Rz: Dlaczego dla portów morskich ważna jest żegluga śródlądowa?
Monika Niemiec-Butryn: Weźmy przykład z Gdańska: już teraz obsługa ładunków w porcie Gdańsk wymaga, aby średnio co minutę wjeżdżał lub wyjeżdżał załadowany samochód ciężarowy, a co trzy minuty - pociąg. Obciąża to znacznie sieć drogową i kolejową, a z czasem doprowadzi do ich blokady. Dlatego droga wodna jest konieczna w szczególności dla portów morskich. Zaletą żeglugi śródlądowej jest jej dużo większa zdolność przewozowa. Jedna barka może zastąpić do 60 samochodów ciężarowych lub zabrać tyle towarów, ile jeden pociąg..
GUS podaje, że udział żeglugi śródlądowej jest znikomy w całym systemie transportu, a w dodatku jeszcze spada. W ub. roku zmalał o 40 proc. w porównaniu z rokiem 2015. Co przewozi się polskimi rzekami?
Rzeczywiście, w latach 2014-2016 przewieziono zaledwie ok. 14 mln ton ładunków Odrą i Wisłą, z czego najwięcej rud metali. Od 2014 roku systematycznie zwiększa się tonaż transportowanych produktów chemicznych, włókien sztucznych, produktów z gumy i tworzyw sztucznych, produktów rolnictwa, łowiectwa i leśnictwa, a także surowców wtórnych i odpadów miejskich. Ten wzrost dotyczy także metali podstawowych i wyrobów metalowych. Coraz częściej pojawiają się nowe kategorie przewożonych towarów, przy czym grupy ładunków i trendy pokrywają się z tym, co obserwujemy w Europie. Jeśli chodzi o skalę, to sprawa jest prosta: jak nie będzie dobrej drogi wodnej, to nie będzie znaczącego transportu. Z punktu widzenia przewoźników, Odrzańska Droga Wodna – poza odcinkiem z Gliwic do Brzegu Dolnego - jest dziurawa i kręta jak leśna droga górska. Wisła jest jeszcze gorsza. Przygotowując się do studiów wykonalności rozmawiamy z wieloma przedsiębiorstwami o tym, czy chcą korzystać z transportu wodnego. Menadżerowie mówią wprost: będziemy wozić, jak będzie droga z prawdziwego zdarzenia. A najważniejsza dla drogi wodnej jest stabilność warunków żeglugowych, w szczególności głębokość. Od zanurzenia barki zależy opłacalność transportu rzeką.
W porównaniu do korzyści, jakie każdego dnia przynosi rozwój dróg i linii kolejowych, korzyści z rozwoju śródlądowych dróg wodnych nie wydają się już tak oczywiste.