- W decyzji pominięto zupełnie informację o prawie strony do wniesienia odwołania, co spowodowało, że strona nie wniosła odwołania w terminie 14 dni od doręczenia jej decyzji. Czy w takim przypadku, wnosząc odwołanie po terminie, powinna ubiegać się o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania?

Tak. Zgodnie z art. 107 § 1 pkt 7 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.) decyzja powinna zawierać m.in. pouczenie, czy i w jakim trybie przysługuje od niej odwołanie. W myśl art. 129 k.p.a. odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a jeżeli decyzja została ogłoszona ustnie – od dnia jej ogłoszenia stronie. W art. 112 k.p.a. zastrzeżono jednak, że błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania (albo wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego) nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia.

W orzecznictwie przyjmuje się, że niepouczenie strony o prawie do wniesienia odwołania jest równoważne z przypadkiem, gdy organ błędnie objaśnił stronie, że nie przysługuje jej odwołanie. W takiej sytuacji, jeżeli strona dowiedziała się o rzeczywistym stanie prawnym już po upływie ustawowego 14-dniowego terminu do wniesienia odwołania, brak pouczenia może stanowić tylko podstawę do przywrócenia terminu do wniesienia odwołania. Warunkiem przywrócenia uchybionego terminu jest jednak złożenie wniosku o przywrócenie terminu, zgodnie z art. 58 § 2 k.p.a. Wniosek o przywrócenie terminu powinien być złożony w terminie siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem tej prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin, czyli wnieść odwołanie. Podkreśla się, że ochrona udzielana na podstawie art. 112 k.p.a., choć dość szeroka, nie ma charakteru absolutnego. Błędna informacja (w tym brak w ogóle pouczenia) co do prawa, trybu i terminu złożenia przysługujących środków prawnych nie może powodować konsekwencji negatywnych dla strony, ale nie może też dawać stronie szczególnych uprawnień, naruszających ustalone prawem zasady postępowania. Mylne informacje organu co do przysługujących stronie środków prawnych nie wpływają na bieg terminu do wniesienia takich środków, w związku z czym nie oznaczają, że termin do złożenia właściwych środków zaskarżenia nie rozpoczyna w ogóle biegu (por. m.in. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14 lutego 2017 r., sygn. II OSK 1363/15, LEX nr 2277846). Odmienna sytuacja ma miejsce tylko wówczas, gdy błędne pouczenie polegało na wskazaniu stronie innego (dłuższego) terminu niż określony w ustawie dla danego środka zaskarżenia (w przypadku odwołania – 14 dni). Tylko w takim przypadku przyjmuje się, że wniesienie środka prawnego po terminie należy uznać za skuteczne z mocy samego art. 112 k.p.a., bez konieczności przywracania terminu (por. m.in. wyrok NSA z 29 sierpnia 2017 r., sygn. II GSK 3250/15, LEX nr 2384089).

podstawa prawna: art. 58, art. 107 § 1 pkt 7, art. 112, art. 129 ustawy z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 1257 ze zm.)