Ramowe plany nauczania w ośmioletniej szkoły podstawowej – rozporządzenie MEN

Rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół podpisała w piątek minister edukacji Anna Zalewska. Ponieważ  jest podpisywane w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministrem Środowiska, zostanie skierowane także  do nich.

Nowe ramowe plany nauczania zaczną obowiązywać, począwszy od roku szkolnego 2017/2018 w:

- klasach I, IV i VII szkoły podstawowej (w następnych latach w kolejnych klasach szkoły podstawowej);

- branżowej szkole I stopnia oraz szkole policealnej (począwszy od semestru I szkoły policealnej);

- szkole specjalnej przysposabiającej do pracy.

W czteroletnim liceum ogólnokształcącym i w pięcioletnim technikum – od 1 września 2019 r., a w branżowej szkole II stopnia – od 1 września 2020 r.

Drugi język od V klasy

Nowe ramowe plany nauczania określają tygodniową liczbę godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych i zajęć z wychowawcą w poszczególnych klasach danego typu szkoły. Dyrektor szkoły, uwzględniając ramowy plan nauczania, opracuje tygodniowy (semestralny) rozkład zajęć.

Reforma edukacji to wprowadzenie do ośmioletniej szkoły podstawowej nowych obowiązkowych zajęć edukacyjnych: geografii, biologii, chemii i fizyki. Będą one włączane stopniowo:

geografia i biologia – od klasy piątej,

chemia i fizyka – od klasy siódmej,

drugi język obcy nowożytny – także od klasy siódmej.

W szkole podstawowej będzie ponadto możliwość organizowania, zaczynając od klasy siódmej, oddziałów dwujęzycznych.

W szkole podstawowej zmienią się również nazwy niektórych obowiązkowych zajęć edukacyjnych: zamiast zajęć komputerowych – informatyka, zamiast zajęć technicznych – technika, a w miejsce historii i społeczeństwa – odrębne zajęcia z historii i z wiedzy o społeczeństwie.

Ramowy plan nauczania w szkołach zawodowych

W miejsce trzyletnich zasadniczych szkół zawodowych powstaną trzyletnie branżowe szkoły I stopnia (rok szkolny: 2017/2018, 2018/2019 oraz 2019/2020) dla absolwentów gimnazjum, a w kolejnych latach szkolnych dla absolwentów ośmioletnich szkół podstawowych – stąd dwie wersje ramowych planów nauczania.

Ze względu na to, że w pierwszych latach funkcjonowania branżowej szkoły II stopnia będą do niej przyjmowani absolwenci branżowej szkoły I stopnia, którzy ukończyli gimnazjum, a od roku szkolnego 2022/2023 absolwenci branżowej szkoły I stopnia, którzy ukończyli ośmioletnią szkołę podstawową – w załącznikach do rozporządzenia określono odrębne ramowe plany nauczania dla tego typu szkoły.

Trzyletnia branżowa szkoła I stopnia będzie funkcjonowała od 1 września 2017 r. dla absolwentów gimnazjum, natomiast od 2019 roku dla absolwentów ośmioletniej szkoły podstawowej.

Godziny do dyspozycji dyrektora

W rozporządzeniu wskazano, że godziny do dyspozycji dyrektora szkoły, mogą być przeznaczone na zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia uczniów, w szczególności zajęcia związane z kształtowaniem aktywności i kreatywności uczniów, a w przypadku:

– szkół prowadzących kształcenie zawodowe – również na zajęcia związane z kształtowaniem kompetencji zawodowych;

– liceum ogólnokształcącego dla dorosłych – również na realizację przedmiotów w zakresie rozszerzonym.

Dookreślono, że organ prowadzący szkołę, na wniosek dyrektora szkoły, może przyznać nie więcej niż 3 godziny tygodniowo dla każdego oddziału (grupy międzyoddziałowej lub grupy międzyklasowej) w danym roku szkolnym. W przypadku szkół w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich – od 6 do 12 godzin. Będzie to możliwe nie tylko – jak dotychczas – na okresowe lub roczne zwiększenie liczby godzin wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych, realizację dodatkowych zajęć edukacyjnych oraz realizację zajęć z języka migowego, ale również na realizację zajęć z geografii państwa, z którego obszarem kulturowym utożsamia się mniejszość narodowa.

W związku z okresem przejściowym (lata szkolne 2017/2018 – 2019/2020), kiedy będą funkcjonować klasy VII i VIII szkoły podstawowej, wskazano dla tych klas wymiar godzin do dyspozycji dyrektora („przeniesiony" z gimnazjum) – w wymiarze 1 godziny tygodniowo w dwuletnim okresie nauczania.

