Za pranie kombinezonu fabrycznego składki płaci pracodawca, a nie ZUS

W podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie uwzględnia się ekwiwalentów za czyszczenie odzieży roboczej tylko wtedy, gdy są one wypłacane zgodnie z kodeksem pracy.

Publikacja: 29.01.2016 01:00

Za pranie kombinezonu fabrycznego składki płaci pracodawca, a nie ZUS

Foto: Fotorzepa, Marian Zubrzycki

Spółka chce wprowadzić ryczałt pieniężny w stałej, comiesięcznej wysokości na pranie odzieży roboczej (obowiązki i warunki pracy wymagają jej codziennego używania). Czy takie świadczenia dla pracowników są wyłączone z oskładkowania w ZUS? – pyta czytelnik.

Nie. Świadczenia pieniężne w takiej formie powinny być uwzględnione w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Wynika to z kilku okoliczności.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe podstawę wymiaru składek społecznych pracowników stanowi przychód w rozumieniu ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu zatrudnienia w stosunku pracy. Za przychody zaś ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy w rozumieniu tej ustawy uznaje się wszelkie wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń.

Poza składkami

Katalog przychodów, które nie stanowią podstawy wymiaru składek emerytalnej i rentowych, zawiera rozporządzenie. Na podstawie jego § 2 ust. 1 pkt 6 z podstawy wymiaru tych składek wyłączona jest m.in. wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalenty za te świadczenia wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego.

Jak wynika z art. 237

9

kodeksu pracy, pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy. Stosowane środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze muszą mieć właściwości ochronne i użytkowe. Szef zapewnia też odpowiednio ich pranie, konserwację, naprawę, odpylanie i odkażanie. Jeżeli nie może zagwarantować prania, czynności te wykona pracownik, pod warunkiem że pracodawca wypłaci mu ekwiwalent pieniężny w wysokości poniesionych kosztów.

Odpowiednik usługi

Z brzmienia § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia i art. 237

9

k.p. jednoznacznie wynika, że pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny za pranie odzieży roboczej, gdy pracodawca sam nie może zapewnić takiej usługi. Co również istotne, zgodnie z definicją słownikową ekwiwalent oznacza rzecz zastępującą inną rzecz o równej wartości, odpowiednik, równoważnik („Współczesny słownik języka polskiego", B. Dunaj, Warszawa 2007). Natomiast ryczałt to kwota pieniężna w ustalonej z góry wysokości.

Dlatego w podstawie wymiaru składek emerytalnej i rentowych nie uwzględnia się ekwiwalentów za pranie odzieży roboczej tylko przy założeniu, że są one wypłacane zgodnie z kodeksem pracy, tj. w wysokości odzwierciedlającej koszty faktycznie poniesione przez pracownika.

Tymczasem z opisu czytelnika wynika, że pracodawca ma zamiar wypłacać pracownikom co miesiąc ekwiwalent pieniężny w stałej, zryczałtowanej wysokości. W konsekwencji skutkiem ustalenia stałej kwoty tego świadczenia jest jego nieekwiwalentność w stosunku do faktycznych kosztów prania odzieży roboczej poniesionych przez różnych pracowników. To z kolei oznacza, że nie można zastosować wyłączenia z § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia. Trzeba więc wliczyć te świadczenia w podstawę wymiaru składek ZUS.

Co wynika z orzecznictwa

Ten kierunek interpretacyjny uzasadniają też ogólne reguły stosowania przepisów prawa ubezpieczeń społecznych. Wykładni tych przepisów dokonuje się w sposób ścisły, przy użyciu językowych dyrektyw interpretacyjnych. Tak uznał Sąd Najwyższy w wyrokach z 9 listopada 1999 r. (II UKN 187/99) i 16 sierpnia 2005 r. (I UK 378/04). To w zasadzie wyznacza prymat wykładni językowej nad pozostałymi metodami analizy przepisów. Dlatego zawodne jest użycie wykładni systemowej, historycznej lub celowościowej, co potwierdza uchwała składu siedmiu sędziów SN z 11 grudnia 2008 r. (I UZP 6/08).

—Marcin Nagórek, radca prawny

podstawa prawna: art. 4 pkt 9, art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 121 ze zm.)

podstawa prawna: § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 2236)

podstawa prawna: art. 2379 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 1502 ze zm.)

Spółka chce wprowadzić ryczałt pieniężny w stałej, comiesięcznej wysokości na pranie odzieży roboczej (obowiązki i warunki pracy wymagają jej codziennego używania). Czy takie świadczenia dla pracowników są wyłączone z oskładkowania w ZUS? – pyta czytelnik.

Nie. Świadczenia pieniężne w takiej formie powinny być uwzględnione w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Wynika to z kilku okoliczności.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP