Darowizny w rodzinie

Rodzice, którzy chcą przekazać pieniądze lub samochód dziecku, powinni spisać umowę. Darowizna mieszkań wymaga wizyty u notariusza.

Aktualizacja: 13.04.2017 09:03 Publikacja: 13.04.2017 07:57

Darowizny w rodzinie

Foto: Fotolia

Podarować można wszystko. Cenne rzeczy lub nieruchomości lepiej jednak sprezentować w umowie. W przeciwnym razie można tego żałować.

Notarialna czy pisemna

Zasady zawierania umowy darowizny określają art. 888–902 kodeksu cywilnego. Przewidują one, że oświadczenie darczyńcy o darowiźnie powinno mieć formę notarialną. Nie są to jednak przepisy bezwzględnie obowiązujące. Oznacza to, że w większości wypadków wystarczy przekazać pieniądze, samochód czy inną cenną rzecz i darowizna będzie ważna. Nie trzeba nawet spisywać umowy.

Wyjątek stanowią nieruchomości. Dla nich zawsze musi być zawarty akt notarialny.

Dla własnego jednak bezpieczeństwa darczyńca i obdarowany powinni zawrzeć umowę. W razie sporu, z pewnością pomoże go rozwiązać.

W umowie pisemnej trzeba pamiętać o podaniu miejsca i daty jej sporządzenia, określeniu stron umowy (imiona, nazwiska, miejsce zamieszkania, PESEL) oraz co jest konkretnie przedmiotem darowizny. Ponadto powinny się w niej znaleźć oświadczenia stron: darczyńcy o przekazaniu np. pieniędzy, samochodu na rzecz obdarowanego oraz obdarowanego o przyjęciu darowizny. Niezbędne są także podpisy obu stron. Ponadto darczyńca może w umowie zobowiązać obdarowanego do określonego działania, np. do przeznaczenia przedmiotu darowizny na określony cel.

Zawsze też istnieje dylemat, czy zwykła umowa pisemna wystarczy, czy może jednak wydać więcej i pójść do notariusza. Podstawowa zaleta aktu notarialnego jest taka, że jeżeli darczyńca nie spełni przyrzeczonego świadczenia, np. nie przeleje obiecanych pieniędzy na konto czy nie przekaże samochodu, obdarowany może przed sądem cywilnym dochodzić wykonania umowy. Mówiąc inaczej, na drodze sądowej może żądać wydania pieniędzy czy auta. Jeśli zaś została zawarta umowa pisemna lub ustna, obdarowany nie może dochodzić wykonania darowizny.

Decyduje darczyńca

Od darczyńcy zależy, komu przekaże swój majątek czy jego część. Zatem rodzice, którzy chcą przekazać mieszkanie tylko córce, która jest w związku małżeńskim i nie ma rozdzielności majątkowej, nie muszą się obawiać, że mąż stanie się jego współwłaścicielem. Tak darowane mieszkanie będzie bowiem wchodziło w skład jej majątku osobistego. Rodzice musieliby przekazać darowiznę obojgu, by lokal wszedł do majątku wspólnego. Może być i tak, że córka, która otrzymuje mieszkanie od rodziców, chce, by mąż był jego współwłaścicielem. Wówczas to ona musi darować mu taką część nieruchomości, jaką chce. I to jest bardziej opłacalne podatkowo.

W razie rozwodu

Z darowiznami zwykle są problemy w razie rozwodu, nawet gdy mieszkanie jest własnością tylko jednego z byłych małżonków. Rodzą je sytuacje, kiedy w darowane np. córce mieszkanie niewchodzące do wspólnego majątku mąż zainwestuje swoje pieniądze, np. wyremontuje je. Przy podziale majątku mąż nie otrzyma połowy mieszkania (domu), ponieważ jest ono majątkiem odrębnym eksżony. Będzie jednak mu przysługiwać roszczenie o zwrot nakładów i wydatków poczynionych na jej majątek osobisty.

Jeszcze trudniej jest, gdy rodzice mają więcej dzieci, które obdarowana wraz z mężem spłaciła ze wspólnego majątku. Wówczas przed sądem mąż może domagać się części udziałów w mieszkaniu.

Jakie koszty

Minister sprawiedliwości określa maksymalne stawki za czynności notariusza, czyli rejent może maksymalnie tyle zażądać, ale może mniej. Zależą one od wartości przedmiotu i wynoszą:

- przy wartości do 3 tys. zł: 100 zł

- powyżej 3 tys. zł – do 10 tys. zł:

100 zł + 3 proc. nadwyżki powyżej 3000 zł

- powyżej 10 tys. zł do 30 tys. zł:

310 zł + 2 proc. nadwyżki powyżej 10 tys. zł

- powyżej 30 tys. zł do 60 tys. zł:

710 zł + 1 proc. nadwyżki powyżej 30 tys. zł

- powyżej 60 tys. zł do 1 mln zł:

1010 zł + 0,4 proc. nadwyżki powyżej 60 tys. zł

- powyżej 1 mln zł do 2 mln zł:

4770 zł + 0,2 proc. nadwyżki powyżej 1 mln zł

- powyżej 2 mln zł:

6770 zł + 0,25 proc. nadwyżki powyżej 2 mln zł, nie więcej jednak niż 10 tys. zł, a w przypadku czynności dokonywanych w I grupie podatkowej nie więcej niż 7500 zł.

-Za sporządzenie aktu notarialnego, m.in. darowizny lokalu stanowiącego odrębną własność, jeżeli umowa jest zawierana między osobami zaliczanymi do I grupy podatkowej, opłata wynosi połowę maksymalnej stawki.

-Dodatkowo płaci się za wypis aktu notarialnego. Kosztuje to 7,32 zł za stronę.

-Strony same ustalają, kto ponosi koszty notarialne, zwyczajowo jest to obdarowany, ale gdy obdarowanym jest dziecko – rodzice.

Jakie dokumenty

Osoba, która notarialnie dokonuje darowizny nieruchomości, powinna pamiętać o dowodzie osobistym oraz dokumentach potwierdzających tytuł prawny do nieruchomości. Zwykle jest nim

akt notarialny. W wypadku własnościowego prawa do lokalu, które nigdy nie podlegało obrotowi, może to być jedynie pisemna umowa zawarta ze spółdzielnią. Potrzebny też może być odpis z księgi wieczystej (z wyjątkiem prawa własnościowego, gdy nie ma ono założonej księgi) i wypis z ewidencji gruntów w wypadku działki.

Jeżeli chce się darować spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, niezbędne są:

- zaświadczenie wydane przez spółdzielnię mieszkaniową o stanie prawnym;

- zaświadczenie wydane przez spółdzielnię mieszkaniową o położeniu i powierzchni lokalu, jeżeli ma być założona księga wieczysta.

Podarować można wszystko. Cenne rzeczy lub nieruchomości lepiej jednak sprezentować w umowie. W przeciwnym razie można tego żałować.

Notarialna czy pisemna

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego