VAT: kiedy powstaje obowiązek podatkowy przy refakturowaniu usług

Moment powstania obowiązku podatkowego dla refakturowanych usług jest tożsamy z chwilą wykonania usługi przez podmiot, który ją faktycznie świadczy.

Publikacja: 23.05.2016 02:00

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 7 marca 2016 r. (III SA/ Wa 961/15).

Spółka, będąca częścią międzynarodowej grupy kapitałowej, w prowadzonej w Polsce działalności gospodarczej polegającej m.in. na sprzedaży samochodów za pośrednictwem lokalnej sieci dilerów, refakturuje na rzecz poszczególnych dilerów część kosztów usług marketingowych świadczonych przez pozostałe spółki z grupy. Beneficjentami tych usług są zarówno dilerzy, jak i spółka. W praktyce się zdarza, że w chwili wykonania usługi przez pozostałe spółki z grupy, spółka nie wie jeszcze, w jakim zakresie poszczególni dilerzy zostaną obciążeni kosztami tych usług. Niektóre z tych usług są rozliczane w okresach rozliczeniowych, przy czym okresy ustalone przez spółkę z dilerami nie zawsze odpowiadają tym, które są ustalone z pozostałymi spółkami z grupy.

Oprócz tego spółka refakturuje koszty usług napraw gwarancyjnych świadczonych przez dilerów na rzecz innych spółek z grupy. Do chwili wystawienia przez dilera faktury spółka nie zna wartości wykonanych przez niego usług, więc nie może określić wartości usług, które będzie refakturowała na pozostałe spółki z grupy.

Zdaniem spółki, momentem wykonania przez nią refakturowanej usługi jest chwila obciążenia beneficjenta tej usługi przez spółkę. Ponadto obowiązek podatkowy dla refakturowanej usługi, dla której spółka i podmiot świadczący usługę ustalili następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, nie będą powstawały z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się płatności i rozliczenia dokonywane przez spółkę i podmiot świadczący usługę. Spółka wystąpiła do ministra finansów z wnioskiem o potwierdzenie tego stanowiska.

Organ podatkowy nie zgodził się ze stanowiskiem spółki i uznał, że moment wykonania przez nią refakturowanej usługi jest tożsamy z chwilą wykonania usługi przez podmiot faktycznie świadczący tę usługę. W sytuacji natomiast, gdy dla refakturowanych usług, dla których spółka oraz podmiot świadczący usługę ustalili następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, obowiązek podatkowy będzie powstawał z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności i rozliczenia.

Spółka zaskarżyła interpretację indywidualną do WSA w Warszawie, ale ten oddalił jej skargę. Zdaniem sądu, obowiązek podatkowy z tytułu refakturowanej usługi powstaje w tym samym momencie jak dla pierwszego wykonawcy świadczenia. Chwilą powstania obowiązku podatkowego w VAT jest chwila pierwotnego świadczenia, a nie refakturowania.

—Jan Jakub Matak, współpracownik zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte

Komentarz eksperta

Anita Andrzejewska, konsultantka w warszawskim biurze Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.

Ustawa o VAT nie określa momentu powstania obowiązku podatkowego dla refakturowanych usług. W związku z tym, w zależności od rodzaju „odsprzedawanej" usługi, zastosowanie znajdzie zasada ogólna albo zasady określające szczególny moment powstania obowiązku podatkowego. Jak wskazał sąd w uzasadnieniu do komentowanego orzeczenia, problem dotyczy przede wszystkim usług, dla których nie określono w ustawie szczególnego momentu powstania obowiązku podatkowego. W takich przypadkach, zgodnie z zasadą ogólną, wyrażoną w art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą ich wykonania.

Zgodnie z przeważającym poglądem, chwila wykonania „odsprzedawanej" usługi powinna być utożsamiana z momentem faktycznego jej wykonania, co zostało również potwierdzone przez sąd w komentowanym orzeczeniu. Zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy o VAT, w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Z treści tego przepisu wynika, że refakturujący jest najpierw usługobiorcą, a następnie usługodawcą tej samej usługi. Refakturowanie kosztów danej usługi jest więc de facto świadczeniem przez refakturującego usługi w tym samym zakresie.

Zdaniem spółki, celem art. 8 ust. 2a ustawy o VAT jest opodatkowanie refakturowania kosztów danej usługi na osobę trzecią, co następuje dopiero w chwili wystawienia refaktury przez refakturującego na rzecz tej osoby. Wydaje się, że taki pogląd nie znajduje odzwierciedlenia w obecnie obowiązujących przepisach. Spółka, broniąc swojego stanowiska, wskazała również, że w praktyce w momencie faktycznego wykonania „odsprzedawanej" usługi, refakturujący nie ma często jeszcze informacji o fakcie jej wykonania (dacie, podstawie opodatkowania itp.). W takich przypadkach, w świetle komentowanego wyroku, w zależności od otrzymania informacji pozwalających na rozliczenie należnego podatku od towarów i usług, po stronie refakturującego mogłaby powstać zaległość podatkowa, z uwagi na niemożność rozliczenia tego podatku w terminie.

Spółka wskazała również, że istnieją takie przypadki, w których, na moment faktycznego wykonania „refakturowanej" usługi, refakturujący nie wie, czy i w jakim zakresie usługa ta będzie refakturowana na osoby trzecie. Tutaj zdaniem sądu – co najciekawsze w komentowanym orzeczeniu – nie można w ogóle mówić o refakturowaniu usług, skoro w momencie nabywania usług od pierwotnego usługodawcy refakturujący nie wiedział, czy działa na czyjąś rzecz.

Sąd nie analizował niestety, czy refakturowane koszty nie stanowią de facto bazy kosztowej dla świadczonych przez spółkę na rzecz faktycznych beneficjentów usług o nieco szerszym zakresie, które mogłyby być opodatkowane według odmiennych zasad. Sąd nie odniósł się również do kwestii momentu powstania obowiązku podatkowego w przypadku refakturowania usług ciągłych, co w dalszym ciągu nie wyjaśnia wątpliwości podatników, czy w takim przypadku mogą być decydujące ustalenia między refakturującym a faktycznym beneficjentem usługi. Komentowane orzeczenie wpisuje się w dominującą linię interpretacyjną organów podatkowych i sądów administracyjnych. Z uwagi na ugruntowaną praktykę w tym zakresie, wydaje się, że podatnik refakturujący usługi (dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 19a ust. 1 ustawy o VAT) powinien rozliczać VAT należny z tego tytułu w deklaracji za okres, w którym usługa ta została faktycznie wykonana przez pierwotnego usługodawcę.

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 7 marca 2016 r. (III SA/ Wa 961/15).

Spółka, będąca częścią międzynarodowej grupy kapitałowej, w prowadzonej w Polsce działalności gospodarczej polegającej m.in. na sprzedaży samochodów za pośrednictwem lokalnej sieci dilerów, refakturuje na rzecz poszczególnych dilerów część kosztów usług marketingowych świadczonych przez pozostałe spółki z grupy. Beneficjentami tych usług są zarówno dilerzy, jak i spółka. W praktyce się zdarza, że w chwili wykonania usługi przez pozostałe spółki z grupy, spółka nie wie jeszcze, w jakim zakresie poszczególni dilerzy zostaną obciążeni kosztami tych usług. Niektóre z tych usług są rozliczane w okresach rozliczeniowych, przy czym okresy ustalone przez spółkę z dilerami nie zawsze odpowiadają tym, które są ustalone z pozostałymi spółkami z grupy.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP