Odliczenie VAT a parkowanie pod domem pracownika

Prawo do odliczenia VAT z tytułu nabycia i wszelkich wydatków związanych z używaniem samochodów osobowych, w tym również od wydatków związanych z serwisem, naprawami i zakupem części zamiennych, zależy od sposobu wykorzystania pojazdu przez podatnika. Pełne odliczenie VAT, oprócz pojazdów o specyficznej konstrukcji, dotyczy samochodów wykorzystanych wyłącznie do działalności gospodarczej, a więc pojazdów, których sposób wykorzystywania przez podatnika, potwierdzony prowadzoną przez niego ewidencją przebiegu, wyklucza użycie pojazdu do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.

Pełne odliczenie VAT jest więc uwarunkowane wprowadzeniem i przestrzeganiem wewnętrznych zasad używania pojazdów, np. w formie regulaminów służących eliminacji ryzyka, że pojazd zostanie użyty do celów innych niż działalność gospodarcza. Stosowanie się przez pracowników do tych zasad powinno podlegać weryfikacji podatnika. Na potwierdzenie sposobu wykorzystania pojazdu podatnik powinien prowadzić ewidencję przebiegu tego pojazdu.

Te zasady wywołują w firmach pytania o to, czy możliwość parkowania samochodem służbowym w miejscu zamieszkania pracownika eliminuje pełne odliczenie VAT od wydatków związanych z tym pojazdem.

Mogłoby się wydawać, że tak. Parkowanie pojazdu w okolicy zamieszkania pracownika sugeruje bowiem możliwość użycia tego pojazdu do celów prywatnych zatrudnionego. To by jednak oznaczało, że z pełnego odliczenia nie mogliby skorzystać producenci i dystrybutorzy towarów, którzy mają siedzibę w danym mieście, a ich przedstawiciele handlowi działają w całym kraju i z oczywistych względów nie mogą codziennie odprowadzać samochodu służbowego na parking firmowy. Podejście takie, mimo że często prezentowane przez organy podatkowe, nie jest słuszne. Sądy administracyjne coraz częściej nie zgadzają się z opinią resortu i zajmują stanowiska korzystne dla podatników.

Kluczowe kryteria

Wszystko zależy od określonego stanu faktycznego, w tym przede wszystkim od:

- warunków udostępnienia i używania pojazdów

- celów, do których pracownik wykorzystuje samochód, ale także

- profilu działalności podatnika, oraz

- funkcji pełnionych przez pracownika.

Parkowanie samochodu służbowego w miejscu zamieszkania pracownika nie oznacza bowiem automatycznie, że samochód ten jest wykorzystywany do jego prywatnych celów.

Prezes dojeżdżający do pracy...

Jeśli parkowanie samochodu służbowego przy domu pracownika jest związane głównie z możliwością przemieszczania się przez niego z domu do biura i odwrotnie, to jest to wyraźna wskazówka wykorzystania samochodu do celów prywatnych pracownika. Czyli takich, które nie uprawniają do pełnego odliczenia VAT. Taka kwalifikacja wykorzystania samochodu w rozumieniu przepisów o VAT wynika nie tylko z dość powszechnego podejścia organów podatkowych, ale przede wszystkim z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie EON Asset Management (C-118/11), w którym Trybunał rozpatrywał właśnie skutki wykorzystania samochodów służbowych podatnika do przemieszczania się przez prezesa spółki z domu do biura. Trybunał uznał jednoznacznie, że działanie takie jest realizacją celów prywatnych pracownika, a więc jest niezwiązane z działalnością przedsiębiorstwa tego podatnika.

...albo robotnik na budowę

W kontekście tego wyroku przywołuje się znacznie wcześniejszy wyrok Trybunału w sprawie Julius Fillibeck Söhne GmbH & Co. KG (C-258/95), w którym TSUE przyznał, że zapewnienie pracownikom dojazdu do miejsca pracy może być uznane za wykorzystanie tych pojazdów do celów działalności gospodarczej. Jednak zestawienie stanów faktycznych, do jakich odnosiły się te dwa wyroki, w pełni uzasadnia różnicę stanowisk Trybunału. W przypadku sprawy C-258/95 chodziło bowiem o dowóz samochodami służbowymi robotników budowlanych do miejsca wykonywania pracy, a więc na poszczególne budowy, które oddalone były znacznie od miejsca zamieszkania tych pracowników. Wobec ograniczonego dostępu innych środków komunikacji, które umożliwiłyby pracownikom dojazd do miejsca wykonywania pracy, Trybunał uznał, że zapewnienie transportu przez pracodawcę nie może być uznane za realizację celów prywatnych pracowników. W tym samym wyroku Trybunał wskazał jednak, że co do zasady zapewnienie pracownikom nieodpłatnego transportu pomiędzy ich domami a miejscem pracy służy celom prywatnym tych pracowników.

