Ławnicy w sądach - ile kosztują wymiar sprawiedliwości

Społeczni sędziowie chcą częściej orzekać. Resort sprawiedliwości liczy, ile to kosztuje. Średnio ok. 13 mln zł rocznie.

Aktualizacja: 17.10.2017 19:43 Publikacja: 17.10.2017 18:27

Ławnicy w sądach - ile kosztują wymiar sprawiedliwości

Foto: Fotorzepa, Bartosz Jankowski

W polskich sądach orzeka dziś 10 tys. ławników. To 1/3 liczby sprzed dziesięciu lat. Wkrótce może być ich więcej. Prezydent chce, by ławnicy pojawili się wkrótce m.in. w Sądzie Najwyższym. Ministerstwo Sprawiedliwości sprawdziło, ile wymiar sprawiedliwości kosztują rocznie sędziowie społeczni.

Nie są to zawrotne kwoty. W 2012 r. koszt rekompensat dla ławników pochłonął blisko 13 mln zł; w 2016 r. niewiele ponad 11 mln zł. Co o nich myślą sędziowie? Są podzieleni.

Mogą spać, ale niech patrzą na ręce

– Jestem za jak najszerszym udziałem obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości – mówi sędzia Barbara Piwnik z Sądu Okręgowego w Warszawie. I choć nie jest to odosobniona opinia, to w sądach są też przeciwnicy tej instytucji. Ci wolą wypowiadać się anonimowo.

– Udział ławnika w składzie orzekającym nie jest dla sędziego pomocny – mówi „Rz" warszawski sędzia z dziesięcioletnim stażem w orzekaniu.

– Niejeden raz zdarzyło mi się dyskretnie budzić ławnika na sali rozpraw. Kilka razy w karierze miałem też bardzo trudne sytuacje w pokoju narad podczas dyskusji o wyroku – dodaje inny sędzia, także przeciwnik poszerzenia katalogu spraw, w których orzekać mają sędziowie społeczni.

Zgoła odmienny punkt widzenia prezentują ławnicy.

– Jesteśmy za szerszym udziałem ławników w wymierzaniu sprawiedliwości – mówi Jerzy Ząbkiewicz, przewodniczący Stowarzyszenia Krajowej Rady Sędziów Społecznych. I twierdzi, że od kiedy zredukowano ich liczbę (m.in. w 2007 r.), konsekwentnie spada zaufanie do sądów. Rada napisała ostatnio do prezydenta oraz do ministra sprawiedliwości, by uwzględnić ich szerszy udział w orzekaniu.

Piszą do prezydenta

– Z zaangażowaniem włączymy się w proces zmian wymiaru sprawiedliwości z udziałem obywatela. Stowarzyszenie skupia ławników całego kraju. Mamy kilka oddziałów, a nasi członkowie to także prawnicy, ekonomiści, socjologowie, inżynierowie, technicy, doktorzy nauk, a także profesorowie – pisze Rada Sędziów Społecznych. I proponuje, by w ważnych społecznie, a bulwersujących polskie społeczeństwo sprawach powoływać ławę przysięgłych oraz sędziego pokoju.

Nadzór nad ławnikami miano by powierzyć Krajowej Radzie Sądownictwa. Sędziowie społeczni chcą także, by z ramienia wymiaru sprawiedliwości wprowadzić instytucjonalny bezpośredni nadzór obywatelski sędziego społecznego (sędziego pokoju) w wyborach w komisjach wyborczych.

Czego jeszcze oczekują ławnicy? Systematycznych, profesjonalnych szkoleń.

Resort liczy

Ministerstwo Sprawiedliwości odpowiedziało Radzie, że pracuje nad reformą wymiaru sprawiedliwości; nie przewiduje większych zmian dla ławników, ale liczy na dyskusję i postulaty. Policzył też ostatnio wydatki na ławników. Co z nich wynika?

W 2012 r. koszt wyniósł 12,8 mln zł; w 2013 r. – 14,1 mln zł; w 2014 r. – 14,5 mln zł, w 2015 – 13,9 mln zł, a w 2016 r. – 11,2 mln zł.

Od kilku lat MS konsekwentnie ogranicza instytucję ławnika w wymierzaniu sprawiedliwości. Dowód? W 1990 r. zredukowano ich liczbę z ok. 54 tys. do ok. 10 tys. czynnych dziś sędziów (w sumie na lata 2016 do 2019 wybrano 15 tys. ławników, ale 5 tys. nie orzeka).

Najwięcej sędziów społecznych zredukowano w 2007 r. – ok. 40 tys. i w 2015 r. – ok.

5 tys. ławników. Dla przykładu Niemcy w swoim wymiarze sprawiedliwości angażują ok. 60 tys. ławników, trzykrotnie więcej na statystycznego mieszkańca niż Polska. ©?

W polskich sądach orzeka dziś 10 tys. ławników. To 1/3 liczby sprzed dziesięciu lat. Wkrótce może być ich więcej. Prezydent chce, by ławnicy pojawili się wkrótce m.in. w Sądzie Najwyższym. Ministerstwo Sprawiedliwości sprawdziło, ile wymiar sprawiedliwości kosztują rocznie sędziowie społeczni.

Nie są to zawrotne kwoty. W 2012 r. koszt rekompensat dla ławników pochłonął blisko 13 mln zł; w 2016 r. niewiele ponad 11 mln zł. Co o nich myślą sędziowie? Są podzieleni.

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Rosati: Manowska blokuje posiedzenie Trybunału Stanu
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Sądy i trybunały
Jest nowy prezes sądu w Olsztynie. W miejsce Macieja Nawackiego
Prawnicy
Prokurator Ewa Wrzosek: Nie popełniłam żadnego przestępstwa
Prawnicy
Rzecznik dyscyplinarny adwokatów przegrał w sprawie zgubionego pendrive'a