Rozliczanie otrzymanych zaliczek, zadatków czy przedpłat wymaga od przedsiębiorców odmiennego zakwalifikowani takiego zdarzenia na gruncie ustawy o VAT oraz ustaw o podatkach dochodowych (o PIT i o CIT). O ile bowiem według ustawy VAT otrzymanie zaliczki, zadatku czy przedpłaty przed dokonaniem dostawy towaru lub przed wykonaniem usługi co do zasady powoduje powstanie obowiązku podatkowego w VAT, to już według ustaw o podatkach dochodowych obowiązuje zasada, że do przychodów nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych (art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o PIT, art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT).
Przykład
Przedsiębiorca otrzymał w styczniu 2018 r. zaliczkę na poczet dostawy towarów, które zostaną dostarczone w kwietniu 2018 r. VAT z tytułu tej zaliczki przedsiębiorca rozliczy w deklaracji obejmującej styczeń (deklaracja za styczeń 2018 r. albo za I kwartał 2018 r., w przypadku prowadzenia kwartalnych rozliczeń VAT). Natomiast przychód rozpozna dopiero w kwietniu 2018 r.
Taka rozbieżność jest w praktyce szczególnie uciążliwa w przypadku sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, a zatem takiej, która zazwyczaj dokumentowana jest jedynie paragonem fiskalnym. Konieczne staje się w takiej sytuacji na etapie księgowania raportu z kasy fiskalnej pomniejszenie wartości sprzedaży o kwotę zaewidencjonowanych kasą zaliczek, które zostaną zaksięgowane w terminie późniejszym, tj. w terminie powstania przychodu z tytułu sprzedaży towaru bądź usługi, na poczet której zaliczka została wcześniej zapłacona.
Można prościej
Od 2015 roku na mocy art. 14 ust. 1j- 1l ustawy o PIT (art. 12 ust. 3g–3i ustawy o CIT) możliwe jest uproszczenie, którego zastosowanie pozwala na rozpoznanie zadatku czy innej formy przedpłaty jako przychodu w dacie pobrania wpłaty na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a zatem w dacie faktycznego otrzymania zaliczki. Uproszczenie to może być zastosowane wyłącznie do wpłat podlegających zarejestrowaniu przy zastosowaniu kasy rejestrującej.
Trzeba poinformować
Przyjęcie tego rozwiązania jest dobrowolne i wymaga złożenia stosownego zawiadomienia o takim sposobie ustalania przychodu. Podatnicy mogą wybrać tę formę rozliczeń przychodów, jeżeli w terminie do 20 stycznia roku podatkowego, a w przypadku podatników rozpoczynających ewidencjonowanie obrotów przy zastosowaniu kasy rejestrującej – w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym rozpoczęli ewidencjonowanie obrotów przy zastosowaniu kasy rejestrującej, zawiadomią właściwego naczelnika urzędu skarbowego o wyborze tego sposobu ustalania daty powstania przychodu. W roku 2018 termin na złożenie tego zawiadomienia upływa 22 stycznia (a więc dzisiaj) z uwagi na to, że ostatni dzień terminu (20 stycznia) przypadał na sobotę. Uwaga! Gdy działalność jest prowadzona w formie spółki niebędącej osobą prawną, oświadczenie o wyborze ustalania przychodu z tytułu otrzymanych zaliczek czy innych przedpłat w dacie ich wpłaty muszą złożyć wszyscy wspólnicy.
