Uchwałę ustalającą wysokość diet dla sołtysów podjęła w 2010 r. Rada Gminy Ostrów w woj. podkarpackim. Gmina ma 7 tys. mieszkańców, dziewięć sołectw i 15 gminnych radnych. Na podstawie art. 37b ustawy o samorządzie gminnym radni postanowili m.in., że sołtysi, ale tylko ci, którzy nie są radnymi, będą otrzymywać miesięczny ryczałt za udział w posiedzeniach rady. Za każdą nieobecność będzie im jednak potrącane 10 proc. przysługującej diety.
W 2014 r. uchwała utraciła moc obowiązującą na podstawie uchwały ustalającej nową miesięczną dietę ryczałtową za wykonywanie mandatu sołtysa. Mimo to radny A.B., będący w latach 2010–2014 jednocześnie sołtysem, zaskarżył uchwałę z 2010 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie. Wprawdzie obecnie uchwała nie obowiązuje, ale na jej podstawie mogą być podejmowane decyzje obejmujące okres jej obowiązywania.
A.B. nie zgodził się z ograniczeniem prawa do pobierania diet przez osoby wykonujące dwa mandaty: sołtysa i radnego. Jego zdaniem osoba będąca jednocześnie radnym i sołtysem powinna otrzymywać dwie niezależne diety ze względu na pełnienie dwóch funkcji społecznych. Zakwestionował również potrącanie diety sołtysowi za każdą nieobecność w posiedzeniach rady gminy, gdyż uczestnictwo w sesjach jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem. Nie ma więc podstaw do karania za absencję.
Sąd stwierdził, że uchwała nie naruszyła art. 37b ust. 1 u.s.g. Zgodnie z tym przepisem rada gminy może ustalić, na jakich zasadach sołtysowi będzie przysługiwała dieta oraz zwrot kosztów podróży służbowej. Radni mogą jednak także nie przyznać diety sołtysom. Ustawodawca nie określa tu sztywnych ram. Z uchwały wynika, że dla sołtysów niebędących radnymi rada ustaliła miesięczną dietę ryczałtową za udział w posiedzeniach – przypomniał WSA. Sołtysi będący jednocześnie radnymi nie mieli do niej prawa. Gdyby było inaczej, osoba pełniąca obie te funkcje otrzymywałaby za udział w posiedzeniach dodatkową dietę pomimo posiadania prawa do rekompensaty, a więc do diet za udział w posiedzeniach rady oraz do zwrotu kosztów podróży służbowej – stwierdził sąd. Uznał również, że nie narusza prawa punkt uchwały przewidujący, że w razie nieobecności sołtysa na posiedzeniach rady będzie mu potrącane 10 proc. przysługującej diety za każdą nieobecność. Nie można bowiem oczekiwać od gminy wypłacenia pełnego ekwiwalentu za udział sołtysa w sesji, w której nie uczestniczył.
Sygnatura akt: II SA/Rz 1701/15
