Rzeczpospolita: Czy ewentualne ograniczenie odpowiedników na liście 75+ nie spowodowałoby nieprzewidywalnych interakcji i działań niepożądanych w przypadku pacjentów z wieloma chorobami?
prof. Piotr Czauderna: Występowanie wielu chorób przewlekłych, czyli tzw. wielochorobowość, u osób starszych wymaga wieloletniego leczenia w ścisłej współpracy między lekarzem i pacjentem. Byłoby najlepiej, gdyby leczenie było prowadzone przez jednego lekarza posiadającego informacje o terapiach zalecanych przez lekarzy innych specjalności i ich realizacji przez pacjenta. Dlatego tak ważne są kompleksowe systemy informatyczne umożliwiające wymianę informacji pomiędzy lekarzami. Wskazane jest też, aby lekarz ten znał sytuację materialną i środowiskową pacjenta.
Częstość wielochorobowości rośnie gwałtownie wraz z wiekiem. Starsi chorzy (powyżej 75. roku życia) przyjmują wiele leków, co generuje znaczne koszty i narastanie częstości występowania działań niepożądanych oraz skutkuje częstymi, nieplanowanymi hospitalizacjami – nawet do 20 proc. u pacjentów powyżej 80. roku życia. W wieku starszym istotne znaczenie ma problem niestosowania się chorego do zaleceń terapii, czyli tzw. non-compliance, np. według ocen amerykańskich dotyczy on nawet co drugiego pacjenta. Wynika to z wielu różnych przyczyn, przy czym ogromne znaczenie ma tutaj właściwa edukacja pacjentów i ich dobry kontakt z lekarzem oraz odpowiednie zmotywowanie pacjentów do leczenia. Dlatego zyskują obecnie na znaczeniu modele opieki koordynowanej, integrujące nie tylko opiekę zdrowotną, ale i społeczną. Wydaje mi się, że w tym kierunku podążać będzie przyszłość opieki zdrowotnej.
Bezpieczeństwo lekowe seniorów to także wyzwanie dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Zwiększony dostęp do leków będzie wymagał większej współpracy lekarza z pacjentem. Jak do tego podejść?
Ściślejsza współpraca na linii lekarz – pacjent u seniorów z wieloma przewlekłymi chorobami i wielolekowością uchronić może przed polipragmazją [sytuacją, gdy pacjent przyjmuje zbyt wiele leków – red.] oraz usprawnić właściwe przyjmowanie leków. Wzmocnienie podstawowej opieki zdrowotnej, szczególnie w aspekcie wiedzy lekarzy POZ na temat geriatrii, i wprowadzenie odpowiednich wytycznych dotyczących stosowania leków u osób starszych oraz nacisk na właściwe relacje lekarz – pacjent, z zapewnieniem dostatecznej ilości czasu na wizyty lekarskie w przypadku seniorów, odgrywać powinny zasadniczą rolę w tym procesie.
