomorskim, zajmuje łącznie ponad 300 tys. ha. W 2015 r. sejmik województwa kujawsko-pomorskiego przegłosował pakiet uchwał, które zstępowały dotychczasowe uchwały Sejmiku z 2011 r. Zostały uzgodnione przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska w Bydgoszczy, ale tylko 14 samorządów zaopiniowało pozytywnie ich projekty. 40 opinii było negatywnych.

Zniknęły wyłączenia

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów