Wystawa „Maria Mater Misericordiae” w Muzeum Narodowym w Krakowie

Wspaniała wystawa „Maria Mater Misericordiae” w Muzeum Narodowym w Krakowie jest fascynującą opowieścią, prezentującą mistrzowskie obrazy, rzeźby ryciny, z wielu muzeów Europy. Jednocześnie wystawa zachęca do odnalezienia podobnych dzieł w innych miejscach Krakowa.

Aktualizacja: 29.07.2016 14:08 Publikacja: 29.07.2016 14:03

Foto: materiały prasowe

Muzeum Narodowe w Krakowie wydało więc na Światowe Dni Młodzieży mapę „Szlakiem wizerunków Matki Miłosierdzia" i z nią zaprasza do tych krakowskich kościołów, gdzie znajdują się szczególnie interesujące obrazy, które nie mogły być przeniesione na wystawę.

W kościele Pijarów pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego zobaczymy więc Matkę Boską – opiekunkę Krakowa, rozpościerającą nad miastem płaszcz na znak swojej opieki. Poleca ona Chrystusowi także całą Rzeczpospolitą, symbolizowaną przez tarczę herbową z Orłem i Pogonią. Obraz namalował Szymon Ciechowicz około 1722 roku, odwołując się z ikonografii Matki Miłosierdzia.

Od XV wieku w Krakowie i Małopolsce wielką popularność zyskały obrazy nazywane Misericordia Domini (Miłosierdzie Pańskie). Przedstawiają one Marię jako Matkę Boską Bolesną, z czułością obejmującą Syna, stojącego w otwartym sarkofagu z krwawiącą raną w boku. Motyw nawiązuje do proroctwa Izajasza, przepowiadającego, że źródłem miłosierdzia Chrystusa są jego rany, poniesione podczas odkupieńczej męki. Maria według tej ikonografii dzieląc mękę Zbawiciela współuczestniczy w Bożym Miłosierdziu, a jednocześnie oręduje za wiernymi.

Ikonografia tego typu wywodzi się od dwóch krakowskich obrazów, otoczonych wielkim kultem. Jeden XVII–wieczny znajduje się w kościele Franciszkanów-reformatów. Matce Bożej i Chrystusowi towarzyszą na nim św. Franciszek i św. Jan Kanty - gorący orędownik takiego przedstawienia Miłosierdzia. A drugi obraz z XV wieku można zobaczyć w krużganku klasztoru Augustianów-eremitów na Kazimierzu.

Nie mniejszą popularnością cieszyło się w Krakowie przedstawienie Matki Boskiej, łamiącej w dłoniach strzały gniewu Bożego, która miała chronić mieszkańców miasta przed morowym powietrzem podczas epidemii na początku XVIII wieku. Taki wizerunek Marii przedstawia m.in. malowidło na fasadzie kościoła Prezentek pod wezwaniem św. Jana, a także obraz z kościoła Mariackiego w sąsiedztwie ołtarza Wita Stwosza.

Poza świątyniami, warto też odwiedzić jeszcze pałac biskupa Erazma Ciołka, oddział Muzeum Narodowego w Krakowie, gdzie znajduje się XVII-wieczny obraz Matki Boskiej w płaszczu opiekuńczym, ochraniającą nim wiernych. Wśród bezimiennego tłumu można rozpoznać króla Jana III Sobieskiego z żoną Marią.

Warto też sięgnąć po katalog wystawa„Maria Mater Misericordiae” z esejami wybitnych autorów, wszechstronnie prezentujący kształtowanie idei Matki Boskiej Miłosiernej w teologii, praktykach kulturowych i ikonografii Kościoła. Wśród wielu europejskich wątków mocno wyeksponowany został tu  polski, zaczynając od najsłynniejszego obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej na Jasnej Górze.

Został tu przywieziony w 1382 roku z Rusi Czerwonej przez Władysława, księcia Opola. O wcześniejszych dziejach cudownego obrazu nie mamy historycznych wiadomości, a jedynie przekazy tradycji. Wierzono, że ikonę namalował sam św. Łukasza, a w IV wieku odnalazła ją w Jerozolimie św. Helena, matka cesarza Konstantyna Wielkiego i przywiozła do Konstantynopola. W każdym razie jest to jedno z najstarszych przedstawień Bogurodzicy z Dzieciątkiem, określane mianem Hodegetrii. Nazwa ta oznacza „Tę, która prowadzi”.

Maria jest więc tu pokazana jako Przewodniczka wskazująca Chrystusa, który jest „drogą, prawdą i życiem”. W roku 1430 na Jasnej Górze zrabowano kosztowne wota z kaplicy, a obraz został pocięty szablą i połamany. Jak mówi tradycja, odnaleziono go w miejscu, gdzie dziś stoi kościół św. Barbary, niedaleko Jasnej Góry. Jego odrestaurowaniem zajęli się Paulini i król Władysław Jagiełło.

Mapa krakowskiego szlaku Miłosierdzia dostępna jest na stronie MNK.

Muzeum Narodowe w Krakowie wydało więc na Światowe Dni Młodzieży mapę „Szlakiem wizerunków Matki Miłosierdzia" i z nią zaprasza do tych krakowskich kościołów, gdzie znajdują się szczególnie interesujące obrazy, które nie mogły być przeniesione na wystawę.

W kościele Pijarów pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego zobaczymy więc Matkę Boską – opiekunkę Krakowa, rozpościerającą nad miastem płaszcz na znak swojej opieki. Poleca ona Chrystusowi także całą Rzeczpospolitą, symbolizowaną przez tarczę herbową z Orłem i Pogonią. Obraz namalował Szymon Ciechowicz około 1722 roku, odwołując się z ikonografii Matki Miłosierdzia.

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sztuka
Omenaa Mensah i polskie artystki tworzą nowy rozdział Biennale na Malcie
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Rzeźba
Rzeźby, które przeczą prawom grawitacji. Wystawa w Centrum Olimpijskim PKOl
Rzeźba
Trzy skradzione XVI-wieczne alabastrowe rzeźby powróciły do kościoła św. Marii Magdaleny we Wrocławiu
Rzeźba
Nagroda Europa Nostra 2023 za konserwację Ołtarza Wita Stwosza
Rzeźba
Tony Cragg, światowy wizjoner rzeźby, na dwóch wystawach w Polsce