Przepisy postępowania karnego odnoszące się do wyrokowania są proste. Postawą wyroku może być wyłącznie całokształt okoliczności ujawnionych podczas rozprawy głównej (art. 410 k.p.k.), a sędziowie – w ramach swobodnej oceny dowodów – muszą się kierować zasadami prawidłowego rozumowania i doświadczeniem życiowym (art. 7 k.p.k.). Teoretycznie w tym układzie nie ma miejsca na informacje i podszepty czwartej władzy, które – co wynika z prawa – nie są dowodami w sprawie. Niestety, historia dowodzi, że media i kształtowana przez nie opinia publiczna potrafiły zainfekować niejeden sędziowski umysł (klasycznym przykładem jest sprawa Adolfa Dreyfussa). A sędziowie – jakkolwiek na to patrzeć – to tacy sami ludzi jak my, tyle że obdarzeni ogromną władzą.
O czwartej władzy mówi się, że jest nią dlatego, że może kształtować społeczeństwo i politykę. Czy w kraju takim jak Polska może zatem wpływać na wyroki sądowe? Mam zaufanie do sędziów, odpowiem więc krótko: nie!
Głośne sprawy karne, a do takich należy proces domniemanego zabójcy Ewy T. przed Sądem Okręgowym w Poznaniu, to dla mediów okazja do przekazywania opinii publicznej informacji, spekulacji i ocen. Jestem zwolennikiem szerokiego dostępu obywateli do informacji, także o śledztwach i procesach sądowych. Doceniam wartość rzetelnej informacji. Co się tyczy dziennikarskich spekulacji i ocen, wolałbym, by były wyrażane po wydaniu prawomocnego wyroku.
Poziom edukacji prawnej naszego społeczeństwa, za który częściowo odpowiadają dziennikarze, jest niestety niepokojąco niski. Dlatego trzeba dostrzec, że w opisywanym procesie, który jest typowym wydarzeniem sądowym, media mogą odegrać pozytywną rolę, rzetelnie informując opinię publiczną, co wydarzyło się na rozprawie, która – mam nadzieję – pozostanie jawna.
Gdybym miał w tej sprawie jakieś oczekiwania wobec dziennikarzy sądowych, zapewne podsunąłbym im pomysł napisania kilku słów o procesie poszlakowym. Bo wiele wskazuje na to, że od procesu Iwana Ślezki vel Zygmunta Bielaja (1978 r.) nie było w polskim sądzie tak głośnego i ważnego procesu poszlakowego.
