Antoni Dudek: Ten spór miał tragiczny finał

Kreml był zainteresowany wspieraniem byłego premiera w jego konflikcie z Kaczyńskim – ocenia politolog.

Aktualizacja: 25.04.2018 06:16 Publikacja: 23.04.2018 20:27

Antoni Dudek: Ten spór miał tragiczny finał

Foto: Fotorzepa, Darek Golik

Rzeczpospolita: Czy po zeznaniach Donalda Tuska jako świadka w procesie Tomasza Arabskiego, który z prywatnego oskarżenia wytoczyły rodziny ofiar, wiemy więcej na temat okoliczności katastrofy smoleńskiej?

Prof. Antoni Dudek, politolog, historyk, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, były członek Rady Instytutu Pamięci Narodowej: Moim zdaniem nie, chyba że kogoś interesowało, co Tusk ma do powiedzenia na temat równie słynnej, co krótkiej rozmowy z Putinem na sopockim molo i dostrzega jakiś związek między tym spotkaniem a katastrofą.

A czego dowiedzieliśmy się z zeznań byłego premiera?

Z tych informacji, które padły podczas jawnej części przesłuchania, można było się głównie dowiedzieć, że między premierem Tuskiem a prezydentem Lechem Kaczyńskim trwał ostry spór polityczny. Trudno to uznać za nowość, podobnie jak tłumaczenia byłego premiera, że nie dostrzegał gry, jaką Kreml prowadził przeciw Kaczyńskiemu przed 10 kwietnia. Gry, w której zdecydował się wziąć udział, jadąc do Katynia 7 kwietnia na zaproszenie Putina. Ubolewam, że większość pytań dotyczyła okresu przed katastrofą, a nie działań premiera w pierwszych dniach po 10 kwietnia.

„Politycznie nie odpowiadałem za projekt wizyty prezydenta Lecha Kaczyńskiego 10 kwietnia 2010 r. w Katyniu" – mówił Donald Tusk, dodając: „Prezydent Lech Kaczyński forsował bardzo samodzielną, moim zdaniem na granicy uprawnień konstytucyjnych, aktywność zagraniczną. Odnosiłem wrażenie, że ta samodzielność może przekraczać granice konstytucyjnego ładu". Czy obecny przewodniczący Rady Europejskiej powiedział prawdę?

W dużym stopniu tak. Przepisy naszej konstytucji dotyczące kształtowania polityki zagranicznej nie są zbyt klarowne, z czego Lech Kaczyński starał się zrobić maksymalny użytek, forsując inny jej kierunek niż rząd koalicji PO–PSL. Sprawa relacji z Rosją była jednym z kilku obszarów bardzo ostrego sporu, który znalazł tragiczny finał pod Smoleńskiem.

O wspomnianej rozmowie z Putinem na sopockim molo Tusk mówił w sądzie: „Miało to charakter tzw. małej rozmowy, by fotoreporterzy i kamerzyści mogli zrobić ładne zdjęcia, niekoniecznie w zamkniętych pomieszczeniach. To cała tajemnica rozmowy na molo". Przeciwnicy byłego szefa PO nie wierzą w tę wersję zdarzeń. Czy mogło dojść do jakiejś tajnej umowy, porozumienia, na sopockim molo podczas rozmowy Tuska z Putinem w cztery oczy?

To część mitologii smoleńskiej. Nie sądzę, by Tusk musiał się umawiać z Putinem, czy prosić go o wsparcie w konflikcie z Kaczyńskim. Od czasu wojny rosyjsko-gruzińskiej Kreml był i tak zainteresowany wspieraniem Donalda Tuska w jego konflikcie z Lechem Kaczyńskim z oczywistych względów: premier był kolejnym polskim politykiem wierzącym, że uda mu się naprawić relacje z Rosją, a prezydent organizatorem zalążka antyrosyjskiego sojuszu w Europie Środkowej. Problem w tym, że Tusk w dążeniu do przełamania impasu w relacjach z Moskwą posunął się o krok za daleko, godząc się na przyjęcie zaproszenia od Putina, w sytuacji gdy wiedział o zamiarach prezydenta RP, by udać się do Katynia. Trzeba naiwności dziecka by uwierzyć, że Rosjanie zaprosili polskiego premiera do Katynia przez przypadek i z dobrą wolą.

