Baranowski: Sprawdzian dla USA i Europy

Wizyta prezydenta powinna służyć odbudowie zaufania.

Aktualizacja: 05.07.2017 21:59 Publikacja: 04.07.2017 18:56

Miesiąc temu w Brukseli amerykański prezydent nie odnosił się do artykułu 5., który zobowiązuje wszy

Miesiąc temu w Brukseli amerykański prezydent nie odnosił się do artykułu 5., który zobowiązuje wszystkie kraje NATO do wspólnej obrony. Zostało to źle odebrane i Warszawie Trump ma zasygnalizować swoje poparcie dla tego artykułu.

Foto: AFP

Pierwsza wizyta prezydenta Trumpa w Europie miesiąc temu pozostawiła głęboką rysę na stosunkach USA z Europą. Wystąpienie kanclerz Merkel w Monachium zdawało się zapowiedzią, że Niemcy poważnie zastanawiają się nad przyszłością relacji transatlantyckich, szczególnie podczas prezydentury Donalda Trumpa. Jego druga wizyta w Europie – najpierw w Warszawie i Hamburgu, a niedługo potem w Paryżu, może być początkiem odbudowy zaufania, ale będzie wymagało to wysiłku zarówno prezydenta Trumpa, polskiego rządu, jak i przywódców zachodnioeuropejskich.

W szerszym kontekście europejskim wizyta w Warszawie powinna służyć odbudowie zaufania w sojuszu północnoatlantyckim. Podczas majowego wystąpienia w Brukseli prezydent Trump nie wspomniał o artykule 5. zobowiązującym wszystkie kraje NATO do wspólnej obrony w razie ataku na jednego z członków sojuszu. Co więcej, po wizycie okazało się, że jego najbliżsi doradcy – sekretarze obrony, stanu oraz doradca do spraw bezpieczeństwa – mocno zabiegali o umieszczenie odniesienia do artykułu 5. w brukselskim wystąpieniu, ale zostało ono w ostatniej chwili usunięte przez samego prezydenta lub jednego z jego najbliższych doradców politycznych. Zachowanie to doprowadziło do dalszego nadszarpnięcia zaufania między sojusznikami NATO, które nałożyło się na wcześniejsze negatywne wypowiedzi prezydenta USA wobec sojuszu.

W przeddzień wizyty w Polsce jego doradcy w Białym Domu rekomendują, aby mocno zasygnalizował w Warszawie jego osobiste poparcie dla artykułu 5. (potwierdzają to moje rozmowy w Waszyngtonie prowadzone w zeszłym tygodniu). Generał McMaster, doradca ds. bezpieczeństwa narodowego, w zeszłym tygodniu potwierdził to również podczas konferencji prasowej.

Osoby przygotowujące wizytę w Polsce rozumieją także, że jego wystąpienie w Warszawie może być odebrane w Europie Zachodniej jako dzielące – szczególnie, jeżeli skrytykowałby w nim Unię Europejską lub odwołał się do Rumsfeldowskiego podziału na „nową i starą Europę".

Szczególnie w Berlinie panuje dość powszechne przekonanie, że wizyta Trumpa w Warszawie to ruch antyniemiecki i działanie obliczone na podział Europy – Biały Dom ma tego jasną świadomość. A więc to od samego prezydenta będzie zależało, czy przyjmie rady swoich doradców i zacznie proces odbudowy zaufania we wspólnocie transatlantyckiej, czy zdecyduje się na dalsze zaognienie sporu. Wystąpienie w Warszawie jest świetną okazją do tego żeby pokazać, że nie chce dzielić Europy i widzi przyszłość Stanów Zjednoczonych w mocnej rodzinie transatlantyckiej.

Wizyta w Hamburgu podczas szczytu G20 będzie miała charakter nie tylko globalny, ale również ważny wymiar amerykańsko-niemiecki, a odbędzie się w kontekście wyborów parlamentarnych do Bundestagu.