Klasy wstępne w dwujęzycznych liceach i technikach

W liceach ogólnokształcących dwujęzycznych, liceach ogólnokształcących z oddziałami dwujęzycznymi, technikach dwujęzycznych i technikach z oddziałami dwujęzycznymi, za zgodą organu prowadzącego, będzie mogło być prowadzone kształcenie w klasie wstępnej o rocznym okresie nauczania. To spełnienie postulatów, szczególnie liceów ogólnokształcących z oddziałami dwujęzycznymi, w których drugim językiem nauczania jest tzw. język „niszowy" – język rzadziej wybierany i mniej „dostępny" niż język angielski.

W rozporządzeniu zapisano, że każdy ramowy plan nauczania obejmuje również zajęcia z religii, etyki, wychowania do życia w rodzinie, zajęcia języka mniejszości narodowej, języka mniejszości etnicznej, języka regionalnego oraz naukę własnej historii i kultury, zajęcia sportowe w oddziałach i szkołach sportowych oraz oddziałach i szkołach mistrzostwa sportowego, dodatkowe zajęcia edukacyjne (o których mowa w art. 109 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe), zajęcia języka migowego. Dotyczy to także nauki geografii państwa, z którego obszarem kulturowym utożsamia się mniejszość narodowa – w przypadku realizacji powyższych zajęć (nie są to bowiem zajęcia obowiązkowe, natomiast realizowane są zgodnie z przywołanymi w rozporządzeniu przepisami).

Ramowy plan nauczania obejmuje również zajęcia z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej realizowane w szkole.

Doradztwo zawodowe

W rozporządzeniu zachowano ogólny wymiar godzin przeznaczonych na obowiązkowe zajęcia edukacyjne we wszystkich typach szkół. Przyjęto zasadę, że dotychczasowy wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych i zajęć z wychowawcą w klasie I i II gimnazjum (59 godzin) przechodzi do ogólnego wymiaru godzin ośmioletniej szkoły podstawowej, a wymiar tych godzin w klasie III gimnazjum (31 godzin) przechodzi do wymiaru godzin liceum ogólnokształcącego i technikum.

Ramowe plany nauczania zawierają również godziny na realizację zajęć edukacyjnych z zakresu doradztwa zawodowego w klasach VII i VIII szkoły podstawowej w wymiarze po 10 godzin minimum w każdej klasie oraz w liceum ogólnokształcącym, technikum, branżowej szkole I stopnia (odpowiednio minimum 10 godzin w całym okresie nauczania). Zajęcia te mają szczególne znaczenie w obecnej dobie wyzwań edukacyjnych i zawodowych stojących przed młodym człowiekiem.

W roku szkolnym 2017/2018 zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego będą realizowane na podstawie programu nauczania (przygotowanego przez nauczyciela prowadzącego te zajęcia) dopuszczonego do użytku przez dyrektora szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej. Program musi zawierać informacje o zawodach, kwalifikacjach i stanowiskach pracy oraz możliwościach uzyskania kwalifikacji zgodnych z potrzebami rynku pracy, a także predyspozycjami zawodowymi.

Treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego realizowanego w kolejnych latach zostaną określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej.

W związku z okresem przejściowym (lata szkolne 2017/2018 – 2019/2020), kiedy będą funkcjonować klasy VII i VIII szkoły podstawowej, wskazano dla tych klas wymiar godzin do dyspozycji dyrektora („przeniesiony" z gimnazjum) – w wymiarze 1 godziny tygodniowo w dwuletnim okresie nauczania.

Niepełnosprawność zamiast upośledzenia

W rozporządzeniu określenie „upośledzenie umysłowe" zastąpiono określeniem „niepełnosprawność intelektualna", co jest zgodne z terminologią przyjętą w ustawie – Prawo oświatowe.

W ramowym planie nauczania dla szkoły podstawowej specjalnej dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, w klasach I–III wskazano nowe nazwy obowiązkowych zajęć edukacyjnych. Dotychczasowe zajęcia „funkcjonowanie w środowisku", „muzyka z rytmiką", „plastyka" i „technika" zastąpiono zajęciami „funkcjonowanie osobiste i społeczne", „zajęciami rozwijającymi kreatywność" i „zajęciami rozwijającymi komunikowanie się". Z kolei w ramowym planie nauczania dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi wprowadzono nowy rodzaj zajęć „zajęcia rozwijające komunikowanie się".

W przepisach zachowano dotychczasowe rozwiązania umożliwiające przedłużanie oraz skracanie okresu nauki uczniom, odpowiednio: niepełnosprawnym, niedostosowanym społecznie i zagrożonym niedostosowaniem społecznym w nowych typach szkół.