Analiza orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka prowadzi do konkluzji, że przeszukanie siedziby redakcji w celu pozyskania materiałów dowodowych niewątpliwie grozi ujawnieniem tożsamości informatorów prasy i narusza postanowienia art. 10 europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Przeszukania redakcji oraz mieszkań dziennikarzy są zatem niedopuszczalne. Organ ten czasami prezentuje zgoła odmienne stanowisko, odmawiając ochrony dziennikarskim źródłom informacji.
Ważne są intencje
Stało się tak 19 czerwca 2014 r., gdy Trybunał ogłosił decyzję w sprawie Stichting Ostade Blade przeciwko Holandii. Po serii zamachów bombowych w Arnhen w 1995 r. i 1996 r. dwutygodnik „Ravage" poinformował, że jest w posiadaniu listu od organizacji odpowiedzialnej za zamachy bombowe i opublikuje go w kolejnym numerze. Następnego dnia służby przeszukały redakcję. Listu nie odnaleziono, mimo to funkcjonariusze zatrzymali komputery i inne materiały redakcyjne. Wydawnictwo zarzuciło naruszenie art. 10 konwencji chroniącego dziennikarską wolność wypowiedzi i anonimowość dziennikarskich źródeł informacji.
Trybunał odmówił ochrony informatorowi, który wszak nie działał z intencją przekazania opinii publicznej ważnych i społecznie relewantnych informacji, wręcz przeciwnie – przyznając się do zamachów bombowych, zmierzał do uniknięcia odpowiedzialności karnej. Przeszukanie redakcji celem ustalenia tożsamości informatora było uzasadnione i nie doszło do ingerencji w treść art. 10 konwencji.
Czy w świetle polskich przepisów można przeszukać siedzibę redakcji, a także dziennikarza lub jego mieszkanie?
Nie stoją ponad prawem
Zgodnie z kodeksem postępowania karnego procesowe czynności poszukiwawcze zmierzające do pozyskania materiału dowodowego prowadzi się za pomocą zatrzymania rzeczy lub przeszukania. Rzeczy mogące stanowić dowód w sprawie można zatrzymać w wyniku ich dobrowolnego wydania na żądanie sądu lub prokuratora, a w wypadkach niecierpiących zwłoki także na żądanie policji lub innego uprawnionego organu. W razie odmowy wydania można je odebrać. Z kolei w celu znalezienia rzeczy mogących być dowodem w sprawie dopuszczalne jest przeszukanie pomieszczeń i innych miejsc, osoby, jej odzieży i podręcznych przedmiotów.
