W ocenie HFPC kluczowe przy reformowaniu wymiaru sprawiedliwości jest zagwarantowanie, aby projektowane zmiany mieściły się w konstytucyjnych ramach wyznaczanych m.in. przez zasadę trójpodziału władzy, nieusuwalność sędziów oraz prawo do sądu. Ponadto należy wykorzystać potencjał Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości podległego Ministerstwu Sprawiedliwości.
- Reforma wymiaru sprawiedliwości nie może być celem samym w sobie – wskazuje dr Barbara Grabowska-Moroz, prawniczka HFPC, autorka analizy. – Sądy muszą stanowić narzędzie służące zapewnieniu skutecznej ochrony praw i wolności obywateli – dodaje.
W analizie HFPC postuluje rozważenie implementowania do polskiego systemu zasady, w świetle której zawód sędziego będzie ukoronowaniem kariery prawniczej. Obecny – urzędniczy – model kształcenia realizowany przez Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury znacząco ogranicza „dopływ" osób wykonujących inne zawody prawnicze (a tym samym mające odpowiednie doświadczenie) do urzędu sędziego.
Jak wynika z analiz przeprowadzonych przez HFPC, Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury powinna w większym stopniu realizować zadania, jakimi są np. szkolenia ustawiczne pracowników wymiaru sprawiedliwości innych niż sędziowie czy prokuratorzy.
Zdaniem HFPC sędziowie (oraz prokuratorzy) powinni mieć zapewnione szkolenia z tzw. kompetencji miękkich (np. w zakresie komunikacji ze stronami postępowań), równie istotnych w codziennej pracy, jak wiedza merytoryczna z zakresu prawa. Ma to bezpośrednie przełożenie na sposób postrzegania sądów przez społeczeństwo. Błędna komunikacja sądu ze stroną postępowania (zwłaszcza nieposiadającą profesjonalnego pełnomocnika) może podważać zaufanie do sądów, a nawet zniechęcać do korzystania z ochrony sądowej.