Beata Mazurek, wicemarszałek Sejmu i rzecznik PiS, powiedziała dzisiaj: „Tusk powinien ponieść odpowiedzialną karną i polityczną. Trzymam kciuki, żeby tak się stało". W jakim świetle to stawia PiS?

Istotna część programu politycznego PiS to walka z Tuskiem, zatem ta wypowiedź mnie nie dziwi. PiS będzie walczył z byłym premierem co najmniej do chwili, gdy definitywnie przejdzie on na emeryturę. I to jest dla byłego premiera optymistyczna prognoza.

Czy w zeznaniach Tuska chodziło o sprawę Tomasza Arabskiego i wyjaśnienie katastrofy smoleńskiej, czy może o polowanie obecnie rządzących na Tuska?

Dla PiS – czego dowodzi wypowiedź Beaty Mazurek i setki innych podobnych deklaracji polityków tej partii – Tusk jest głównym winnym katastrofy smoleńskiej, zatem jego ukaranie jest dla nich działaniem na rzecz wyjaśnienia jej przyczyn.

Czy aby Donald Tusk, jako osoba często wzywana do sądu za rządów Zjednoczonej Prawicy, nie wyrasta na politycznego męczennika opozycji? Wyobraża pan sobie byłego premiera, który zostaje zatrzymany i zamknięty w więzieniu za rządów PiS?

Taki scenariusz wydaje mi się obecnie bardzo mało prawdopodobny, ale – w zależności od wyniku wyborów samorządowych i europejskich – w obozie rządzącym mogą się uaktywnić w 2019 roku zwolennicy takiego rozwiązania. Nie sądzę jednak, aby nastąpiło to przed końcem jego kadencji przewodniczącego Rady Europejskiej.

Czy nie ma pan wrażenia, że obecny szef Rady Europejskiej coraz bardziej staje się liderem opozycji i jest jej naturalnym kandydatem na prezydenta Polski?

Niewątpliwie bardzo duże zainteresowanie mediów i PiS, jakie wciąż budzi jego osoba, sytuuje go w roli kandydata do roli prezydenta. Jestem jednak zdania, że były premier nie podjął jeszcze decyzji w tej sprawie i poczeka z nią do ogłoszenia wyników wyborów parlamentarnych jesienią 2019 roku.

Zupełnie inaczej będzie wszak wyglądało jego kandydowanie, gdy PiS utrzyma się w roli partii rządzącej, a inaczej, gdyby ją utracił. Inaczej też będzie wyglądać jego zaplecze polityczne jako kandydata na prezydenta Polski.

Rzeczpospolita: Czy po zeznaniach Donalda Tuska jako świadka w procesie Tomasza Arabskiego, który z prywatnego oskarżenia wytoczyły rodziny ofiar, wiemy więcej na temat okoliczności katastrofy smoleńskiej?

Prof. Antoni Dudek, politolog, historyk, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, były członek Rady Instytutu Pamięci Narodowej: Moim zdaniem nie, chyba że kogoś interesowało, co Tusk ma do powiedzenia na temat równie słynnej, co krótkiej rozmowy z Putinem na sopockim molo i dostrzega jakiś związek między tym spotkaniem a katastrofą.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Wydarzenia
RZECZo...: powiedzieli nam
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Wydarzenia
Nie mogłem uwierzyć w to, co widzę
Wydarzenia
Polscy eksporterzy podbijają kolejne rynki. Przedsiębiorco, skorzystaj ze wsparcia w ekspansji zagranicznej!
Materiał Promocyjny
Jakie możliwości rozwoju ma Twój biznes za granicą? Poznaj krajowe programy, które wspierają rodzime marki
Wydarzenia
Żurek, bigos, gęś czy kaczka – w lokalach w całym kraju rusza Tydzień Kuchni Polskiej