Prezydent Trump jest bardzo niepopularny, więc na atakowaniu go można wyborczo tylko skorzystać. SPD mocno otworzyło już front antytrumpowski i antyamerykański. Kanclerz Merkel będzie musiała znaleźć balans między krótkoterminową kalkulacją wyborczą a długofalowym interesem Niemiec blisko związanym z współpracą z USA, szczególnie w sprawach bezpieczeństwa i zwalczania terroryzmu – w ostatnich miesiącach służbom niemieckim udało się udaremnić kilka planowanych ataków dzięki informacjom z amerykańskich źródeł wywiadowczych.

Możliwość znalezienia tego trudnego balansu będzie zależała w dużym stopniu od tego, czy Trump podniesie czy obniży temperaturę sporu wokół wymiany handlowej. Ruchy protekcjonistyczne ze strony USA spotkałyby się ze zdecydowaną reakcją Berlina i Brukseli.

Z drugiej strony Berlin, jako gospodarz G20, może zechcieć izolować USA w sprawach klimatycznych – był moment, kiedy brano pod uwagę scenariusz izolacji USA 19 do jednego. A więc to, czy szczyt G20 zakończy się akceptowalnym kompromisem, czy transatlantycką wojną handlową, zależy w największym stopniu od prezydenta Trumpa i kanclerz Merkel.

Dla długofalowego interesu Polski najważniejsza powinna być kondycja całej wspólnoty transatlantyckiej – jest to warunek konieczny dla bezpieczeństwa i dobrobytu w naszej części Europy.

Unikanie potrzeby wyboru między USA a sojusznikami w Unii Europejskiej jest naturalnym wyborem dla polskiej polityki zagranicznej. Niestety, jest to o tyle trudniejsze, o ile pojawiają się napięcia lub nawet rozłam w szerszej wspólnocie transatlantyckiej.

Strona polska oprócz oczywistego skupienia się na sprawach bilateralnych podczas obecności amerykańskiego przywódcy w Warszawie powinna zaakcentować ten europejski i sojuszniczy wymiar interesów Polski.

Warszawa z pewnością nie może pośredniczyć w sporze między Waszyngtonem i Berlinem. Tu najwięcej zależy od Trumpa i od Merkel, choć temperatura tego sporu będzie miała z pewnością konsekwencje dla polskich interesów. Polska może za to podkreślić sojuszniczy i europejski wymiar wizyty prezydenta Trumpa w Warszawie, co pomogłoby w zbudowaniu pozytywnej narracji drugiej wizyty prezydenta Trumpa w Europie.

Klucz do sukcesu dalszej współpracy transatlantyckiej znajduje się w Waszyngtonie, Berlinie, jak również w Warszawie. ©?

Autor jest dyrektorem warszawskiego biura The German Marshall Fund of the United States

Pierwsza wizyta prezydenta Trumpa w Europie miesiąc temu pozostawiła głęboką rysę na stosunkach USA z Europą. Wystąpienie kanclerz Merkel w Monachium zdawało się zapowiedzią, że Niemcy poważnie zastanawiają się nad przyszłością relacji transatlantyckich, szczególnie podczas prezydentury Donalda Trumpa. Jego druga wizyta w Europie – najpierw w Warszawie i Hamburgu, a niedługo potem w Paryżu, może być początkiem odbudowy zaufania, ale będzie wymagało to wysiłku zarówno prezydenta Trumpa, polskiego rządu, jak i przywódców zachodnioeuropejskich.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Wydarzenia
RZECZo...: powiedzieli nam
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Wydarzenia
Nie mogłem uwierzyć w to, co widzę
Wydarzenia
Polscy eksporterzy podbijają kolejne rynki. Przedsiębiorco, skorzystaj ze wsparcia w ekspansji zagranicznej!
Materiał Promocyjny
Jakie możliwości rozwoju ma Twój biznes za granicą? Poznaj krajowe programy, które wspierają rodzime marki
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Wydarzenia
Żurek, bigos, gęś czy kaczka – w lokalach w całym kraju rusza Tydzień Kuchni Polskiej