W 30 punktach stowarzyszenie rozprawia się z każdym z zarzutów z rządowej księgi. Sporo miejsca sędziowie poświęcili zaufaniu społecznemu do wymiaru sprawiedliwości. Rząd pisze, że jest niskie. „Tylko 24 proc. obywateli uważało jeszcze niedawno, że sądy są niezależne, a sędziowie niezawiśli »zawsze« lub »w zdecydowanej większości orzeczeń«. Sami sędziowie też dostrzegają problemy; ponad 1/3 uważała, że decyzje o awansie zawodowym opierały się wyłącznie na kryteriach merytorycznych, a nie na innych powodach" – pisze rząd.
Co na to Iustita? „Wyniki badań dobrano wybiórczo i »pod tezę«" – piszą i podają, że wśród osób, których ocena wymiaru sprawiedliwości wynika z osobistych doświadczeń, 50 proc. ma o sądach zdanie pozytywne wobec 45 proc. negatywnych.
Niskie zaufanie do wymiaru sprawiedliwości, zdaniem Iustitii, wiąże się z niskim w Polsce zaufaniem do systemu prawnego, którego przyczyną jest inflacja prawa. I podaje, że w 2017 r. uchwalono w Polsce 27 118 stron maszynopisu nowych aktów prawnych najwyższej rangi (ustaw i rozporządzeń). Było to o 15 proc. mniej niż w poprzednim, rekordowym roku, kiedy opublikowano 30–32 tysięcy stron nowych aktów prawnych.
Dodatkowo, według rankingu World Justice Project 2017–2018, polskie sądownictwo może się pochwalić dobrym wynikiem na skali braku korupcji (wartość wskaźnika 0,86, gdzie 1 oznacza sytuację idealną). Na przeciwnym biegunie znajduje się zaś władza ustawodawcza ze wskaźnikiem 0,52.
Jeżeli pokusić się o próbę wskazania, co według sędziów wpływa na ich niezawisłość, to należy sięgnąć do badań przeprowadzonych przez Europejską Sieć Rad Sądownictwa. W badaniu, w którym 1/3 sędziów w Polsce miała wątpliwości co do merytorycznych kryteriów awansu, najgorzej kryterium to ocenili sędziowie hiszpańscy. 74 proc z nich uznało, że w ich kraju powołuje się sędziów na podstawie innych kryteriów niż doświadczenie oraz kompetencje, i aż 84 proc. skrytykowało pod tym względem procedury awansu. Tymczasem minister sprawiedliwości właśnie Hiszpanię stawia za wzór do naśladowania przy reformowaniu polskiego wymiaru sprawiedliwości. ©?
