Prof. Henryk Haak: Piszący do sądu musi widzieć cały spór

Mamy nadzieję, że książka pomoże pracownikom socjalnym, asystentom rodziny i każdemu Kowalskiemu, który zamierza się zwrócić do sądu - mówi prof. Henryk Haak.

Aktualizacja: 01.05.2016 19:33 Publikacja: 01.05.2016 13:00

Foto: materiały prasowe

Rz: Napisał pan z córką i opublikował opasłą książkę: „Pisma procesowe w sprawach rodzinnych z objaśnieniami". Jej cena sugeruje, że jest raczej dla prawników?

Prof. Henryk Haak, Uniwersytet Szczeciński, specjalista od prawa rodzinnego:

Jest przeznaczona nie tylko dla prawników. Mamy nadzieję, że okaże się pomocna m.in. dla pracowników socjalnych, asystentów rodziny oraz każdego Kowalskiego, który w swojej sprawie rodzinnej zamierza się zwrócić do sądu. Przedstawiliśmy 140 wzorów pism, a przy wzorach również np. informacje dotyczące opłaty sądowej oraz wynagrodzenia adwokata czy radcy w danej sprawie.

Kowalscy pewnie niektóre pisma sporządzają osobiście, może nawet odręcznie. Jakie najczęściej popełniają błędy?

Do błędów najczęściej spotykanych w pismach do sądu należy zaliczyć nieprawidłowe lub niepełne określenie żądania. Dotyczy to nie tylko pozwu o rozwód czy o ustalenie ojcostwa, ale także np. wniosku o ustalenie kontaktów z dzieckiem, apelacji i zażalenia. Zazwyczaj jest to konsekwencja braku wiedzy o odpowiednich regulacjach prawnych. To zresztą powoduje, że także uzasadnienia żądań bywają co najmniej niepełne. Unikaniu takich uchybień ma służyć nasza książka.

Znajomy zapytał mnie niedawno, jak uzyskać w sądzie zmniejszenie alimentów. Zerknąłem na stronę 341: „Pozew o obniżenie alimentów"‚ ale chyba więcej jest pozwów o podwyższenie alimentów, a tam objaśnienia wcale nie są dłuższe. Czyżby łatwiej było uzyskać podwyższenie niż obniżenie alimentów?

Przy niektórych wzorach staraliśmy się unikać zbędnych powtórzeń. Dotyczy to m.in. wzorów pozwu o podwyższenie alimentów oraz pozwu o ich obniżenie. Proszę zwrócić uwagę, że te wzory są poprzedzone wzorem pozwu o alimenty. Podwyższenie alimentów następuje zazwyczaj wtedy, gdy zwiększyły się usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, a obniżenie alimentów – gdy istotnie zmniejszyły się możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Te przesłanki zostały już wyjaśnione przy wzorze pozwu o alimenty.

Doradzanie, jak uzasadnić pozew rozwodowy, zwłaszcza z orzeczeniem winy, nie jest chyba proste. Wiadomo: trzeba wskazać warunki formalne, ale co z merytorycznymi radami? Jaki tu państwo stosowali klucz?

W naszych wzorach nie tyle chodzi o doradzanie, ile o wskazywanie, w jaki sposób należy uzasadniać żądanie i jakie składać wnioski dowodowe. Pomocą ma być nie tylko wzór, lecz również wyjaśnienia do niego. Skoro zaś mowa o pozwie rozwodowym zawierającym żądanie orzeczenia o winie, to taką pomocą mają być m.in. te wyjaśnienia, które dotyczą przyczyn rozkładu pożycia małżeńskiego (zawinionych, niezawinionych oraz takich, które mogą być zawinione albo niezawinione). Choć nie ukrywam, że właśnie w objaśnieniach do wzoru pozwu o rozwód zwróciliśmy uwagę na doniosłe znaczenie praktyczne możliwości zaniechania orzekania o winie. Podkreśliliśmy, że umożliwia ono obojgu małżonkom godne zakończenie nieudanego małżeństwa. Gdy rozwodzący się mają wspólne dziecko, zaniechanie orzekania o winie – nie antagonizując małżonków – może przynajmniej nie utrudniać kontaktów z dzieckiem tego rodzica, przy którym ono nie pozostaje. Zwróciliśmy też uwagę m.in. na to, że polskie prawo rodzinne nie przewiduje możliwości stopniowania winy, że nie ma winy większej i mniejszej.

Uwzględnili państwo wiele zmian prawa z ostatnich lat. Jak długo książka będzie aktualna?

Wbrew temu, co może się wydawać, zmiany prawa w zakresie omawianych przez nas zagadnień nie były w tym okresie duże. A tylko rewolucyjne zmiany mogłyby spowodować, że książka straci w znacznej części aktualność.

Jak pan radzi czytać taką książkę? Wiadomo, że osoba zainteresowana kontaktami z dzieckiem będzie czytać na ten temat, ale czy z częścią ogólną także powinna się zapoznać?

Osoba zainteresowana np. kontaktami z dzieckiem powinna się zapoznać przede wszystkim z wzorem wniosku o ich ustalenie. Jest jednak wskazane, aby w celu szerszego spojrzenia na kwestię kontaktów zapoznała się także z innymi wzorami, np. wniosku o ograniczenie utrzymywania kontaktów z dzieckiem czy o zmianę rozstrzygnięcia w sprawie kontaktów z dzieckiem. Koniecznym dopełnieniem będzie zapoznanie się z uwagami wstępnymi zawartymi w książce. Konkretne żądanie należy widzieć w kontekście innych, zwłaszcza potencjalnych, wątków sprawy rodzinnej.

Na początku wzorów pism procesowych umieściliście wniosek o ustanowienie adwokata (radcy). W którym momencie należy się na to zdecydować?

Książka jest przeznaczona nie tylko dla prawników i potwierdzeniem tego jest właśnie umieszczenie wzoru wniosku o ustanowienie adwokata albo radcy prawnego. Należy pamiętać, że sąd uwzględni taki wniosek, gdy udział adwokata albo radcy prawnego w sprawie uzna za potrzebny. W szczególności taka potrzeba występuje wówczas, gdy strona jest nieporadna albo gdy sprawa jest skomplikowana faktycznie lub prawnie. Często z takim wnioskiem występuje się równocześnie z pozwem np. o ustalenie ojcostwa albo z wnioskiem wszczynającym postępowanie nieprocesowe, np. o podział majątku wspólnego.

—rozmawiał Marek Domagalski

Rz: Napisał pan z córką i opublikował opasłą książkę: „Pisma procesowe w sprawach rodzinnych z objaśnieniami". Jej cena sugeruje, że jest raczej dla prawników?

Prof. Henryk Haak, Uniwersytet Szczeciński, specjalista od prawa rodzinnego:

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona