Vas Narasimhan: Jeden dolar za miesięczną terapię

Rzeczpospolita: Wielkie firmy farmaceutyczne w dużym stopniu wpływają na politykę zdrowotną państw. Jak w Novartisie identyfikujecie największe zagrożenia dla ludzkości w dziedzinie zdrowia publicznego?

Vas Narasimhan: Liczba ludzi na świecie szybko rośnie, a jednocześnie populacja gwałtownie się starzeje. Z ostatnich prognoz ONZ wynika, że w ciągu 15 lat na świecie przybędzie ponad miliard ludzi, przy czym największy przyrost nastąpi w krajach rozwijających się.

Główną przyczyną zwiększania się światowej populacji jest rosnąca długość życia. Osoby powyżej 60. roku życia to najszybciej rosnący segment – do 2030 roku zwiększy się on o 500 mln ludzi i osiągnie poziom 1,4 mld. Dłuższe życie to częstsze występowanie chorób przewlekłych – np. cukrzycy, nowotworów i chorób serca – i to zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się.

Nasza strategia badań i rozwoju jest pochodną wniosków, jakie płyną z tych danych. Koncentrujemy się na tych obszarach, gdzie istnieją niezaspokojone potrzeby medyczne pacjentów i w których postęp nauki daje nowe możliwości skutecznych interwencji medycznych. Chodzi głównie o onkologię, choroby układu krążenia, okulistykę, leki biopodobne i neurobiologię. Poszerzamy także granice nauki w obszarach, w których istnieje duży potencjał innowacyjności, w tym w immunoonkologii, procesach starzenia się i medycynie regeneracyjnej oraz chorobach zakaźnych.

Wróćmy jednak do zagrożeń. Czy opanowano już pandemię AIDS? Co z wirusem Zika, który może zagrozić igrzyskom olimpijskim w Brazylii? Co z ebolą? Jak jest rola firm farmaceutycznych w walce z takimi zagrożeniami?

Firma Novartis przekazała dział szczepionek firmie GSK, a dział szczepionek przeciw grypie firmie CSL. Operacje te zakończono w 2015 roku. Wcześniej miałem możliwość kierowania działaniami, jakie firma Novartis podjęła w odpowiedzi na pandemię grypy H1N1. Zarejestrowaliśmy wtedy trzy szczepionki i w krótkim czasie wyprodukowaliśmy setki milionów dawek. Od lat myślałem więc o wyzwaniach, jakie wiążą się z takimi sytuacjami – chodzi o gotowość do reagowania i szybkiej odpowiedzi.

Jestem przekonany, że branża farmaceutyczna, a w szczególności firmy produkujące szczepionki i posiadające wiedzę w zakresie opracowania szczepionek przeciwko flawiwirusom – takim jak wirus Zika – mobilizują swoje siły i znajdą skuteczne szczepionki. Wyzwaniem jest zapewnienie inwestycji we wspólną infrastrukturę, a także ciągłego finansowania, aby firmy mogły szybko reagować na takie wyzwania jak wirus Zika lub ebola. W przeciwnym wypadku zawsze będzie istniało ryzyko utraty cennego czasu, tak potrzebnego, aby skutecznie odpowiedzieć na zagrożenia.

Mam wrażenie, że tu, w sercu Europy, czujemy się bardzo bezpieczni. Nasze problemy związane są raczej z finansowaniem usług medycznych niż z bezpośrednią groźbą wybuchu epidemii.

Rzeczywiście, niepewność gospodarcza i napięte budżety skłaniają rządy i systemy ubezpieczeń zdrowotnych wielu państw do poszukiwania oszczędności. W 2015 roku było to widoczne przy okazji kryzysu finansowego w Grecji, przedłużającego się zastoju ekonomicznego w większości krajów Europy oraz spowolnienia w Chinach. Czynniki te przyczyniły się także do wzrostu kontroli cen leków. Rządy i ubezpieczyciele koncentrują się na wartości, jaką otrzymują za wydatki na ochronę zdrowia. Oceniają to na podstawie twardych danych potwierdzających korzyści dla pacjentów i systemów ochrony zdrowia. W krajach rozwiniętych, np. w Europie i USA, tendencja ta przyjmie się prawdopodobnie szybciej niż w Japonii i w krajach rozwijających się.

Wierzymy, że takie zmiany uzasadniają naszą strategię koncentrowania się na innowacjach popartych naukowymi dowodami. Dzięki temu pacjenci mają szansę na lepsze efekty leczenia.

Nad czym teraz pracuje wasz dział badań i rozwoju?