W PIT jest inaczej

Co ciekawe, zupełnie inne podejście prezentują organy podatkowe w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. Dość powszechne są bowiem interpretacje, które potwierdzają, że nałożenie na pracownika obowiązku sprawowania pieczy nad powierzonym mu samochodem służbowym, w tym obowiązku bezpiecznego parkowania w pobliżu miejsca zamieszkania pracownika, powoduje, że przejazd pojazdem z pracy do domu przestaje mieć charakter prywatnego celu pracownika (np. interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 28 lipca 2015 r., IBPB-2-1/4511-94/15/BD).

Mobilni na szczególnych zasadach

W VAT nie można jednak tej samej miary przyjmować w odniesieniu do parkowania samochodów służbowych w miejscu zamieszkania tych pracowników, którzy z racji pełnionej funkcji muszą mieć zapewnioną możliwość dojazdu do pracy w każdej chwili i o każdej porze, jak i tych, którzy z miejsca zamieszkania przemieszczają się bezpośrednio do klientów bądź potencjalnych klientów. Przykładowo można tu wskazać pracowników nadleśnictwa, których miejsce pracy może być, po pierwsze, istotnie oddalone od ich miejsca zamieszkania, bez możliwości dotarcia do tego miejsca innymi środkami transportu. Po drugie, ich praca może wymagać dotarcia w określone miejsce o każdej porze dnia i nocy, np. w związku z kradzieżami drewna, potencjalnymi pożarami i innymi zjawiskami. Oczywiście, takie wykorzystanie samochodu służbowego powinno wynikać zarówno z wewnętrznych regulaminów, jak i z prowadzonej przez podatnika ewidencji przebiegu pojazdu.

Te elementy uwzględnia wyrok WSA w Łodzi z 17 marca 2015 r. (I SA/Łd 1346/14). Jednak sądy nie są w pełni zgodne co do skutków udostępnienia samochodu pracownikom nadleśnictwa. WSA w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z 18 grudnia 2014 r. (I SA/Go 642/14) stwierdził, że zjawiska wymagające natychmiastowej interwencji pracowników nadleśnictwa, takie jak huragany, pożary lasów czy kradzieże, nie zdarzają się codziennie. Tym samym, jeśli takie zdarzenia nie mają miejsca, to nadleśniczy, przemieszczając się z domu do pracy i z pracy do domu, wykorzystuje samochód jednak do celów prywatnych.

Wyroki takie jak ten wydany przez WSA w Gorzowie Wielkopolskim są jednak w zdecydowanej mniejszości. Ostatnie orzecznictwo potwierdza bowiem, że przy spełnieniu wymogów w zakresie określenia i kontroli zasad korzystania z pojazdów oraz prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdów, możliwość parkowania w miejscu zamieszkania pracownika nie przekreśla pełnego odliczenia VAT.

Sądy o serwisantach...

Tak stwierdził WSA w Bydgoszczy w wyroku z 8 września 2015 r. (I SA/Bd 577/15), który dotyczył samochodów służbowych wykorzystywanych przez pracowników wykonujących głównie usługi serwisowe, naprawcze i modernizacyjne u klientów. Pracownicy ci mieli zapewnioną możliwość parkowania pojazdów w miejscu zamieszkania nie tylko z uwagi na specyfikę ich obowiązków służbowych, ale także ze względu na ograniczoną liczbę miejsc na parkingu firmowym spółki. Należy jednak pamiętać, że możliwość parkowania pojazdów służbowych w miejscu zamieszkania pracownika nie oznacza, że w dni wolne od pracy może on swobodnie ten samochód wykorzystywać. Wręcz przeciwnie, wewnętrzne zasady stosowane przez pracodawcę powinny tego zakazywać, a jednocześnie podatnik powinien wprowadzić kontrolę sposobu używania pojazdu.

...i realizacji inwestycji budowlanych

Tak jak Trybunał w sprawie C-258/95, tak również polskie sądy widzą uzasadnienie w zapewnieniu możliwości dojazdu do miejsca pracy osobom zaangażowanym w realizację inwestycji budowlanych. Przykładowo, w wyroku z 18 czerwca 2015 r. (III SA/Wa 3275/14) WSA w Warszawie potwierdził, że możliwość parkowania pojazdu w miejscu zamieszkania pracownika nie oznacza automatycznie, że samochód jest używany do celów prywatnych. Podatnik musi jednak wykluczać prywatny użytek tych pojazdów za pomocą wprowadzonych regulaminów, umów, zarządzeń, ale także działań zabezpieczających ich wykonanie.

—Marta Szafarowska

WNIOSEK

W przypadku wykorzystywania samochodów służbowych przez pracowników administracyjnych lub zarząd, głównie w celu przemieszczania się z miejsca zamieszkania do biura, nie można uznać, aby pojazdy te służyły wyłącznie działalności gospodarczej pracodawcy. Parkowanie samochodów w miejscu zamieszkania pracowników potwierdza, że służą one głównie realizacji celów prywatnych tych osób.

podstawa prawna:ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)

masz pytanie, wyślij e-mail, tygodnikpodatki@rp.pl