Zwolnienie urzędnika mianowanego - przesłanki zwolnienia z pracy

W przypadku urzędników państwowych mianowanych reorganizacja urzędu stanowi jedną z fakultatywnych przesłanek ich zwolnienia za wypowiedzeniem. Zgodnie, bowiem z art. 13 ust.1 pkt 2 ustawy o pracownikach urzędów państwowych (dalej upup) rozwiązanie stosunku pracy z urzędnikiem państwowym mianowanym może nastąpić w drodze wypowiedzenia m.in. w razie likwidacji urzędu lub jego reorganizacji, jeżeli nie jest możliwe przeniesienie urzędnika państwowego mianowanego na inne stanowisko w tym samym urzędzie.

Urzędnik mianowany będący członkiem korpusu służby cywilnej z powodu reorganizacji zatrudniającego go urzędu może zostać tylko przeniesiony na inne stanowisko. Tak wynika z art. 66 ustawy o służbie cywilnej (dalej usc). Zgodnie z tym przepisem, w razie likwidacji urzędu, w którym urzędnik służby cywilnej wykonuje pracę, lub reorganizacji tego urzędu w sposób uniemożliwiający dalsze zatrudnienie urzędnika służby cywilnej, szef służby cywilnej przenosi go do innego urzędu w tej samej lub innej miejscowości oraz zobowiązuje dyrektora generalnego tego urzędu do wyznaczenia urzędnikowi służby cywilnej stanowiska, uwzględniając jego przygotowanie zawodowe. Wypowiedzenie stosunku pracy z powodu reorganizacji urzędu nie jest już możliwe >patrz tabela. Ustawa o służbie cywilnej nakłada, zatem na szefa sc w takiej sytuacji obowiązek znalezienia urzędnikowi sc innej pracy.

Brak definicji ustawowej

Żadna z wymienionych pragmatyk nie definiuje jednak pojęcia reorganizacji. Orzecznictwo sądów administracyjnych (np. wyroki NSA: z 20 stycznia 1994 r. II SA 2348/93, ONSA 1995 nr 1, poz. 35, z 24 maja 1996 r., SA/Wr 2106/95, Prawo Pracy 1996 nr 12, poz. 46, z 3 lipca 1998 r., II SA 779/98,ONSA 1999 nr 2, poz. 60, z 7 września 1999 r., II SA 953/99 czy z 17 września 1999 r., II SA 1245/9), które choć odnosi się tylko do ustawy o pracownikach urzędów państwowych, może być także pomocne przy interpretacji innych regulacji posługujących się tym pojęciem. Tam, przez reorganizację urzędu, o której mowa w art. 13 ust. 1 pkt 2 wspomnianej wyżej ustawy rozumie się zmianę organizacji urzędu, dokonaną w identycznym trybie jak przy ustalaniu jego struktury. A zatem aby uznać, że do takiej reorganizacji doszło muszą być dokonane, w zależności od zakresu i charakteru reorganizacji urzędu, zmiany statutu lub regulaminu przez ich nowelizację w stosownym trybie legislacyjnym.

Szerzej na to zagadnienie spojrzał SN w wyroku z 14 stycznia 2008 r. (II PK 107/07, OSNAPiUS 2009 nr 5-6, poz. 62, str. 200). Uznał on, że reorganizacja urzędu – uprawniająca do zwolnienia urzędnika państwowego – to także likwidacja stanowiska urzędniczego, dokonana bez zmiany stosownego statutu lub regulaminu.

W cytowanym wyroku SN podkreślił, iż stanowisko prezentowane przez orzecznictwo sądów administracyjnych uznać można za trafne, pod warunkiem, że statut i regulamin urzędu organizowałyby całościowo jego pracę. Tymczasem zdaniem SN przyjąć należy, iż organizacja urzędu to nie tylko określenie jej jednostek organizacyjnych i ich zadań, lecz także przydzielenie do tych jednostek etatów pracowniczych, bowiem ostatecznie cele i zadania urzędu realizowane są przez jego pracowników.

Trudno też przyjąć, że etaty pracownicze - w tym te, które obejmują stanowiska urzędnicze – nie tworzą struktury organizacyjnej urzędu. Zatem zwrot „reorganizacja urzędu" odnosić się musi do całej struktury organizacyjnej urzędu, poczynając od podstawowego podziału na komórki organizacyjne, kończąc na usytuowanych w tych komórkach stanowiskach pracy. A zatem zarówno statut jak i regulamin organizacyjny nie określają w sposób zupełny struktury organizacyjnej urzędu, bo też nie taka jest ich rola. Ograniczają się one do utworzenia stanowisk kierowniczych w poszczególnych wydziałach, ich zastępców oraz kierowników oddziałów, a także stanowisk kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich. Tak, więc utworzenie w poszczególnych komórkach organizacyjnych pozostałych stanowisk pracy i określenie ich ilości, nie wynika z postanowień statutu ani regulaminu, a zatem zmiana struktury organizacyjnej w tej części nie wymaga stosownego trybu legislacyjnego.

Oznacza to, że likwidacja stanowiska urzędniczego, bądź jego przeniesienie do innej komórki organizacyjnej urzędu, dokonywane poza trybem legislacyjnym przewidzianym dla zmian statutu lub regulaminu organizacyjnego, stanowić może również reorganizację urzędu w rozumieniu art. 13 ust. 1 pkt. 2 ustawy o pracownikach urzędów państwowych, będącą przesłanką rozwiązania stosunku pracy z urzędnikiem mianowanym za wypowiedzeniem, jeśli nie jest możliwe jego przeniesienie na inne stanowisko w tym samym urzędzie.

Ważne!

Zamiar wypowiedzenia stosunku pracy mianowanemu urzędnikowi musi być poprzedzony rozważeniem możliwości zatrudnienia go na innym stanowisku.

Co do zasady, bowiem w takiej sytuacji urząd powinien zaproponować urzędnikowi państwowemu mianowanemu podjęcie pracy na innym stanowisku odpowiadającym posiadanym kwalifikacjom, jeżeli takim stanowiskiem dysponuje (art. 13 ust. 3 uopup).

Co znaczy niemożność

W orzecznictwie przyjmuje się (wyrok NSA w Warszawie z 19 czerwca 1995 r. II SA 988/95, Pr. Pracy 1996/6/45), że „niemożność" przeniesienia urzędnika na inne stanowisko, w związku z reorganizacją urzędu, nie może być spowodowana brakiem jego kwalifikacji fachowych lub posiadaniem ujemnych cech charakterologicznych. Owa „niemożność" nie może też wynikać z faktu, że dyrektorzy określonych sektorów danego urzędu nie są zainteresowani przyjęciem danego urzędnika. Na „niemożność" przeniesienia na inne stanowisko w danym urzędzie pracodawca może powołać się tylko wtedy, gdy w całym urzędzie nie dysponuje żadnym etatem dla osoby, posiadającej dla objęcia nowej funkcji stosowne przygotowanie. Co więcej, zgodnie z wyrokiem NSA w Warszawie z 17 września 1999 r. II SA 1159/99, Lex nr 46596), to na pracodawcy spoczywa ciężar wykazania, że nie było możliwe przeniesienie pracownika mianowanego na inne stanowisko w tym samym urzędzie.