Warunki nabycia prawa do renty rodzinnej oraz obowiązki pracodawcy wobec członków rodziny ubiegających się o rentę rodzinną po zmarłym pracowniku określają przepisy ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 887 ze zm., dalej ustawa emerytalna).
W myśl art. 65 tej ustawy renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy albo spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że zmarły był całkowicie niezdolny do pracy.
Renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne (art. 66 ustawy emerytalnej). Przyjmuje się wówczas, że zmarły spełniał warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. O przyznanie renty rodzinnej mogą również wystąpić osoby wymienione w art. 67 ustawy emerytalnej, jeśli spełniają warunki określone w art. 68–71 ustawy.
Wszystkim uprawnionym z rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna. Dzieli się ją między nich na równe części.
Informacja o uprawnieniach
W razie śmierci pracownika, zakład pracy musi bezzwłocznie poinformować jego rodzinę o warunkach uzyskania renty rodzinnej, przygotować wniosek w tej sprawie i go złożyć w ZUS (art. 125 ustawy emerytalnej). Takiego obowiązku nie ma tylko ten pracodawca, który jest osobą fizyczną i nie wypłaca swoim pracownikom świadczeń z ubezpieczenia chorobowego.