- Osoba będąca stroną postępowania administracyjnego została zaznajomiona ustnie z treścią decyzji wydanej w jej sprawie i jeszcze tego samego dnia wniosła odwołanie. Później decyzję przesłano jej także pocztą. Czy w takim przypadku dopuszczalne było wniesienie przez stronę odwołania przed otrzymaniem decyzji na piśmie?
Tak. Zgodnie z art. 129 § 2 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.) odwołanie wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie – od dnia jej ogłoszenia stronie. Możliwość ustnego załatwienia sprawy i ogłoszenia decyzji przewidziano w art. 14 § 2 i art. 109 § 2 k.p.a. Sprawy mogą być załatwiane ustnie, gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie.
Treść oraz istotne motywy takiego załatwienia powinny być utrwalone w aktach w formie protokołu lub adnotacji podpisanej przez stronę. W takim przypadku zasadą jest, że organ, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej ogłoszenia (art. 110 § 1 k.p.a.). W orzecznictwie podkreśla się, że decyzja, jako akt zewnętrzny będący oświadczeniem władczym woli organu administracji, może być uznana za wydaną z chwilą ujawnienia woli organu na zewnątrz struktur organizacyjnych i stworzenia adresatowi rozstrzygnięcia możliwości zapoznania się z treścią tego oświadczenia woli. Decyzja musi być zakomunikowana stronie. Dopóki to nie nastąpi, dopóty jest aktem niewywierającym żadnych skutków. Natomiast uzewnętrznienie decyzji w stosunku do strony stwarza nową sytuację procesową.
Doręczenie lub ogłoszenie decyzji stanowi jej wprowadzenie do obrotu prawnego, co umożliwia wniesienie odwołania (uchwała 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 4 grudnia 2000 r., sygn. FPS 10/00, ONSA 2001/2/56). Przed wejściem decyzji do obrotu prawnego odwołanie jest niedopuszczalne (por. np. wyrok NSA z 19 maja 2016 r., sygn. II GSK 2734/14, LEX nr 2141086). Podkreśla się również, że przepisy dotyczące doręczeń stanowią w istocie gwarancje przestrzegania przez organ administracji zasady demokratycznego państwa prawnego. Regulacje te mają chronić obywatela przed nadużyciami ze strony administracji i nie powinny być interpretowane „na szkodę" obywatela, w sytuacji gdy ten podejmuje wszelkie starania mające zapewnić mu prawo do wniesienia skutecznego odwołania od wydanej decyzji (por. np. wyrok NSA z 4 kwietnia 2008 r., sygn. II GSK 3/08, LEX nr 468732).
W art. 14 § 2 k.p.a. przewidziano, że w razie ustnego ogłoszenia decyzji wymagane jest sporządzenie protokołu lub adnotacji podpisanej przez stronę. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 21 marca 2012 r. (sygn. II SA/Wa 32/12, LEX nr 1139015) zwrócono jednak uwagę, że obowiązek ten ciąży na organie, a nie na stronie. Strona nie może być więc obciążana negatywnymi skutkami niewykonania przez organ obowiązku sporządzenia protokołu lub adnotacji, o ile doszło do ustnego ogłoszenia decyzji. Brak protokołu lub adnotacji z ustnego ogłoszenia decyzji nie przesądza o tym, że nie było takiego ogłoszenia.
