"Pełna odrębność sądów od wpływów jakiejkolwiek rządzącej partii jest warunkiem zachowania Wolności, o którą walczyły pokolenia Polaków. Właśnie dlatego zagwarantowanie odrębności sądów od pozostałych władz było jednym z postulatów „Solidarności". Z drugiej strony sądy muszą być sprawne, transparentne, nowoczesne i otwarte na udział społeczeństwa. Zaniedbanie tych sfer przez rządzących w ostatnich ponad dwudziestu latach jest źródłem obecnego kryzysu" - napisali przedstawiciele m.in. Forum Obywatelskiego Rozwoju, Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie, Fundacji im. Stefana Batorego, Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, KOD i czterech sędziowskich stowarzyszeń.
Sygnatariusze listu uważają, że prace nad projektami ustaw dotyczących sądownictwa powinny doprowadzić do przedstawienia rozwiązań respektujących konstytucyjne wymogi niezależności sądownictwa od polityków, a z drugiej strony - zwiększać kontrolę społeczną nad wymiarem sprawiedliwości.
- Podkreślamy – kontrolę społeczną, nie kontrolę polityczną. Kontroli politycznej nad sądami zabrania Konstytucja. Kontrolę społeczną Konstytucja zaleca i taką kontrolę środowiska sędziowskie i prawnicze popierają. Wyrazem takiego poparcia są złożone już przez środowiska sędziowskie propozycje zmian legislacyjnych polegające na przykład na wysłuchaniu publicznym kandydatów do Krajowej Rady Sądownictwa czy też na składaniu społecznościom lokalnym cyklicznych sprawozdań z działania ich sądów i umożliwieniu dyskusji nad funkcjonowaniem sądów - przypominają przedstawiciele stowarzyszeń.
Ich zdaniem zmiany w sądownictwie nie mogą sprowadzać się do oddania władzy nad sądami w ręce tego czy innego polityka, do czego w dużej mierze sprowadzają się zmiany w prawie o ustroju sądów powszechnych. Liczą, że proponowana reforma będzie przede wszystkim dotyczyć:
1) procedur i organizacji sądów, tak, aby zapewnić efektywność ich działania i szybkie rozstrzyganie sporów prostych,
