- Gmina zamierza dotować ochotnicze straże pożarne funkcjonujące na jej terenie. W tym celu ma zostać przyjęta uchwała o randze aktu prawa miejscowego, która by określała ogólne zasady udzielania dotacji celowych i rozliczania. Czy będzie to właściwe rozwiązanie? Czy istnieje ryzyko, że uchwała zostanie podważona?
Regulacje przewidujące możliwość przekazywania dotacji przez jednostki samorządu terytorialnego zawiera ustawa z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej. Chodzi o art. 32 ust. 3b tej ustawy, zgodnie z którym jednostki samorządu terytorialnego mogą przekazywać ochotniczym strażom pożarnym środki pieniężne w formie dotacji. Ten przepis stanowi więc niewątpliwie podstawę merytoryczną np. dla gminy, do udzielenia dotacji dla jednostki ochotniczej straży pożarnej. Problem jednak w tym, że nie wynika z niego wprost delegacja ustawowa dla organu stanowiącego dla podjęcia stosownej uchwały w ww. zakresie przedmiotowym. Nie może być taką postawą przykładowo art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, bowiem przewiduje jedynie ogólną kompetencję rady gminy do stanowienia w innych sprawach.
W kontekście podanej problematyki należy również zwrócić uwagę na art. 94 Konstytucji. Wynika z niego, że organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa. Przykładowo, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, w wyroku z 24 kwietnia 2013 r. (sygn. akt IV SA/Po 112/13) zaakcentował, że: Przepis art. 94 Konstytucji wyklucza możliwość wydania aktu normatywnego o powszechnie obowiązującym charakterze na podstawie ogólnego przepisu kompetencyjnego, jakim jest art. 18 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.). Z istoty upoważnienia wynika, że musi być ono wyraźne, a nie tylko pośrednio wynikać z przepisów ustawowych. Winno przy tym określać materię, która ma być przedmiotem regulacji w drodze aktu prawa miejscowego oraz organy kompetentne do jego wydania, a także regulować inne kwestie związane z wydaniem i wejściem w życie przepisów prawa. Z powyższego wynika zatem, że rada gminy nie może wydać aktu prawa miejscowego, w sytuacji, gdy nie ma ku temu wyraźnego upoważnienia ustawowego.
Wspomniane upoważnienie ustawowe nie wynika z pewnością z ww. art. 32 ust. 2 -3b o ochronie przeciwpożarowej. W tym zakresie pomocne może być również stanowisko zawarte w uchwale Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z 5 października 2016 r. (znak 19/1029/2016). Zaakcentowano tam: nie stanowią przepisu upoważniającego przepisy art. 32 ust. 2 i 3b ustawy o ochronie przeciwpożarowej, gdyż redakcja żadnego z tych przepisów nie wskazuje, kto ma prawo wydania aktu, co w tym akcie ma być uregulowane i jak mają być regulowane dane kwestie, tj. nie zawiera elementów niezbędnych dla uznania, że może stanowić podstawę wydania aktu prawnego. Z powyższego jednoznacznie wynika, że wspomniane przepisy nie mogą być podstawą do uchwały dotacyjnej, a ewentualna wola w zakresie udzielenia dotacji dla danej jednostki winna być wyrażona w postaci konkretnej uchwały rady gminy o udzieleniu dotacji.
podstawa prawna: ustawa z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 736 ze zm.)
